بریده‌های کتاب FaMoSa

فکر و فلسفه دیگری به نام اگزیستانسیالیسم پیدا شد که جهان‏‌‌بینی آن یعنی نظرش درباره انسان همان جهان‏بینی مادی است، ماتریالیستی فکر می‌کند ولی اینها طرحی و نظریه‌ای دادند تا این نقصی که در مارکسیسم هست یعنی مسئله‌ گرایش را برطرف کند، چون در مارکسیسم انسانیت یا بگوییم ارزش‌های انسانی، معانی و مفاهیم اخلاقی از قبیل صلح و عدالت را مفاهیمی ایده‏‌آلیستی و بی‏‌ارزش می‌دانند. ولی اگزیستانسیالیست‌ها چسبیدند به ارزشهای انسانی برای اینکه بتوانند در انسان یک مبدأ گرایش به وجود بیاورند نه فقط مبدأ شناخت و فکر، یعنی یک چیزی که جاذبه داشته باشد و انسان را به سوی خودش بکشاند و بتواند برای انسان هدف‌های عالی و متعالی غیر از هدف‌های مادی مشخص کند. این بود که بر ارزش‌های انسانی و بر آن چیزی که انسانیت نامیده می‌شود تکیه کردند و این ارزش‌ها را روبنا و قهراً بی‏‌ارزش تلقی نکردند. ولی باید سؤال کرد شما که می‌گویید جهان انبوهی و توده‌‏ای از ماده است و تمام هستی جز ماده و فعل و انفعالات مادی چیزی نیست پس این ارزش‌های انسانی در جهان مادی چیست؟

عجیب این است که می‌گویند انسانی که به بلوغ فرهنگی رسیده است باید خودکشی کند، چرا؟ زیرا بعد از اینکه فهمید طبیعت انسانی لاعلاج است حق دارد خودش را بکشد و حق دارد دیگران را هم به خودکشی تشویق کند، منطق صادق هدایت.

قرآن می‌گوید اگر همه مردم این قدر شریر و فاسد و ظالم و دروغگو بودند آن جامعه را هلاک می‌کردیم، چنین جامعه‌‏ای محال است وجود داشته باشد، اصلاً قابل دوام نیست و فوراً هلاک می‌شود. اینکه قرآن هلاک اقوام گذشته را بیان می‌کند برای چیست؟ می‌گوید: قبل از شما اقوامی بودند که وقتی اکثریت مردم آن اقوام بد شدند، ریشه آنها را کندیم. پس اگر جامعه دوام دارد بدانید که اکثریت مردم فاسد نیستند، بلکه اقلیتی فاسدند که آنها هم کف‌های روی آب‏‌اند. باطل به صورت موقّت، به صورت یک جولان و به صورت یک نمود است و زود هم‏ از بین می‌رود. احادیثی داریم که حکم ضرب المثل را پیدا کرده، می‌گوید: * «للحقّ دولة و للباطل جولة» حق دولت باقی دارد، اما باطل را جولانی است و یک نمود است و زود تمام می‌شود.* «للباطل جولة ثمّ یضمحلّ.»باطل را جولانی است و بعد مضمحل و نابود می‌شود (ولی حق، جریان و ادامه و بقا دارد).

اگر شما رادیوهای مختلف دنیا را گوش کنید از هیچ‌یک از این رادیوها نمی‌‏شنوید که اسم زورگویی را ببرد یا بگوید ما می‌خواهیم ظلم کنیم یا منافع کشورهای دیگر را بدزدیم و غارت کنیم، بلکه همه دم از صلح می‌‏زنند، دم از آزادی می‏‌زنند، دم از حقوق بشر می‏‌زنند؛ در صورتی که اکثر و شاید همه آنها دروغ می‌گویند؛ یعنی آنها می‌خواهند در پناه این الفاظ زندگی کنند؛ در پناه آزادی، آزادی را می‌کشند، چنانکه گفته‌اند: «ای آزادی! به نام تو در دنیا چه جنایتها که نشد». این معنای تغذیه باطل از حقّ است. ناصر الدّین شاه یا هارون الرشید یا معاویه هم نیروی باطل خود را از نیروی حقّ مردم گرفته بودند و گرنه از خودشان نیرویی نداشتند.

