به سبک همیشه؛
اجازه بدید اولین ریویو رو خودم بنویسم و به خودم ۵ بدم.😅
خوشحال میشم نقد و نظراتتون رو برام بنویسید.
        

                یک کتاب خیلی خوب با ترجمه خیلی بد!
حتی من که نمی‌توانم ادعا کنم آلمانی بلدم هم متن آلمانی را بهتر از این ترجمه‌ی کج‌وکوله‌ی هوشنگ صادقی فهمیدم.
به نظر می‌آید که مترجم نه تنها آلمانی بلد نیست، که در فهمیدن زبان فارسی هم مشکل دارد!
نه فقط در دستور زبان اشتباه دارد که کلی هم ایراد تاریخی در متن وارد شده. مترجم اصلا نفهمیده نهاد جمله کدام است و فعل و فاعل و چیزهای دیگر کدام!
انقدر بد است که نمی‌خواهم بیشتر درباره‌ش بگویم.
اگر آلمانی بلدید متن اصلی را بخوانید. اگر هم بلد نیستید کلا قید این کتاب را بزنید و بروید به سراغ یک چیز دیگر!
حیف که هیچ ترجمه‌ی دیگری هم از آن وجود ندارد. حیف فرانتس آلتهایم عزیزم که آقای اتحادیه و نشر بی‌دروپیکرش کتابش را خراب کرده‌اند!


یک ستاره به احترام نام آلتهایم و درختی که برای این کتاب قطع شد.
        

                «ماد» یک نام کوچک سه حرفی که کم دردسرساز نبوده است. یعنی از شناخت تاریخش بگیر تا جغرافیا و مرزها و حتی نام پادشاهانش، هر کدام یک جوری تاریخ‌پژوهان عصر جدید را به دردسر انداخته است.
کتاب «ماد» پاسخی برای این دردسرهاست که با زبانی ساده و گزیده نوشته است؛ به دور از هرگونه اضافه‌گویی و حاشیه رفتن‌های بی‌مورد.
خلاصه که اگر دوست دارید بدانید مادها چه کسانی بودند، چه زمانی وارد ایران شدند، چقدر از مطالب کتاب‌های تاریخ مدرسه درباره‌شان درست است، چه ارتباطی با امپراتوری بزرگ آشور داشته‌اند، چطور به صحنه‌ی سیاسی پا گذاشتند و چگونه محو شدند، پیشنهاد می‌کنم این کتاب را بخوانید.
        

                پرسیکا پاره‌ای از نوشته‌های کتزیاس هست که احتمالا پزشک دربار داریوش بوده. 
کتزیاس شخصیتیه که درباره‌ش خیلی کم می‌دونیم و داستان زندگیش هم از نکوهشگران یا ستایشگرانش در نسل‌های بعدی به ما رسیده پس نمیشه واقعا مطمئن باشیم که جایگاهش در دربار هخامنشی چقدر بالا بوده (یا این که اصلا در این دربار بوده!)
نوشته‌های کتزیاس هم کاملا به ما نرسیده. در واقع می‌دونیم  که کتابی به نام پرسیکا داشته ولی خود کتاب رو نداریم. تنها بخش‌هایی از اون رو در دست داریم که مورخان بعدی به نقل از کتزیاس گفتن. تکه‌ها پراکنده است. خیلی از جاها انسجامی که باید رو نداره. نمیشه هم با قطعیت گفت که چقدرش واقعا از کتزیاس بوده و چقدرش رو بهش نسبت دادند.
با این وجود، یکی از منابع ما برای هخامنشیانه. اسامی که کتزیاس نقل می‌کنه خیلی وقت‌ها دقیق‌تر از هرودوت هستند. بعضی جاها هم با اسناد میان‌رودانی هماهنگه (مثلا درباره‌ی تشکیل دولت در ماد)
این کتاب، گردآوری همه‌ی تکه‌های سخنان منسوب به کتزیاس هست. لولین جونز یکی از بهترین هخامنشی‌شناس‌هاست و کار خوبی رو درآورده. 
ترجمه‌ش هم خوب و قابل قبوله.
البته که به عنوان یک سند تاریخی (مثل تمام اسناد دیگه!) باید با احتیاط باهاش برخورد بشه.
        

