بریده‌ کتاب‌های طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن

به تاریخ که برمیگردیم می بینیم اختلاف طبقاتی از جمله دردهای مزمن تاریخ است در همه اجتماعات.نه فقط اجتماعات عقب مانده قبایلی،نه فقط اجتماعات سرزمین های دور از تمدن ،بلکه در آن کشورها و سرزمین هایی که مادر تمدن بشری و گاهواره تمدن بشری هستند.در همان جا اتفاقا اخلاف طبقاتی با زشت ترین و کریه ترین صورتی خودش را به ما از لا به لای اوراق تاریخ نشان می دهد.

اول بعثت در وجود پیامبر، انقلاب و تحول در باطن او به وجود آمد و بعد همین انقلاب منشأ شد که بتواند دنیایی را به تحول بکشد. اگر خود عوض نمی شد، نمی توانست دنیا را عوض کند و این درسی است برای پیروان پیغمبر، تا بدانند که تا خودشان عوض نشوند، نمی توانند دنیا را عوض کنند.

ایمان یعنی باور، به وضوح مطلب را پذیرفتن و قبول کردن، یعنی دنبال یک جاذبه حرکت کردن.

متوسل شوید به خدا و آیین خدایی، پناهنده باشید به خدا، متکی باشید به خدا، از هیچ‌کس دیگر، از هیچ قدرت دیگر نهراسید. خدا سرپرست و نگهبان و هم‌جبههٔ شماست. چه نیکو مولایی است، چه نیکو یاوری است پروردگار.

ارادهٔ خدا و مشیّت خدا_ در موارد معمولی البته_ جز در قالب علت‌های طبیعی و عادی جلوه‌گری نمی‌کند. شما اگر چنانچه خواستید، تصمیم گرفتید، پای یک سخن هدایتگر و روشنگر نشستید و هدایت شدید، خدا خواسته بود که هدایت بشوید. همین شما اگر تنبلی کردید، اگر سستی کردید، اگر راهِ فهمیدن را روی خودتان بستید، خدا اراده کرده بود که شما نفهمید. اراده کردن خدا به این معناست که وسایل و اسباب عادی پیش آمده یا نیامده؛ اگر با ارادهٔ شما، با خواست شما وسایل و علل عادی، پیش آمده برای انجام گرفتن این معلول، اینجا خدا خواسته، اگر چنانچه شما نخواستید، پیداست که خدا نخواسته؛ نه اینکه نخواستن خدا موجب بشود شما اراده نکنید، نه، شما در اراده کردن آزادید. خدا نخواسته یعنی علت لازم مترتّب نشده، این معنی خدا نخواسته. خب، چرا نمی‌گوییم علت لازم مترتّب نشده، می‌گوییم خدا نخواسته؟ برای خاطر اینکه به وجودآورندهٔ علت‌ها و خاصیت‌بخشِ علت‌ها خدا بود.

"لا تَستَوحِشوا فی طَریقِ الهُدی لِقِلَّةِ اَهلِهِ" [...] در راه خدا، در راه درست، در راه هدایت، با کم بودن یا زیاد بودنِ رهروان، نبایستی انسان راهش را عوض کند و تصمیمش را دگرگون کند، باید ببیند که راه هدایت هست یا نیست.

انسان در دنیا پشتیبان‌ها، متکاها، برای خود فرض می‌کند. همان‌هایی که عبادتشان می‌کند؛ همان‌هایی که اطاعت و عبودیتشان می‌کند. دلش به آن‌ها گرم است؛ اما روز قیامت این همه دلگرمی و پشت‌گرمی، این همه حامی و پشتیبان نمی‌توانند باری از دوش او بردارند؛ بیچاره!...

دین نمی گوید نیروهایت را متوقف بگذار، دین می گوید سرعت بگیر هرچه بیشتر، مسابقه بده هرچه زیادتر، اما به سوی چه؟ به سوی چیزی که شایسته ی توست. سرعتت به سوی مغفرت پروردگار باشد، به سوی آن بهشت برین الهی باشد.

ایمانِ ارزشمند، ایمان آگاهانه است، ایمان توأم با درک و شعور است، ایمانی است که از روی بصیرت، با چشم باز، بدون ترسِ از اشکال به وجود آمده باشد.

ایمان وقتی از روی ِ تقلید و تعصب بود، زائل شدن‌ش هم به آسانی ِ کسب ِ خود ِ ایمان ِ تقلیدی، آسان‌ست.

همین جور که در جامعه اسلامی این جوری بود. در جامعه اسلامی مردم بند گان خدا بودند نه بند گان قدرت‌ها. حتی در آن‌وقتی که مسیر جامعة اسلامی انحراف بیدا کرده بود و صددرصد اسلام نبود هم این جور بود. حتی در همان سال‌هایی که فتح ایران انجام می‌ گرفت، اثر تربیت‌های نبوی و قرآنی در مردم بود. يك نفر حاکم سیاسی سر منبر می‌ گوید، اگر من کج شدم مرا راست کنید، يك عرب بیابانی از بای منبر بلند می‌شود می‌گوید اگر راست نشدی و کج شدی، با این شمشیر تو را راست خواهیم کرد. آیا سربازها و شرطه‌ها به سرش ریختند؟ او را به‌عنوان اخلال در وضع به زندان انداختند، از بین بردند، نابود کردند؟ ابدا. حرف درستی زده بود، حرف منطقی‌ای زده بود. آزادی به‌معنای مطلق‌العنانی نه، آزادی به‌معنای تبعیت از يك قانون صحیح انسانی، که در روح انسان، در آن نظم و در آن اجتماع، انسان بار هیچ کس را بر دوش نبرد، حتی بار حاکم را. اگر حاکم از طرف خدا حرف زد. به الهام خدا حرف زد؛ حاکم اسلامی‌ست، حرفش مورد قبول قرار می‌گیرد. اگر به الهام الهی سخن نگفت، حرف او هم مردود می‌شود.