“پیش از خواندن کتاب ملکوت باید بدانیم که با یک اثر ساده مواجه نیستیم. بلکه وارد دنیای سورئال یا بهتر است بگویم وارد رئالیسمی جادویی می‌شویم. دنیایی که بار فلسفی عمیقی بر دوش دارد. باید بدانیم این کتاب صرفا یک داستان نیست. پشت این روایت، بار فلسفی عمیقی قرار گرفته. پر بیراه نیست که ملکوت را تنها اثر ایرانی می‌دانند که قابل قیاس با شاهکارِ صادق هدایت، یعنی بوف کور است…”
در توصیف این کتاب فکر کردم بهتر باشه نقد و تفسیرش رو بخونید که بسیار جالب و کامله.
ملکوت خوب بود و از خوندش لذت بردم.
        

          اگر ملکوت نبود، جای جمله‌ای به درخشانی «در ساعت یازده شب چهارشنبه آن هفته جن در آقای «مودت» حلول کرد» در تاریخ ادبیات داستانی ایران خالی می‌ماند. جمله‌ای درخشان، گیرا و  تکان دهنده که نوید اثری بی‌تکرار را می دهد. دوست داران آثار بهرام صادقی حتما تصدیق خواهند کرد که فهم ملکوت و تسلط بر نقاط پوشیده آن، که بنظر همچنان جای کشف و جستجو دارد، کار یک یا دو بار خواندن این رمان نیست. ملکوت را مثل شراب کهنه و تلخ باید مزمزه کرد و به طعم حیرت آورش اندیشید. 
ماجرای حلول جن در آقای مودت و بگومگوهای دوستان او برای مراجعه به جن گیر یا دکتر، تنها پیش زمینه ای برای ورود به دنیای ابرشخصیت این رمان محسوب میشود: «دکتر حاتم». او تنها پزشک شهر است که شبانه روز مشغول به معالجه بیماران است و خود را بی منت وقف آنان کرده است. توصیف دکتر حاتم و پیش از آن شخصیت هایی که هریک به گونه ای منحصر به فردند، نویدبخش اثری ورای قراردادهای داستان نویسی است: «دکتر حاتم مرد چهارشانه قدبلندی بود که اندامی متناسب و بانشاط داشت، به همان چالاکی وزیبایی که در جوان نوبالغی دیده میشود، اما سر و گردنش... پیرترین و فرسوده ترین سر و گردن هایی بود که ممکن است در جهان وجود داشته باشد». توصیفات بدیع این رمان تنها در وصف هیبت دکتر حاتم خلاصه نمیشود. با پیش رفتن رمان، اوصاف و دیالوگ ها، بی آنکه یکی در کفه ترازو سنگین تر باشد، در کنار هم به پیشبرد قصه کمک میکنند. روایت علاوه بر اینکه همچنان ماجرای حلول جن را در نظر دارد، در پی تغییر نقطه کانونی است تا بتواند به درستی رویه دیگر دکتر حاتم و آنچه را که در اتاق های خانه او میگذرد به خواننده نشان دهد. غافلگیری های پیاپی روایت تا پایان کتاب ادامه می یابد. ممکن است این غافلگیری ها در نگاه اول خواننده ای را بترساند که برای اولین بار با کتاب مواجه شده است، اما در پس تمام صحنه های خشونت آمیز و هول افزا، فلسفه ای آمیخته با یاس و ملال نفس می کشد. شاید این موضوع اصلی ترین دلیلی باشد که برخی منتقدان ملکوت را با بوف کور هدایت مقایسه می کنند؛ گرچه از نظر نگارنده، به دلایلی که در این یادداشت قابل شرح نیست ملکوت فضایی پخته تر از بوف کور دارد، گویی اثر او ماحصل عناصر سوررئالی است که امتحان خود را در آثار پیشین پس داده اند. 
شاید بتوان دغدغه اصلی صادقی در ملکوت را مرگ و نقطه مقابل آن، نه مرگ (نه به معنای زندگی) دانست. ملکوت حاصل ذهن کنجکاو پزشکی است که بارها هم با واقعیت فیزیولوژیک مرگ مواجه شده است و هم در سیری درونی به فلسفه مرگ اندیشیده است. نقطه مقابل آن، نه مرگ (با نیم فاصله بخوانید) است، چیزی که حیات است اما زندگی نیست، این چیزی است که بیش از همه دکتر حاتم را می رنجاند. زیستنی که نمیتوان نامش را زندگی گذاشت و انسانهایی که با حیاتی سراسر ملال مواجهند. شاید چیزی که به شدت صادقی را آزار می داده است همین حیات های بی دستاورد باشد، تن هایی که در دستان پزشکی آرام میگیرند بی آنکه ماموریتی را به سرانجام رسانیده باشند. دکتر حاتم آدمیانی به این کیفیت را سزاوار زیستن نمیداند و از همین باب دست به این کشتار جمعی شگفت میزند.
دنیای بهرام صادقی دنیای شگفتی هاست. همچنان که ملکوت بخشی از این شگفتی را به دوش میکشد، آثار دیگر صادقی، که همگی داستان های کوتاهی هستند که در مجموعه های سنگر و قمقمه های خالی و وعده دیدار با جوجوجتسو گردآوری شده اند، هریک بارقه ای از این شگفتی هستند. برای شناختن دنیای ملکوت شاید لازم باشد خواننده پیشتر در یکی از دو کتاب دیگر با شخصیت های نوپدید صادقی دیدار کند.
وصف ملکوت گفتن در یکی دو جمله عملا محال است و تفسیر کردن آن در یک یادداشت پانصد کلمه ای غیر ممکن. از همین رو در پایان کتابها و مقالاتی ارزشمند که به فهم جهان صادقی و مشخصا این کتاب کمک می کنند بیان خواهد شد، امید که مقبول و مفید افتد:
تاویل ملکوت، نوشته محمد تقی غیاثی، نشر نیلوفر. (کتاب)
بهرام صادقی بازمانده های غریبی آشنا، تدوین و تنظیم محمدرضا اصلانی، نشر نیلوفر. (کتاب)
بازنمایی انگارۀ مرگ‌اندیشی در نسبت با امید و ناامیدی در ملکوت، شهناز عرش اکمل، نعمت الله ایران زاده، مجله متن پژوهی ادبی. (مقاله).
        