گفت: مَثَل ما محدّثین و شما اهل نظر مَثَل دوا فروش است با طبیب. ما فقط می‌توانیم داروها را تهیه کنیم و در اختیار شما بگذاریم اما طبابت و تشخیص اینکه این دوا برای چه بیماری مفید است و به چه مریضی باید نسخه کرد کار شماست و من اعتراف می‌کنم که خودم که ناقل این احادیث هستم مثل تو نمی‌توانم معنی و مفهوم این احادیث را بفهمم و به موارد خودش تطبیق دهم ولی حالا که تو توضیح می‌دهی خوب می‌فهمم.

 وَ رُبَّ حامِلِ فِقْهٍ اِلی مَنْ هُوَ اَفْقَهُ مِنْهُ. بسا کسی یک جمله پرمعنایی را حفظ کند و حمل کند و ببرد تحویل یک نفر دیگر بدهد که او از خود این فرد بهتر بفهمد. 

حدیثی در کافی داریم، می‌فرماید: خداوند تبارک و تعالی می‌دانست که در آخرالزمان اقوامی و گروههایی خواهند آمد مُتَعَمِّقونَ [ فِی اللهِ] که در خدا و الهیات تعمق می‌کنند، یعنی می‌خواهند به عمق مسائل وارد بشوند، از این جهت آیات اول سوره حدید و سوره توحید و آیات آخر سوره حشر را فرستاد؛ یعنی اگر خدا می‌دانست که در آخرالزمان مردم متعمّقی در الهیات پیدا نمی‌شوند این آیات را نمی‌فرستاد؛ یعنی مردم این زمان اینها را درک نمی‌کنند، این برای آیندگان است. و حقآ اگر کسی در الهیات و معارف اسلامی وارد باشد و قرن به قرن مطالعه کند می‌بیند که پس از هفت قرن و هشت قرن و ده قرن و بیشتر، تازه اهل معارف الهی در مسائل توحید توانسته‌اند خودشان را هماهنگ کنند با همین آیات اول سوره حدید و سوره توحید، یعنی برای قبل از آنها هنوز غیر قابل هضم و غیر قابل حل بوده است. 

انسان یک موجود متغیر و متحولی است. انسان نباید درجا بزند،بلکه باید متغیر و در حرکت باشد اما مدار انسان یک مدار خاص است،مدارش باید ثابت بماند.اگر بخواهد از مدار خودش خارج شود و در مدار حیوان قرار بگیرد هلاکت است وتباهی،و اگر مثلا بخواهد وارد شود در مدار ملائکه ومتشبّه به ملائکه بشود باز هم از مدار خود خارج شده است.افراط وتفریط‌ها همه خروج از مدار انسانیت است.مدار انسانیت مدار وسطیت و جامعیت است:و کذلک جعلناکم امة وسطا...[1]زهّاد و عبّاد وکسانی که به خیال خود می‌خواستند جلو بیفتند،می‌آمدند از پیغمبر اکرم اجازه بگیرند که خودشان را اخته کنند.می‌گفتند: هل لی ان اختصی؟اجازه می‌دهید خودم را اخته کنم؟می‌خواهم ریشه شهوت را در وجود خودم قطع کنم تا بهتر و فارغ‌بال‌تر بتوانم به عبادت پروردگار بپردازم.فکر می‌کرد که اگر بتواند خودش را از قید خوردن وخوابیدن هم رها کند،بکند. ولی پیغمبراکرم اجازه نمی‌داد و صریحاً نهی می‌کرد.پیغمبراکرم انسان را در مدار انسانیت به حرکت می‌آورد وهرگز نمی‌خواست انسان را از مدار انسانیت خارج کند.اسلام برای انسان مسیرتکوینی ومشخصی قائل است که ازآن به«صراط مستقیم»تعبیرمی‌کند.

