بریده‌های کتاب نگاهی به تاریخ جهان

[در جریان جنگ جهانی اول ] آلمان از راه هوا نیز به انگلستان حمله برد. ناوهای هوایی بزرگ به نام «زیپلین» در شبهای مهتاب به روی انگلستان می آمدند و بر لندن و مراکز کارخانه های مهمات سازی بمب میریختند. بعدها هواپیماها به این بمبارانها پرداختند. از آن پس صدای غرش هواپیماها و توپهای ضد ،هوایی و هجوم مردم به سرداب ها و نقاط زیرزمینی برای محفوظ ماندن از خطر هواپیماها امری بسیار عادی مردم انگلستان از این بمباران شدن اهالی غیر نظامی خیلی عصبانی و خشمگین میشدند. در واقع هم این کار خشم انگیز و بسیار مہیب و مخوف بود. اما اکنون وقتی که هواپیماهای انگلیسی بمب های خود را فرو می ریزند و مخصوصاً این اختراع شیطانی یعنی «بمب های ساعت شمار» را بر سر مردم مرزهای شمال غربی هند و اهالی عراق فرو می اندازند دیگر انگلیسیها هیچ نوع ناراحتی در خود احساس نمی کنند، زیرا این عملیات شرم آور که حتی در زمان صلح انجام میگیرد اقدامات پلیسی برای برقراری امنیت نامیده میشود.[در دوران نهضت ملی هندو نیروهای انگلیسی بارها مردمی را که خواستار استقلال بودند با هواپیماهای خود بمباران کردند.]

داستانی که نامه های من نقل میکنند خیلی مطبوع و خوشایند نیست. اصولا تاریخ چیز مطبوعی نیست انسان باوجود پیشرفتهای بزرگش که به آنها میبالد هنوز هم حیوانی بسیار نامطبوع و خودخواه است. معهذا شاید در میان شرح ملال انگیز تمام خودخواهیها و منازعات و کشمکشهای غیرانسانی انسان میتوان راه روشن و طلایی پیشرفت و ترقی او را هم تشخیص داد. من از اشخاص خوشبین هستم و همیشه میل دارم که جنبه های امید بخش هر چیز را به نظر آورم اما خوشبینی نباید ماراکورسازد ومانع آن گردد که نقاط سیاه اطرافمان را ببینیم و نگذارد بفهمیم که خود خوشبینی لاقیدانه و بدون تفكر يك چيز بسیار خطرناک می باشد. زیرا دنیا با صورتی که داشته است و به صورتی که هنوز هست جایی برای خوشبینی زیاد باقی نمی گذارد. دنیای ما برای ایده آلیست ها و برای اشخاصی که به یك زندگی عالی چشم دارند و امید بسته اند و برای کسی که به تحقق اعتقاداتش اعتماد و اطمینان ندارد جای بسیار دشواری است هزاران پرسش در مقابل انسان مطرح میگردد که نمیتوان برای آنها پاسخ درست و کاملی پیدا کرد و هزاران شك و تردید در دل آدمی به وجود میآید که به آسانی از بین نمی رود.

قدرت سیاسی در دست کسانی بود که مالکیت زمین‌ها را داشتند. در انگلستان وضع چنین بود و در جاهای دیگر حتی بیش از این مالکیت زمین به ارث از پدر به پسر منتقل می گشت و در نتیجه قدرت هم يك نوع امتياز موروثی بود سابقاً برایت گفته ام که در انگلستان «حوزههای انتخابی جیبی» وجود داشت یعنی بنابر قانون اساسی فقط يك عده بسيار معدود میتوانستند نمایندگان را به پارلمان بفرستند. این چند نفر انتخاب کننده هم معمولا در تحت اختیار و نفوذ یکنفر قرار گرفتند و به این جهت بود که گفته میشد او حوزه انتخابی را در جیبش دارد.