          اگر بداني كه سرنوشت محتوم تو مرگ است، و آن مرگ نزديك است، چه ميكني؟ آيا مي گريزي؟ مي هراسي؟ يا از سنگيني تحمل وحشت اين سرنوشت،  دست به نابودي خودت مي زني، پيش از آنكه نيستي بر تو چيره شود؟
        

          عجیب
گنگ و بی‌نظیر
مدت‌ها بود کتابی مثل این نخونده بودم.
قلمش فوق‌العاده بود و به آسونی توی مغزم حل می‌شد.
از نظر نگارش واقعا بی‌نظیر بود.
جملات کلیدی و حساب‌شده.
اما داستان. خلاقانه و نوایده بود. اما انگار از درک کاملش عاجزم.
بعد تماشای فیلم اژدها وارد می‌شود دنبال این کتاب گشتم و توی کتاب‌خونهٔ دانشکده پیداش کردم. مایهٔ مسرتم بود. حالا در خلائی غلیظ غوطه‌ورم.
        

          شروعی فوق‌العاده که مجبورت می‌کنه تا آخر داستان رو ادامه بدید.
خیلی از جاهای داستان گنگه و هضمش کار سختیه،در کل داستانی عجیب،جذاب،خلاقانه و سخت است.
        

          ملکوت چطور بود؟

مثل یک غذای بی‌اندازه خوش‌‌مزه و تازه و لذیذ و دلخواه با طعمِ جدید که نمیشه هضمش کرد. همه‌چی تا سرِ معده خوب پیش میره، ولی بقیه‌اش یه عذابِ الیمه. کتاب هم با همین بشارت شروع میشه: «فبشرهم بعذابٍ ألیم». باید دائم بشینی و خوانده‌هارو بذاری کنار هم تا بفهمی چی خوندی.
حتی باید روی خودِ واژۀ ملکوت هم تأمل کنم. بس که همه‌چیز رازآلود و ماورائی بود در داستان...