دین کارشناس می‌خواهد. اگر دینی عالم دینی نداشته باشد جاهلها چیزی از آن دین باقی نمی‌گذارند. 

برخی کشورها دچار کمبود نفوس هستند. تبلیغاتی که در این زمینه‌ها می‌شود غالباً ریشه استعماری دارد. اروپاییها به حدّ نصاب جمعیتشان رسیده‌اند و چون از منابع و منافع کشورهای آسیایی و آفریقایی بهره می‌برند طرفدار تقلیل نفوس در آسیا و آفریقا هستند تا بهتر بتوانند بهره‌کشی کنند. آنها از اینکه جمعیت کشورهای آسیایی و آفریقایی به حدّ نصاب برسد، و از اینکه نعمتهای آنها نصیب خودشان نشود وحشت دارند. جراید و مجلّات، خیلی علیه ازدیاد نفوس تبلیغ می‌کنند ولی این را توجه داشته باشید که مسئله‌ ازدیاد نفوس که اسمش را می‌گذارند «بمب جمعیت» و آن قدر هم گفته‌اند که یک حسّ تنفر از بچه در این مردم ایجاد کرده‌اند، در کشورهای ما صادق نیست، یعنی کشورهای اسلامی هنوز به حدّ نصاب جمعیت نرسیده است. این یک نیرنگ استعماری است که غربیان به کار می‌برند. آنها خودشان از نظر سرزمین خودشان عدد جمعیتشان کافی است، ولی به وسیله ایادی خود در میان ما تبلیغ می‌کنند و خیلی وحشت دارند از اینکه کشورهای اسلامی عددشان بالا برود، برای اینکه آن وقت نعمتهای خودشان را خودشان خواهند خورد.

از اصول اسلام این است که میدان زندگی و کار را میدان عمل و عبادت قرار داده است. عمل برای انسان عبادت است و بیکاری برای انسان گناه است، بیکارگی و تنبلی گناه است

یکی دیگر از کارهای انبیا این بود که روابط بشر با عالَم را تعیین می‌کردند، می‌گفتند: هُوَ الَّذی خَلَقَ لَکمْ ما فِی الاَْرْضِ جَمیعاً[1]. همه چیز برای تو آفریده شده اما در میان اشیاء این عالم چیزهایی هست که مصلحت تو نیست یعنی با خلقت تو متناسب نیست که از آنها استفاده کنی. مثلا گفتند گوشت خوک نخور، مشروبات الکلی نیاشام، گوشت سِباع و درندگان را نخور. یحِلُّ لَهُمُ الطَّیباتِ وَ یحَرِّمُ عَلَیهِمُ الْخَبائِثَ[2]. هر چیزی را که برای آنها (پیروان پیامبر) خوب و مناسب است حلال می‌کند و آنچه را که برای آنها خوب و مناسب نیست حرام می‌نماید.

بسیاری از چیزهاست که تغییرپذیر نیست، چطور؟ شما ببینید پیغمبران آمده‌اند برای چه؟ چه جای خالی را آمده‌اند پر بکنند؟ آن وقت می‌بینید که آن چیزها تغییرپذیر نیست. یکی از کارهایی که پیغمبران برای آن آمده‌اند دعوت به خداست، یعنی رابطه میان بنده و خدا برقرار نمودن، بدین معنی که از یک طرف بنده را عارف به حق کردن و از سوی دیگر عابد حق نمودن. من از شما می‌پرسم: آیا عرفان خدا و همچنین پرستش خدا و تقرّب به او، چیزهایی است که فرمول آن در زمانهای مختلف فرق می‌کند؟