بریده‌های کتاب سه خواهر

فرض کنیم در میان صد هزار جمعیت عقب‌افتاده و خشن و بی‌سواد، افرادی نظیر شما فقط سه نفر باشد. خودبه‌خود معلوم است که شما نمی‌توانید بر توده تاریک اطرافتان غالب شوید. در طی زندگی کم‌کم مجبور به عقب‌نشینی می‌شوید و در توده صد هزار نفری گم می‌شوید. زندگی شما را در خود غرق می‌کند، ولی به هر حال از بین نمی‌روید و بر دیگران تأثیر می‌گذارید. بعد از شما کسانی مانند شما پیدا خواهند شد. شاید این بار تعدادشان شش نفر باشد. سپس دوازده نفر و همین‌طور زیاد می‌شوند تا این‌که افرادی چون شما اکثریت جامعه را شامل خواهند شد. بعد از دویست سیصد سال زندگی بر روی زمین به‌طور غیرقابل تصوری، عالی و شگفت‌انگیز خواهد شد.

ورشینین: چقدر عجیب است وقتی خودمان را عاجز می‌بینیم از اینکه حدس بزنیم چه چیزهایی را در آینده بزرگ و مهم می‌دانند و چه چیزهایی را ناچیز و مسخره. مگر کشفیات بزرگ کوپرنیک یا کریستف کلمب را در اول کار بیخود و بی‌اهمیت نمی‌دانستند؟ و مگر چند تا حرف چرند که یک آدم احمق و عوضی نوشته بود به نظرشان حقیقت نمی‌رسید؟ خیلی احتمال دارد که در آینده، این زندگی که ما امروز می‌کنیم عجیب و ناجور و احمقانه و کثیف و شاید حتی فاسد به نظر بیاید.. توزنباخ: از کجا معلوم؟ به همین اندازه هم امکانش هست که نسل‌های آینده زندگی ما را در سطح خیلی بالاتری بدانند و از ما با احترام یاد کنند. از این‌ها گذشته، حالا دیگر شکنجه و اعدام و غارتی در کار نیست، گرچه هنوز درد و رنج زیاد است.

ایرنا: (هق‌هق می‌کند.) همه...همهٔ این‌ها کجا رفته‌اند؟ کجااند؟ آه، خدایا! فراموششان کرده‌ام...همه‌چیز را...همه چیز را قاتی کرده‌ام...یادم رفته به ایتالیایی به «پنجره» یا «سقف» چی می‌گویند...روزبه‌روز بیشتر از یادم می‌رود و زندگی از کنارم می‌لغزد و می‌رود و هرگز، هرگز هم برنمی‌گردد...

ماشا: می‌دانید،‌ من کم‌کم دارم قیافه‌اش را فراموش می‌کنم. فکر می‌کنم مردم هم همین‌طور خاطره‌های ما را پاک از یاد می‌برند. فراموش می‌شویم.

ورشینین: بله، سرنوشت همین است، فراموشمان خواهند کرد. هیچ کاری نمی‌شود کرد. تمام آن‌چه را که جدی، بزرگ و پراهمیت می‌دانیم ـ با گذشت زمان ـ فراموش و بی‌اهمیت خواهد شد.