کتابی که چندین برابر حجم و فروشش مورد نقد قرار گرفته،‌ من باید با یه بار خوندن بفهمم؟ من؟ اونم من؟ هیهات.

اما نویسنده خودش حسابی سوارِ کلمات و عبارت‌ها و پیرنگش بوده. چند بار برگشتم عقب و دیدم همه‌چیز سرِ جای خودشه؛ عدالت واقعی جاری و ساریه.

این هشدار هم بدم که خیلی‌ها دوستش نداشتند. طبیعیه. ممکنه من عاشق خورشت آلواسفناج باشم، یکی عوقش بگیره. 🙄🤷🏼‍♀️

به اندازۀ کافی از ملکوت گفتم و نوشتم.‌ بریم سراغ بعدی...

#کتابخانۀ_اتاق_کناری

@anbarivaotaghekenari
        

          در تاریخ 01.9.25 برای بار دوم و برای پاتوق یکشنبه و برای فهم بیشتر، ملکوت رو خوندم:)


بار اول که با محمدحسن با هم خوندیمش اینجوری بودیم که خب چیشد؟! بریم بریم مقاله و متن بخونیم درباره‌اش... نخوندیم../از روی تنبلی شاید/... و خیلی این نیاز که بعدش میخوای بری درباره‌اش بخونی حس می‌شد.


و من کتاب تأویل ملکوت رو از گودریدز دیدم و پنجشنبه از باغ کتاب خریدم و امروز جمعه شروع کردم.
        

          ما که نفهمیدیم چه شد. نه اینکه آخرش معلوم نباشد، بله اول و وسطش هم خیلی واضح نیست. مثل هر داستان سورئال دیگری. جدا نمی‌فهمم چطور بعضی‌ها حوصله دارند به این کتاب‌ها فکر کنند و به خودشان زحمت کشف نماد هر یک از شخصیت‌ها و اتفاقات را بدهند.
اینکه کتاب با صدای بهنام تشکر بود گولم زد و تنها نقطه قوتش هم همان بود.
        

          طبق اطلاعات اول کتاب، این داستان قبل از اینکه به دست این انتشارات بیفته ۹ مرتبه چاپ شده و از همین ناشر هم دومین نوبتی هست که به چاپ رسیده، یعنی در مجموع ۱۱ نوبت چاپ. سوالی که برای من پیش اومده اینه که چرا هنوز باید سرشار از غلط‌های املایی و نوشتاری و نگارشی باشه؟

از خود داستان بدم نیومد. قسمت‌هایی رو بیشتر دوست داشتم و قسمت‌هایی رو کمتر. خوندن عبارت‌پردازی‌های نویسنده معمولا لذت‌بخشه اما خب همیشه در خدمت داستان و در مسیر اون نیست. اساسا خود قصه خیلی پررنگ نیست و گویا اولویت نویسنده، بیشتر عبارت‌پردازی بوده تا داستان‌پردازی. با این حال خوندنش خالی از لطف نبود.
طبق معمول، درمورد نقد محتوای داستان اینجا صحبتی نمی‌کنم.
        

          کتاب رو وقتی تموم کردم چیز خاصی ازش سر درنیاوردم جز تیکه اخرش که آدم هایی که آمپول زده بودند و فهمیدن قراره بمیرن داشتن واکنش های مختلفی نشون میدادن. بهدش که تفسیر مانا رو خوندم متوجه شدم که کتاب با نماد نوشته شده بود و هدف نویسنده چی بود. اصن خوندن کتاب یه طرف فهم کتاب یه طرفه دیگه، خلاصه که این کتاب برای من دوبار لذت بخش بود.
        

