بریده‌های کتاب ماجرای فکر آوینی: گفتارهایی در شناخت مفاهیم بنیادی تفکر شهید سیدمرتضی آوینی

انسان‌ها هر کدام در شهری دراندشت، در کوچه پس کوچه‌ها و بالاخانه‌های اجاره‌ای و خانه‌های کوچکِ کثیف، لانه کرده‌اند که صبح بروند کار کنند و پول دربیاوردند تا در فرصت مقتضی از آن استفاده کنند. دیوانه‌وار است. با دو روز تعطیلی، جادهٔ چالوس، هراز، جادهٔ تهران قزوین رشت بند می‌آید. دیوانه کننده است. «مردم از چه و به کجا فرار می‌کنند؟»

عجله وتکاثر یکی از مبانی سبک زندگی غربی است مثل کسی که میتواند با هواپیما دوساعته برود مشهد زیارت و برگرد اما پیاده این راه را می‌پیماید اما او دارد مسیر زیارتش راطی می کند نمی‌خواهد که برود و برگردد چرا عجله کند ؟! دقیقا نگاه مدرنیته همین است نمازی که میشود سه دقیقه ای خواند رفت سراغ کاربعدی ،هی زیاد و هی زیادتر «الهکم التکاثر » این است که افزون خواهی ، بشر را فریفته است . چرا مدرنیست ها گمان میکنند هیچ سبک و شیوه ی بهتری که شایسته ی ارزش گذاری باشد در تاریخ نبوده ؟! زیستی راحت تر ،آرامش بخش تر و زیباتر از زندگی مدرن .🌱

ذات تفکر مدرن، شکّاک و سخت‌باور است. انسان مدرن، معنای تقدس و رمز و راز غیبی را درک نمی‌کند و روش «تجربه» را به جای آن نشانده است. در حقیقت، او خود را داور نگرش‌ها می‌داند. در بینش او، ارزش‌ها با هم می‌جنگند و او از میان آنها برای خود حق انتخاب قائل است. طبیعی است که تجربه همه‌جا پاسخ‌گو نیست. این عدم پاسخ‌گویی، انسان مدرن را دچار اضطراب می‌کند. وقتی انسان «غیب» را انکار کند دچار ترس و واهمه می‌شود. دلهره و ترس ناشی از خلأ در پشتوانهٔ فکری است. کسی که برای سؤالاتش پاسخی نیابد، ناچار است سوالاتش را به فراموشی بسپارد. بسیاری از شئون اجتماعی در غرب مدرن، به جهت همین فراموشی تولید شده‌اند.

اومانیسم جز برای آنان که با حقیقت فلسفه آشنا هستند، در تضاد با دین‌داری قرار نمی‌گیرد؛ چنان که بسیاری از متفکران مسلمان ایرانی نیز در قرن اخیر به علت عدم آشنایی با حقیقت فلسفه، تسلیم چنین اشتباهی شده‌اند و اومانیسم را به آدمیت، انسان‌گرایی، انسان‌دوستی و حتی آداب‌دانی ترجمه کرده‌اند و این معادل‌ها به خودی خود، بر این قضاوت نظری و هماهنگ بنا شده‌اند که اومانیسم با دین‌داری قابل جمع است و حتی چه بسا درصدد اثبات این معنا برمی‌آمدند چه اندیشه اومانیسم پیش از آن که در جهان غرب مطرح شود، از ضروریات تفکر اسلامی است. {چرا روشنفکران مورد اتهام هستند؟}

خدا وند می فرماید و اما ما ینفع الناس فیمکث فی الارض انچه برای مردم منفعت دارد در زمین خواهد ماند و آنچه منغعنی برای مردم ندارد تمام شدنی است و رفتنی است . ان الباطل کان ذهوقا این گذاره از عالم حقایق فی النفسه هست آیت الله خامنه ای در تفسیر «شجره ی طیبه» و «شجره ی خبیثه» که در قران امده است می گوید: معلوم است خداوند در ان چند آیه، درباره ی مفاهیم پایه ای تمدنی سخن گفته است آن تمدن و فرهنگی که ریشه در خوبی های فی النفسه دارد پایدار است و در هر عصری بار می دهد و ما از این بار بهره مند می شویم و شجره ی خبیثه هرگز پایدار نخواهد بود. ایشان محکم بر این گزاره تاکید می کنند و این از روی پیش گویی و دل خوشی و امیدواری نیست، بلکه کاملا مبتنی بر قواعدی است که گزاره های وحیانی به ما می آموزد. تفاسیر ایشان از ایات قران در سخنرانی هایشان پراکنده است. کتاب دغدغه های فرهنگی را بخوانید ایشان قاعده ای جدید گفته است، بر اساس قران، اگر مسلمانان به جایی حمله کنند یعنی جبهه ی حق به جبهه باطل حمله کند خداوند تضمین نمی کند که پیروز شوند؛ امااگر جبهه ی حق مظلوم واقع شوند و در مقابل حمله ی جبهه ی باطل، از خودشان دفاع کنند، خداوند پیروزی شان را تضمین می کند. این گزاره ی وحیانی و قاعده ی تاریخی است تاریخ باطن دارد و این قواعد تاریخی در باطن تاریخ تکرار می شوند مثلا این قاعده در جنگ بدر و احد و خندق محقق شده است، چنانچه که درجنگ تحمیلی و مسئله ی هسته ای هرگاه مسلمان در مقابل تجاوز دشمن، از حق خود دفاع کند، پیروز می شود و کان حقا علینا نصرا المومنین این ها قواعدی است که در باطن تاریخ ثابت است. 🌷

عارضه و اثر فراموشی، لذت و هیجان است. نقطه مقابل فراموشی یادآوری است که مفهوم دینی آن ذکر است و ذکر همان است که به انسان یادآوری کرده و متذکر حقایق می شود. [ذکر] چه بودن و چگونه بودن را یادآوری می‌کند

در گزارشی آمده است: درصد بالایی از خانم های بالای ۳۵سال دچار افسردگی می، شوند، چون خانم متوجه می شود که از زیبایی جسمی اش کاسته شده و دیگر جذابیتهای بیست سالگی و بیست و پنج سالگی اش، را از دست داده است. طبیعی است؛ کسی نمی تواند مانع شود. چون تعریف این زن از خودش تعریفی صرفا غریزی و جسمانی است، دچار افسردگی می شود اما در فرهنگ پیشا تجدد، سی چهل سالگیِ زن زمان آغاز شاه نشینی اوست. مادر شده است و حرمت دارد. هر چه هم بیشتر فرزند داشته باشد، از جنبه ی فرهنگی بهتر است. لازم نیست به تک تک این سوژه ها وموضوعات پرداخته شود، بلکه باید به منشا آنها اندیشید، مسیله تحول ادراک هویتی است 🌱

دنیای توسعه یافته مبتنی بر رهایی و لذت است دنیای متدین مبتنی بر "تکلیف"

«هنر» و «فلسفه» زود تر از دیگر شئون تمدنی، پدیدار می شوند.