بریده‌های کتاب خدازاده: خاطراتی پرجاذبه از محمدرضا پهلوی در نگاه نویسندگان و اندیشمندان خارجی

فریدون هویدا: برقراری سانسور توسط ساواک چنان پیشرفت که گاه جلوی کتاب هایی که بارها چاپ شده بود گرفته شد.. انتشار نمایشنامه های مثل«هملت» یا «مکبث» فقط به این دلیل جلوگیری میشد که در آن شاه یا شاهزاده ای به قتل می رسید!

فریدون هویدا: موقعی که قصر شاه را ترک کردم داز این مسئله رنج میبردم که چرا کسی جرئت ندارد به شاه بگوید که: هرگز نخواهی توانست در عین حال هم ژنرال فرانکو باشی و هم خوان کارلوس!!

فرد هالیدی: نیاز به نیروی کار خارجی نشان دهنده عقب ماندگی عظیم آموزش و پرورش و آموزش حرفه ای پس از پنجاه سال حکومت پهلوی در ایران است!

جان فوران: شرکت های دارویی ۸۵ تا ۱۰۰ درصد به مواد دارویی وارداتی اتکا داشتند.برای شرکت های شیمیایی میزان این وابستگی ۶۰ تا ۱۰۰ درصد،برای بافندگی ۸۰ درصد و بعضی صنایع غذایی ۷۰ درصد و پاره ای مصالح ساختمانی ۵۷ درصد بود!

رابرت گراهام: کمبود متخصصان پزشکی و پیراپزشکی چنان شدید بود که برای نمونه در اسفند ۵۴ آزمایشگاه بزرگ ترین بیمارستان دولتی آبادان ( به علت نداشتن متخصصان لازم) تعطیل شد!

فرد هالیدی: هنوز اکثریت جمعیت ایران بی سوادند، طبق آمار رسمی سال ۱۳۵۱ شمسی نسبت بی سوادان ۶۲ درصد بود اما رقم واقعی به طور قطع بیش از این بود!

فرانسیس فیتزجرالد: وضعیت ایران به طور کلی به مراتب بدتر از کشوری مانند سوریه است که نه نفت و نه ثبات سیاسی دارد به این دلیل که شاه برای توسعه کشور هرگز تلاش جدی نکرده است ثروت کشور بیشتر به سوی خودرو های شخصی و نه اتوبوس ،کالای مصرفی نه بهداشت عمومی و به سوی حقوق سربازان و پلیس کشور و نه آموزگاران سرازیر شده است!

شهری که محل برگزاری جشن های سالانه هنری بود( شیراز)،دو محله متعدد فقیرنشین بزرگی داشت که به خوبی از انظار عمومی پنهان بود و تحت مراقبت ساواکی ها قرار داشت!

ماروین زونیس، تحلیل‌گر بین‌المللی و عضو هیئت علمی دانشگاه شیکاگو، در کتاب «شکست شاهانه» می‌نویسد: یکی از مؤلفه‌های آن دوگانگی، باور به قدرت آمریکا در تعیین سیاست‌های ایران بود. آن‌ها به این عقیده رسیده بودند که هر چه ایالات متحده بخواهد، همان خواهد شد. یکی از اهداف عمدۀ آیت‌اللّٰه خمینی درهم شکستن این عقیده‌ی جاافتاده‌ی فرهنگی بود. او تلاش کرد تا به ایرانیان این حس را بدهد که آن‌ها حاکم سرنوشت خود هستند. لذا در تمامی آن ماه‌هایی که رژیم انقلابی، پنجاه و دو شهروند آمریکایی را به اسارت درآورده بود، شعار مطلوب آیت‌اللّٰه خمینی و پیروانش این بود که «آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند». این شعار آن قدر تکرار شد و آن قدر به شیوه‌ای آیینی تکرار گردید که دیگر نوعی طلسم جادویی به نظر می‌رسید. اما به کارگیری آن توسط آیت‌اللّٰه خمینی در خدمت شکستن یکی از انگاره‌های فرهنگ و شخصیت ایرانی بود. اگر ایرانی‌ها به اندازه‌ی کافی این شعار را تکرار می‌کردند، به تدریج به باور آن‌ها تبدیل می‌شد و [اینگونه] احتمالا ایالات متحده نیز دیگر نتواند رژیم انقلابی را از بین ببرد. حداقل [فایده‌ی این شعار آن بود که] مردم ایران از شجاعت آیت‌اللّٰه خمینی جسارت پیدا می‌کردند و قادر می‌شدند عزم ضد آمریکایی خود (و تنفر از آمریکا) را در مقابل ترس از تلافی آمریکا حفظ کنند. منظور از دوگانگی احساسات دوگانه نسبت به ایالات متحده است. از طرفی نفرت از آمریکا در عقاید مردم نمایان بود و از طرف دیگر باور داشتند در مقابل قدرت آمریکا نمی‌توانند کاری بکنند.

کریستین دلانوا: در اواخر عمر رژیم پهلوی بیش از ۵۰۰ عنوان کتاب شعر در فهرست کتب ممنوعه بودند!

به گزارش نشریه‌ی اکونومیست لندن در سال ۱۳۵۵ اجاره‌بها در نقاط مسکونی تهران در عرض پنج سال ۳۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

در سال ۱۳۵۴ شمسی درصد بی‌سوادی در روستا خیلی بالا بود: ۶۰ درصد برای مردان و ۹۰ درصد برای زنان

بین سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۵۶ شمسی درصد خانواده‌های شهری که فقط در یک اتاق زندگی می‌کردند از ۳۶ به ۴۳ [درصد] رسید.

وابستگی ایران به متخصصان و افراد خارجی چنان شدید بود که تا سال‌های ۱۳۵۸-۱۳۵۹ انتظار نمی‌رفت ایران بتواند حتی یک روز بدون کمک آمریکا بجنگد و سلاح‌ها را به کار ببرد.

از زمان توافق‌نامه‌‌ نیروهای مصر و اسرائیل در سال ۱۳۵۴ شمسی ایران ۹۰ درصد نفت اسرائیل را تأمین می‌کرد.

آیت الله خمینی، اسلام و خداوند را جایگزین ایالات متحده به عنوان اصلی‌ترین نهاد در ایران کرد.

شاه از آمریکا به دلیل نادیده گرفتن او و هم‌چنین تبعیض قائل شدن و گرفتن پول بیشتر برای تجهیزات نظامی گلایه کرد و گفت از اینکه مثل بچه مدرسه‌ای‌ها با وی رفتار شود خسته شده.