          بخشی از کتاب:
اگر زندگى کلاف نخى باشد… من آنرا باز کرده مى‌بینم. کاملا گسترده و صاف. پیچ و تابش نمى‌دهم و رشته‌هایش را به دست و پایم نمى‌بندم. براى همین است که عده‌اى را دوست مى‌دارم و عده‌اى را دوست نمى‌دارم. اما به کسى کینه ندارم. آماده‌ام که به دیگران کمک کنم، زیرا دلیلى نمى‌بینم که از این کار سرباز زنم. هوا و آفتاب و عشق و غذا و علم و مرگ و حیات و کوهها را مى‌پسندم و به آنها دل مى‌بندم. به هرچیز قانعم، اما آن قناعتى که نتیجه‌ى تصور خاص من از زندگى است.
        

          کتابی شاهکار از بهرام صادقی که من صوتی اون رو گوش دادم و لذت بردم👌⚘
        

          بخشی از کتاب :
... اما این زمین بی‌گناه نیست و مادر گناهکاران است و گاهواره‌ی همه‌ی آتش‌ها و گلوله‌ها و خون‌ها و شلاق‌هاست و من او را نمی‌بخشم،
زیرا ریشه‌های درخت من از خاک سیاه او غذا می‌گیرند و از چشمه‌های زهرآلود او آب می‌نوشند و سرانجام در بستر او خواهم پوسید...
و من شکایت زمین را به آسمان‌ها و به ملکوت‌ها خواهم برد.
        

          ۲.۵
ملکوت، در بهترین حالت خودش، قصه محاکمه آدماییه که دچار روزمرگی شدن و منفعاله به روتین زندگی و گذرش نگاه می‌کنند.
اما چیزی که باعث میشه این ایده به ثمر نرسه، گیر افتادن نویسنده در دام استفاده افراطی از سمبل و نماده. 

علی رغم حرفی که بالا زدم، آدمی هستم که به شدت از خوندن و شنیدن قصه های سمبلیک لذت میبرم. ولی این لذت بردن مشروط به اینه که اون اثر در نگاه اول گیرا و با معنی باشه، نثر قشنگی داشته باشه و کلمه ها درست کنار هم چیده شده باشن.

این معنای ظاهری اثر مثل چسبی میمونه که تیکه های پازل نمادین داستان و با موفقیت به هم میچسبونه و بهشون معنی میبخشه. 

داستان ملکوت به شدت از نداشتن این ظاهر خوب یا حداقل قابل قبول محروم بود. در نتیجه موقع خوندن به من حس این دست داد که دارم افکار پراکنده و بدون نظم آدمی رو میخونم که برای معنادار کردن این افکار چنگ میزنه به سمبل، نماد و پیچیدگی بیهوده!
ای کاش که این ایده زیبا به این شکل حروم نمیشد!
        