                ارشامه ساتراب (شهربان) مصر در زمان اردشیر یکم هخامنشی بود که به لطف بایگانی‌های مصری تعدادی از نامه‌هایی که به زیردستانش نوشته به روزگار ما رسیده و از خلال این نامه‌ها می‌تونیم اطلاعات خوبی از مصر هخامنشی، اقتصاد، دین و... به دست بیاریم.
مجموعه‌ی نامه‌های ارشامه یک مجموعه‌ی تخصصیه و به درد مطالعه‌ی عمومی تاریخ هخامنشی نمی‌خوره اما اگر حوصله دارید و سطح اطلاعاتتون متوسطه می‌تونید سری به این سه جلدی سنگین بزنید.
نکته‌ای که هست اینه که کتاب به انگلیسیِ سخت نوشته شده. نه این که واژه‌ها سخت باشه‌ها، نوع نگارشش سخته.
        

                ساسانیان از نگاهی دیگر!
وقتی صحبت از ساسانیان میشه معمولا اولین چیزی که به ذهنمون میاد امپراتوری روم و جنگ‌هاش با ایرانه. اگر کمی بیشتر تاریخ خونده باشیم شاید صلح‌ها رو هم به یاد بیاریم ولی احتمالش خیلی کمه که به هون‌ها فکر کنیم، یا به کیداری‌ها یا هپتالی‌ها؛ همون‌هایی که در شاهنامه و تاریخ ملی ما ازشون به عنوان ترک‌ها یاد شده!
شرق و قبایل و حکومت‌های محلیش دنیای شگفت‌انگیزیه، وقتی تاریخ رو می‌خونی می‌بینی انگار همه چیز از شرق اومده اما خودش خاموشه.
خداداد رضاخانی یکی از معدود کسانیه که به ایران ساسانی و ارتباطش با شرق ایران پرداخته و دوره‌ی باستان پسین رو از دریچه‌ی ارتباط با شرق نگاه کرده.
متاسفانه کتاب ترجمه نشده اما اگر به تاریخ ساسانی علاقه دارید پیشنهاد می‌کنم این کتاب رو از دست ندید.
        

                چرا رزمجو و چرا این ترجمه از استوانه‌ی کورش بزرگ؟
1) رزمجو مدیر بخش ایران بریتیش میوزیوم بوده. در سطح جهان شناخته شده است و تاریخ‌پژوهان قبولش دارند.
2) از نظر علمی یکی از برترین‌ها در خوانش خط و زبان‌های میانرودان و ایلامه.
3) در این کتاب قطعات شکسته‌ی استوانه که اخیرا پیدا شدند هم ترجمه شده؛ چیزی که در ترجمه‌های دیگه نیست!
4) به جز ترجمه‌ی متن نکات بسیار مفیدی رو درباره‌ی خود استوانه، وضعیت اون روزگار بابل و هخامنشیان، نسخه‌های دیگه‌ی استوانه، فتح بابل و رسوم اون‌ها برای شاه تازه، تاریخچه‌س کشف و زندگینامه‌ی کاشفان، سیر پژوهش‌ها تا خوانش متن و اهمیت متن استوانه‌ی کورش داره.

خلاصه که اگر دوست دارید درباره‌ی این سند ارزشمند تاریخ ایران اطلاعات به دست بیارید پیشنهاد من فقط همین کتابه و بس!

یک ستاره‌ای که کم شد هم به این دلیله که ناشر کتاب رو روی صفحات گلاسه چاپ کرده و قیمتش انقدر زیاد شده که دیگه خودش هم نمی‌تونه چاپش کنه. در نتیجه کتاب تقریبا نایابه. 😢
        

