رمان زیباییست اما وقتی با نگاه یک خواننده امروزی به آن نگاه کنیم، هم نقاط قوتش و هم محدودیتهایش بیشتر به چشم میآید.
نقاط قوت:
🔹شخصیت پردازی چندلایه:آلکات چهار خواهر مارچ را طوری خلق کرده که هرکدام نماد یک تیپ شخصیتیاند (آرمانگرا، واقعگرا، هنرمند، دلبخواهی/سرکش). این تنوع باعث میشود خواننده امروز هم بتواند خودش را در یکی از شخصیتها پیدا کند.
🔹قدرت زنان و استقلالطلبی: شخصیت جو مارچ هنوز هم الهامبخش خوانندگان است. او زنی است که در جامعهای سنتی، میخواهد نویسنده شود، ازدواج را تنها هدف زندگی نمیبیند و برای آزادی فردی ارزش قائل است. این نگاه حتی امروز هم فمینیستی و پیشرو محسوب میشود.
🔹روابط خانوادگی واقعی: کتاب با وجود فضای اخلاقی و پندآمیزش، روابط خواهرانه را طبیعی، پر از محبت و در عین حال همراه با رقابت و حسادت نشان میدهد؛ چیزی که همچنان برای خوانندگان مدرن قابل لمس است.
نقاط ضعف:
🔸اخلاقگرایی بیش از حد: بخش زیادی از کتاب به موعظههای اخلاقی اختصاص دارد (صبر، فروتنی، قناعت، ایمان مسیحی). برای خواننده امروز، این نگاه گاهی شعاری و سنگین به نظر میرسد.
🔸پایان بحثبرانگیز:جو مارچ که نماد استقلال و آزادی است، در نهایت درگیر عاشقی و احتمالا ازدواج و زندگی خانوادگی میشود. به نظر میرسد که آلکات تحت فشار جامعه و ناشران مجبور به این پایان شد و اگر اختیار کامل داشت شاید سرنوشت متفاوتی برای جو مینوشت.
🔸نقشهای جنسیتی سنتی: با اینکه جو به عنوان یک شخصیت پیشرو شناخته میشود، اما دیگر خواهران بیشتر در قالبهای سنتی «زن خوب»، «مادر فداکار» یا «همسر مهربان» جا داده میشوند. برای مخاطب امروزی، این محدودیت در انتخابهای زنان پررنگتر به چشم میآید.
🔸سرعت کند روایت: داستان با جزئیات زندگی روزمره و ماجراهای کوچک خانوادگی پیش میرود. برای خواننده عادتکرده به ریتم تند رمانهای امروزی، ممکن است کمی خستهکننده باشد.
و اگر بخواهم یک جمعبندی کوتاه ارائه دهم:
«زنان کوچک» از نگاه امروز هنوز یک رمان ارزشمند و تأثیرگذار است، چون در زمانهای نوشته شد که صدای زنان کمتر شنیده میشد و شخصیتهایی خلق کرد که رؤیاها، ضعفها و خواستههای زنانه را واقعی نشان داد.
با این حال، یک خواننده مدرن ممکن است آن را همزمان هم اثر الهامبخش بداند و هم متنی محدود به زمانهی خودش؛ اثری که بین آرمان استقلال زنان و سنتهای مردسالار قرن نوزدهم در نوسان است.