بریده‌های کتاب تفکر

پرسش: تفکر در خصوص مرگ چگونه است؟ پاسخ: در روایت آمده است: إنَّ شَيئاً هَذَا آخِرُهُ لَحَقيقٌ أن يُزهَدَ في أوَّلِهِ، وإنَّ شَيئاً هَذَا أوَّلُهُ لَحَقيقٌ أن يُخافَ آخِرُهُ . مرگ، آخر این دنیاست و چیزی که آخرش این باشد، اولش چیست و چه ارزشی دارد؟ مرک اول آخرت است. اینکه منزل اولش این‌قدر خطرناک است، وای به منزل بعدش!

نماز را بشناسید؛نماز انسان را عوض نمی‌کند،روزه عوض نمی‌کند،یک نماز انسان را از آنچه هست بدتر می‌کند ، یک نماز هم انسان را اصلاح می‌کند؛ این را با دقت متوجه شوید. اسلام یک اتوبان است، یک طرف به سمت خدا می‌رود و آن طرف دور می‌شود تمام اتوبان‌ها همین است اتوبان اگر شمالی و جنوبی باشد یک طرف نرده‌ها از جنوب به شمال می‌رود و یک طرفش هم از شمال به جنوب می‌رود اگر جنوبی و شمالی را با هم اشتباه بکنی یک دفعه می‌بینی یک لحظه چون غافل شدم صد سال راهم دور شد.

عبادتی مطلوب است که شالوده‌اش تفکر باشد و تفکری ارزشمند و مطلوب است که نتیجه‌اش خضوع و عبادت در مقابل نیروی هستی بخش باشد.

اگر بخواهیم حرکات ما صحیح و بابصیرت باشد، انتقاد از خود و درک موضع خویش ، از شرایط آن است. نباید شیفته‌ی مسائل خویش باشیم و بر سوالات وجدان ایراد وارد کنیم.

کلید فتح باب ملکوت، عمل کردن به علم است.

حیات طیبه، دلِ زنده است.

امام راحل (ره) می‌فرمودند: اینکه می‌گویند مرد حرفش یکی است غلط است. مرد حرفش دوتاست: وقتی دید اشتباه است حرفش را عوض می‌کند. این روحیه بسیجی است که وقتی انسان دید این طرف درست می‌گوید، بپذیرد.

همین خیلی معرفت است که آدم بفهمد بی معرفت است؛ فهم بی معرفتی خیلی معرفت میخواهد: تا بدانجا رسید دانش من که بدانم همی که نادانم

پرسش: آیا پیش‌فرض های دینی مانع تفکر آزاد نیست؟ پاسخ: نه، شما این‌طرف و آن‌طرف جوی، برای اینکه آب برود و هرز نرود، لبه گذاری می‌کنید. این لبه گذاری برای هرز نرفتن است، مانع که سر راه آب نگذاشته‌اید. برای اینکه حرام نشود و هرز نرود، این‌طرف و آن‌طرفش هم لبه می‌گذاری. بایدها و نبایدهای دین لبه‌گذاری است. لبه‌گذاری برای پیشگیری از تلفات است و مانع نیست.

مرگ، آخر این دنیاست و چیزی که آخرش این باشد، اولش چیست و چه ارزشی دارد؟ مرگ اول آخرت است، اینکه منزل اولش این قدر خطرناک است، وای به منزل بعدش! وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۵

«أَکْثِرُوا ذِکْرَ هَادِمِ اللَّذَّاتِ.» زیاد یاد کنید از آنچه لذت‌ها را منهدم می‌کند. این به تقوای انسان کمک می‌کند که تفکر فی‌امراللّه بکند؛ یعنی فکر کند که خداوند متعال با فرعون چه کرد، با موسی (ع) چه کرد و عاقبت موسی چه شد، فرعون عاقبتش چه شد. در تمام این امور فکر کند و ببیند که مثلاً هر کدامشان به چه عاقبتی رسیدند و فکر کند که آن کار فرعون چه عاقبتی داشت. سلطنتی که آخرش غرق است سلطنت نیست، اسارت است؛ و رنج‌هایی که آخرش نجات است رنج نیست، راحتی است. بالاخره باید نگاه کند و بگوید که یک روز ذلت و یک ساعت رنج است؛ اما بعد از آن همیشه راحتی است.

همین خیلی معرفت است که آدم بفهمد بی معرفت است؛ فهم بی‌معرفتی خیلی معرفت می‌خواهد: تا بدانجا رسید دانش من که بدانم همی که نادانم همین اندازه که انسان بگوید من غلط کردم، برای اینکه بعد از این غلط نکند، خیلی خوب است.

ملائکه هم طور دیگری اعتراض کردند. شیطان گفت: من بهترم. اما ملائکه این را نگفتند و گفتند: این‌ها خون‌ریزی و فساد می‌کنند و ما نمی‌کنیم. گفت: بله شما نمی‌کنید. چون تعلق ندارید. انسان را من متعلق می‌آفرینم و بخاطر تعلقش گناه می‌کند. اما چون تعلقش را بخاطر من رها می‌کند، به من تعلق پیدا می‌کند. وقتی علقه هایش را قربانی می‌کند به من نزدیک می‌شود. تو علقه نداری که برای من قربانی کنی...