بریده‌های کتاب انسان در جستجوی خویشتن

احساس تهی بودن معمولا ناشی از آن است که فرد خود را در تاثیرگذاری بر زندگی خود و دنیایی که در آن به سر می‌برد ناتوان احساس می‌کند. پوچیِ درونی وقتی پیش می‌آید که فرد به دفعات به این نتیجه رسیده است که برای زندگی خود نتوانسته است گام موثری بردارد و یا نظر دیگران را درباره خود تغییر دهد و یا در محیط زندگی خود تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. یاس و احساس پوچی و بیهودگی از همین احساس ناتوانی سرچشمه می‌گیرد. وقتی انسان به حالتی می‌رسد که برایش فرق نمی‌کند که چه چیز و یا چه احساسی و فکری داشته باشد، دیگر به دنبال چیزی نمی‌رود و نسبت به امور و مسائل بی‌اعتنا می‌ماند. بی‌احساسی و بی‌تفاوتی در امور و مسائل زندگی خود یک نوع دفاع روانی در مقابله با دلهره‌ها و دل‌شوره‌های زندگی است. هر وقت کسی به دفعات و پی در پی با خطرهایی رویاروی می‌شود که قدرت پیشگیری یا دفع آن را ندارد آخرین چاره‌اش پرهیز از خود خطر و عامل آن است.

خطر بزرگ احساس تهی بودن و بی‌قدرتی آن است که دیر یا زود باعث درد سنگین اضطراب و ناامیدی می‌شود و چنانچه برای رفع آن اقدام نشود پوچی به بار می‌آید و باارزشترین کیفیت انسانی، یعنی حرکت در جهت تعالی و سازندگیِ مثبت، متوقف می‌گردد.

کسی که در دل نمی‌داند چه می‌خواهد و در مورد امور زندگی چه احساسی دارد وقتی با تغییرات بزرگ و تکان دهنده در زندگی شخصی و اجتماعی روبه‌رو می‌شود متوجه می‌شود که خواست‌ها و هدف‌های عادت شده و معمولش برای امنیت خاطر و جهت دادن به زندگیش کارساز نیستند. در چنین حالی او خود را از درون تهی احساس می‌کند و در مقابله با در هم ریختگی‌ها و سردرگمی‌های جامعه احساس خطر می‌نماید و واکنش طبیعی‌اش این خواهد بود که به دیگران روی بیاورد؛ به این امید که دیگران او را در یافتن راه و جهت زندگی یاری کنند و یا لااقل به او بفهمانند که در رویارویی با مشکلاتش تنها نیست . بنابراین باید گفت " تهی بودن" و "تنها بودن" دو مرحله یا دو روی یک فرایند هستند، فرایند احساس اضطراب و نگرانی.

رقابت‌های انفرادی که در آن بُرد و بالا رفتن من از پله‌های نردبانِ موفقیت بسته به در جا ماندن یا پایین رفتن شما از پله‌های همان نردبان باشد مسائل و مشکلات روانشناختی فراوان به بار می‌آورد زیرا در چنین وضعی هر فرد بالقوه دشمن افراد دیگر است. آزردگی و خصومت بین افراد ریشه می‌دواند، گسترده می‌شود و اضطراب و انزوا از یکدیگر عمومیت پیدا می‌کند.

حالِ هنرمندان زمانِ ما به کسی می‌ماند که در کشتی سرگردان بر امواج اقیانوس سعی می‌کند با عوض کردن طول موج رادیو با آدم‌های دیگر تماس بگیرد و حرفش را به آنها بگوید. اما فقط هنرمندان این چنین نیستند؛ همه ما نیز مثل هنرمندان خود را روحاً تنها، سرگشته و جدا از دیگران احساس می‌کنیم. و برای رفع این احساس تنهایی صحبت درباره مسابقات فوتبال یا بالا و پایین رفتن قیمت دلار و نظایر آن را وسیله قرار می‌دهیم چون در این امور است که با زبان یکدیگر آشنا هستیم.در نتیجه تجربیات شخصی و احساس‌های عمیق و درونی ما کنارتر و کنارتر گذاشته می‌شود و ما آدم‌هایی می‌شویم تهی‌تر و تنهاتر از پیش.