در زمان اوج نهضتهای ملی هند به راهنمایی و پیشوایی گاندی فقید نهضتی برای پوشیدن پارچه های دستباف محصول کار دهقانان هندی که خادی یا «خادار» نامیده میشد آغاز گردید خود گاندی و تمام سران کنگره و از جمله تمامی اعضای خانواده نهرو از همین پارچه ها میپوشیدند و از این راه با پارچه ها و منسوجات انگلیسی که به هند تحمیل میشد مبارزه میکردند. به این ترتیب کار ریسندگی و بافندگی یکنوع مفهوم مبارزه و معنی سیاسی هم پیدا کرده بود و به همین جهت پیش از استقلال هند تصویر يك چرخ ریسندگی دستی بر روی پرچم سه رنگ علامت و پرچم نهضت ملی هند بود.

برای تو و برای همه‌ی ما بسیار دشوار است که تصور کنیم سیاهان آفریقایی چه رنجی متحمل می‌شدند و چگونه آنها را شکار می‌کردند و مثل حیوانات وحشی دست و پایشان را می‌بستند و همه را با هم به زنجیر می‌کشیدند و به این شکل به آمریکا می‌بردند. تعداد زیادی از آنها پیش از پایان سفر می‌مردند.

در تمام قرن هجدهم ملت‌های اروپایی بازرگانی و خرید و فروش بی‌رحمانه و خشن بردگان و غلامان را دنبال می‌کردند. [...] ولی با کشف آمریکا بازرگانی و خرید و فروش غلامان و بردگان مثل زمان قدیم و به زشت‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین صورتی احیاء گردید.

« وقتی که خداوند می‌خواهد کسی را نابود سازد ابتدا عقلش را می‌گیرد»

ترس انسان را کور می‌کند و حرمان و یأس می‌آورد.

« برای پیروزی بر دشمنان وطن باید جسارت باز هم جسارت و همیشه جسارت داشته باشیم. »

در سال ۱۸۳۰ یک خانوادهٔ سلطنتی دیگر روی کار آمد و به عنوان ابراز حسن‌نیت و قدرشناسی از ناپلئون مجسمۀ او را که از بالای ستون میدان «واندوم» برداشته بودند دوباره به جای خودش نهادند. و مادر بدبخت ناپلئون که در پیری کور شده بود در این موقع گفت «یکبار دیگر امپراطور در پاریس است.»

صنایع تازه ماشینی اروپا کالاها را با سرعت خیلی زیادتر و به مقدار خیلی بیشتر از صنایع دستی تولید می‌کردند. اما برای تولید این کالاها مواد خام به مقدار زیاد لازم بود. این مواد خام یا در اروپای غربی به دست نمی‌آمد و یا مقدارش کافی نبود. بعلاوه وقتی کالاها تولید می‌شد می‌بایست به فروش برسد و به این جهت بازارهایی برای فروش آنها لازم بود، از این اروپای غربی در جستجوی سرزمین‌ها و کشورهایی برآمد که بتواند این مواد خام را از آنجا تهیه کند و کالاهای ساخته شده را هم در آنجا بفروشد.

آنها می‌توانستند با کمک قوانین منسوجات هندی را تحریم کنند و جلوی مصرف آن را بگیرند. اما اکنون در هند فقط اشاره‌ای به تحریم کردن منسوجات انگلیسی موجب رفتن به زندان می‌شود!

ماشین‌هایی که در حالت عادی ممکن بود به هند راه یابند و به توسعهٔ صنایع کمک کنند به هند نمی‌آمدند اما کالاهای ساخت این ماشین‌ها از خارج به هند وارد می‌شد. به این‌ترتیب جریانی که کالاهاس ساخت هند را به کشورهای خارج می‌برد و در مقابل طلا و نقره را به هند می‌آورد معکوس گردید و از آن پس کالاهای ساخت خارجی به هند می‌آمدند و در مقابل طلا و نقرهٔ هند را بیرون می‌بردند.

در ابتدا کالاهای خارجی فقط به بنادر و شهرهای ساحلی وارد می‌شد و در همان حدود نزدیک به این شهرها توزیع و مصرف می‌گشت. اما وقتی که جاده‌ها و راه‌های آهن ساخته شدند کالاهای خارجی به تدریج بیشتر و بیشتر در داخل هند نفوذ کردند و صنعتگران و پیشه‌وران کارهای دستی حتی از دهکده‌ها هم بیرون رانده شدند.