          به نام خداوند احساس و انصاف و ایثار. 
داور بر حق. 
نگاهی به رمان ملکوت از بهرام صادقی بزرگ. 
بهرام صادقی اندک داستان هایی که دارد در عین سادگی عمیق است و البته پارادوکسیکال. دنیا و آدم هایش و اتفاقات را طنزگونه نگاه می کند. آثارش شعاری نیستند، تحلیلی هستند. مسائل عمیق را ساده تحلیل می کند.
 تحلیل گران آثار ادبی می گویند ملکوت تقلیدی نه از بوف کور، بلکه از شیوه ی بوف کوری است. رمان ملکوت می خواهد به مسائل هستی شناسی و آفرینش بپردازد و چقدر موفق بوده کارشناسان بهتر می دانند. 
بهرام صادقی مثل خیلی از نویسنده ها از صادق هدایت تاثیر گرفته و خیلی از عزیزان بر این باورند که ملکوت را می توان با بوف کور قیاس کرد. در حالی که به عقیده ی بنده فکر نمی کنم چنین باشد. 
فکر می کنم نه آثارشان قابل قیاس باشد نه خودشان. 
  این دو عزیز(صادق هدایت و بهرام صادقی) در شرایط متفاوت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و.... زیسته اند. اگر اشتباه نکنم زمانی که صادق هدایت این نابغه ی ادبیات داستانی  ایران به زندگی خود پایان داد، بهرام صادقی فقید 15 سال داشت. و اگر حجم آثار و مقالات نوشته شده درباره ی آثار و زندگی هدایت گواه بر تاثیر ژرف او بر جریان روشنفکری و ادبیات باشد، و با در نظرگرفتن این نکته که بسیاری از بزرگان این عرصه از جمله هوشنگ گلشیری، عباس معروفی، غلامحسین ساعدی، بهرام بیضایی و....تحت تاثیر هدایت بوده اند، فکر می کنم هنوز هدایت با همه ی نویسنده های قبل و بعد از خودش فاصله داشته باشد. شاید هم نه، شاید بنده به نوعی از روی هیجان و تعصب اینگونه فکر می کنم.از بزرگی شنیدم که هدایت تمام آثارش را با عجله ودر شرایط نا مساعد روحی نوشته است. (نقل قول از خود هدایت)حال تصورش را بکنیم که اگر برای خلق بوف کور و دیگر آثارش حوصله به خرج می داد و حال روحی مناسبی داشت چه می شد. هدایت می گوید (مرده شورش را ببرند، تازه داشتم بلد میشدم که بنویسم) این جمله را در فرانسه به مصطفی فرزانه گفته، ( در واپسین روزهای عمرش.) 
یعنی شاهکارش بوف کور را هم، از نظر خودش اثر قابلی که خودش را راضی کند نمی دانسته.
با احترام به همه ی بزرگان ادبیات داستانی کشورمان، اگر هم این دو عزیز را بشود با هم مقایسه کرد، (هدایت و صادقی) قطعا این دو اثر(بوف کور و ملکوت) با هم قابل قیاس نیست. 
با احترام به فرمایش جناب محمدامین اکبری که فرموند قلم بهرام صادقی به مراتب از صادق هدایت قوی‌تر است و فرم داستانی را بهتر از هدایت می شناسد، باید عرض کنم صادق هدایت قلمش را متناسب با فهم جامعه ی زمان خود به کار می برده، بر خلاف بعضی نویسندگان که معتقدند جامعه اگر سواد ندارد به من نویسنده ربطی ندارد، برود سواد یاد بگیرد. و بنده نمی دانم و نمی توانم بگویم کدام اعتقاد درست تر است ولی آن چه مسلم است صادق هدایت بزرگ تر  از آثارش بوده. 
ولی با همه ی این اوصاف باید گفت اگر اجل مهلت می داد شاید بهرام صادقی بر قله ی ادبیات داستانی ایران می ایستاد. 
روحت شاد بهرام صادقی بزرگ. 
با مهر.
        

          فکر نمی‌کردم که به این زودی ها ملکوت رو بخونم. ولی برای یه کاری مجبور شدم بخونمش.
شروع کتاب کوبنده بود. «جن در آقای مودت حلول کرد» و خب دنبال کردن داستانی که از لحاظ روایی تو رو تا آخرین صفحه درگیر خودش می‌کنه. 
از نمادشناسی در داستان گذر می‌کنم. چیزی که کم‌رنگ می‌کنه رابطه‌ام رو با اینگونه داستان‌ها فضای سرد و سیاهی‌‍ه که می‌خواد به تصویر بکشه. به نظرم اغراق شده‌ست و خب نمی‌‌تونم بپذیرمش. همین.
        

           تعبیر کتاب درباره‌ی معنای زندگی خیلی زیبا بود. اینکه اگه آدم‌ها معنای حقیقی زندگی رو درک کنن و باور کنن که مرگ در کمینه، می‌تونن لذت یک زندگی واقعی رو بچشن و حتی هفت روز هم برای این تجربه کافیه.

        

          شروعی جذاب و دلهره‌آور ولی وقتی با داستان پیش میری چیزهایی در مقابل هم قرار می‌گیره که گنگ و مبهم میشه کم کم همه چیز. قلم روان و قشنگ نویسنده باعث میشه خط‌ها رو پشت‌هم دنبال کنی اما در آخر داستان گرفتن نتیجه از این داستان واقعا برمی‌گرده به خود آدمی و نگاهش به شخصیت‌های مختلف داستان.
در کل عجیب بود و مبهم!
        

