'هو'
شاید یکی از علل ماندگاری "ژرمینال" در تاریخ ادبیات جهان، عدم تجویز زولاست!
زولا درد را کامل و با خشن ترین جزئیات بیان می کند و حتی درمان هایی که تا آن زمان برای مقابله با سرمایه داری موجود است را به تصویر می کشد، نقاط ضعف و قوت آنها را بیان می کند اما به هیچ کدام از راهکارهای مقابله با سرمایه داری به عنوان راه حل نهایی مشکل نزدیک نمی شود:
چه اقدامات آنارشیستی سوارین
چه حرکات کارگری اتی ین
و چه اصلاحات سیاسی راسنور...
به نظر می آید که زولا در "ژرمینال" به دنبال ارائهی یک راه حل ساده و قطعی برای مقابله با سرمایهداری نیست. او بیشتر به تصویر کشیدن پیچیدگیها، چالشها و موانع موجود در این مسیر علاقه دارد.به عبارتی دیگر،"ژرمینال"یک پرسش بزرگ است و پاسخ به این پرسش بر عهدهی خواننده.
همین عدم تجویز توسط زولا، کتاب را از یک محدوده ی زمانی و تاریخی خارج کرده و محک زمانه و اندیشه های مختلف هیچکدام طرح آن را مخدوش نکرده است.