بریده‌ای از کتاب خاتمیت اثر مرتضی مطهری

انسان یک موجود متغیر و متحولی است. انسان نباید درجا بزند،بلکه باید متغیر و در حرکت باشد اما مدار انسان یک مدار خاص است،مدارش باید ثابت بماند.اگر بخواهد از مدار خودش خارج شود و در مدار حیوان قرار بگیرد هلاکت است وتباهی،و اگر مثلا بخواهد وارد شود در مدار ملائکه ومتشبّه به ملائکه بشود باز هم از مدار خود خارج شده است.افراط وتفریط‌ها همه خروج از مدار انسانیت است.مدار انسانیت مدار وسطیت و جامعیت است:و کذلک جعلناکم امة وسطا...[1]زهّاد و عبّاد وکسانی که به خیال خود می‌خواستند جلو بیفتند،می‌آمدند از پیغمبر اکرم اجازه بگیرند که خودشان را اخته کنند.می‌گفتند: هل لی ان اختصی؟اجازه می‌دهید خودم را اخته کنم؟می‌خواهم ریشه شهوت را در وجود خودم قطع کنم تا بهتر و فارغ‌بال‌تر بتوانم به عبادت پروردگار بپردازم.فکر می‌کرد که اگر بتواند خودش را از قید خوردن وخوابیدن هم رها کند،بکند. ولی پیغمبراکرم اجازه نمی‌داد و صریحاً نهی می‌کرد.پیغمبراکرم انسان را در مدار انسانیت به حرکت می‌آورد وهرگز نمی‌خواست انسان را از مدار انسانیت خارج کند.اسلام برای انسان مسیرتکوینی ومشخصی قائل است که ازآن به«صراط مستقیم»تعبیرمی‌کند.