          گشودن پرشتاب میخ‌گره‌های مالیخولیای روایت

توهم و خیال چطور به واقعیتِ داستان نفوذ می‌کند؟ از چه راهی باید نشت کند که بی‌هوا به خورد قصه برود و آب از آب تکان نخورد؟ تا به حال شده رویایی تکراری را چنان باور کنید که تجسمش از هر واقعیتی ملموس‌تر باشد؟ حقیقت و تخیل را با کدام آهنگ می‌توان دست در دست هم داد تا چنان برقصند که در اوج چرخش‌هایشان به واقعیت پیوند بخورند؟
اینها را باید از داستان‌نویس‌هایی بپرسید که از شکستن حصار خیالشان نمی‌ترسند. آنها که واقعیت را زندگی می‌کنند اما قلمشان را در عالم خیال آنقدر می‌چرخانند تا رگ تپنده‌ای از حقیقت بیابند و جوهرش را پر کنند.
آنها شاید در جوابتان بگویند ما خوب بلدیم خیال بسازیم و به مضراب باور چنان آهنگی ازش برآریم که هرکس شنید واقعیتش بپندارد. وقتی خیال و باور یکی شد، حقیقتِ خود را بر تنش می‌کنیم. خدای خود و شیطان خود را خلق می‌کنیم و جهانی از نو می‌آفرینیم. آدم‌هایی شبیه شما آنجا می‌گذاریم که چنان راسخ هر تصویر و وهمی را بپذیرند که درِ تمام تردیدهای عالم به روی شما بسته و ایمانتان رفته‌رفته بیخ‌آورِ این جهان نو شود. آن وقت است که حقیقت کلاممان در خلال قصه به ذهنتان نفوذ می‌کند و بستر می‌گیرد.
شاید اگر بهرام صادقی زنده بود و از او می‌پرسیدید چطور در «ملکوت» جهانی سراسر خیال را باورپذیر کرده است، همین جواب‌ها را بهتان می‌داد. او برای خلق فضای مالیخولیاییِ ملکوت از ساده‌ترین شخصیت‌ها و موقعیت‌ها استفاده می‌کند اما در نقش و روابطی پیچیده و گاه ناتمام رهایشان می‌کند. حاصل کارش، هم به سادگیِ امکاناتی‌ست که به کار برده و هم مغلول پیچیدگی روابط و هم طرحی در فضاهای غریب‌آشنا. چه بسا او هم در فکرِ درآمیختن با رنگ و بویی جهانی تلاش کرده است تا به میان رودی بپرد و با دریاهایی پیوند بخورد مگر به اقیانوس برسد. او با شروعی نفس‌گیر شما را به دنیایی که ساخته می‌برد، میان شخصیت‌هایی به ظاهر آشنا می‌نشاند و کم‌کم میان اوهام غرقتان می‌کند، با شخصیتی مهیب در گندمزار تنهایتان می‌گذارد و وقتی خوب آشفته شدید، سر می‌رسد و می‌کوشد که از تاریکی بیرونتان بیاورد؛ پس تمام سرسراهای داستان را بی‌درنگ چراغانی می‌کند تا در عبوری پرشتاب تمام تابلوهای داستان را قبل از کنده شدن و افتادن از میخ‌ْگره‌های روایت، ببینید و بگذرید.
        

          برای بار دوم این کتاب رو خوندم به خاطر نقد کوتاهی که جدیدا در موردش خوندم اما باز هم موفق به جذب من نشد. نمیدونم دقیقا مشکل کجاست ولی این داستان نه باب میل من است و نه این همه تعریف و تمجید در موردش رو باور میکنم هر چند که موضوع جالبی داره اما به نظرم خیلی آشفته است. داستانی در مورد مرگ و زندگی، هستی و نیستی و خدا و شیطان شاید میتونست جذاب تر از این حرفا باشه.ه