                داستان ناشناس، عاشقانه‌ی پارتی یا کهن‌ترین رمان عاشقانه‌ی جهان؛ فرقی نمی‌کند با کدام واژه از آن یاد کنیم. همه به یک چیز اشاره دارند:
ویس و رامین
فخر گرگانی این داستان را در نیمه‌ی نخست سده‌ی پنجم هجری و بر وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل سرود. این سبک و وزن، پیشگام و الگویی شد برای سرایش منظومه‌های عاشقانه‌ی دیگری که شناخته شده‌ترین آن‌ها خسرو و شیرین و لیلی و مجنون است.
بر خلاف بسیاری از داستان‌های کهن، موضوع ویس و رامین بسیار گستاخانه است و نویسنده در پی آن نیست که به خواننده درس اخلاق و دلاوری بیاموزد. برعکس، عشق سرکش جوانی را آشکارا ستایش می‌کند.
هیچ کدام از نقش‌آفرینان داستان سفید یا سیاه نیستند و همگی خاکستریند. شخصیت پردازی چنان قوی است که خواننده با هر کدام به نحوی همسو می‌شود. 
فخر گرگانی در مقدمه‌ی ویس و رامین می‌گوید که اصل داستان به زبان پهلوی بوده و او آن را به نظم در آورده است. اگرچه گاهی نتوانسته به اصل پهلوی کاملا وفادار بماند اما پیداست که به متن اصلی دسترسی داشته و زبان پهلوی می‌دانسته.
ویس و رامین را می‌توان از جهات گوناگونی بررسی کرد اما قطعا یکی از ویژگی‌های شاخص آن، نقش زنان در داستان است.
در این منظومه، زن‌ها اگرچه از زیبایی بی‌بهره نیستند اما به شکل عروسک‌های دوست داشتنی به تصویر کشیده نشده‌اند که کنجی بنشینند و اجازه دهند دست سرنوشت و خواست مردان، زندگی آن‌ها را پیش ببرد. 
ویس زیر بار حرف زور هیچ کس نمی‌رود. از این که به ناچار برای مردی که نمی‌شناسد نامزد شده گله می‌کند. می‌گریزد و ترسی از به زبان آوردن عشقش نسبت به رامین ندارد. خودخواهی را هم به اندازه‌ی شرم می‌شناسد. سوارکاری، تیر اندازی و هنر رزم می‌داند و جایی که نیاز است، همچون یک بانو عاشقی می‌کند. هراسی از شوهرش ندارد و او را سرور و صاحب اختیار خود نمی‌داند. با این که به خاطر عشق گستاخانه‌اش زندانی و تنبیه می‌شود اما عقب نمی‌نشیند و از خواسته‌اش دست نمی‌کشد.
همه‌ی زنان این داستان در اجتماع حضور دارند. سخن می‌گویند و رفتارهایی دارند که داستان را پیش می‌برند. اما شاید یگانه‌ترین نکته‌ی این داستان، بررسی نسب افراد باشد. در ویس و رامین، نسب شخصیت‌ها از طرف مادر بررسی می‌شود. مانند ویروی شهرو (ویرو پسر شهرو) و موبد منیکان که نشان می‌دهد موبد از نوادگان منیژه‌ی تورانی است.
        

                حالا شاید همیشه این فاتحان نباشند که تاریخ را می‌نویسند اما همیشه یک روی دیگری از تاریخ هست که دیده نمی‌شود؛ یک رویی که خیلی از تاریخ‌نگارها رویشان نمی‌شود بنویسند یا جراتش را ندارند، رویی که می‌دانند دست‌کم تا ورق برنگردد قرار نیست خوانده شود و اگر خوانده شود وای به روزگارشان!
تعداد این تاریخ‌نگارها که جرات به خرج می‌دهند و از اسرار تاریخ و تاریخ سری می‌نویسند تا آن روی دیگر تاریخ را هم به تصویر بکشند به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد و گل سر سبدشان جناب پروکوپیوس است!
پروکوپیوس، تاریخ‌نویس هم دوره‌ی یوستینیان بیزانسی و انوشیروان ساسانی در این کتاب از رازهای پشت پرده‌ی دربار بیزانس می‌گوید و کتابی به یادگار می‌گذارد که خودش هم می‌داند در زمان زندگی‌اش منتشر نخواهد شد. اینجا خبری از ستایش‌های کتاب «تواریخ» و چاپلوسی‌های بیش از اندازه‌ی «سازه‌ها» نیست. او از کثیف‌کاری‌های اشراف بیزانسی می‌گوید. از پشت‌پرده‌های روابط سیاسی و غیرسیاسی بزرگان پرده برمی‌دارد و خلاصه آن که برای یک بار هم که شده، روی دیگر تاریخ را به تصویر می‌کشد.
        

                نامه نوشتن به آدم‌های معروف تاریخ یکی از موضوعات پای ثابت کلاس‌های انشایمان بود. یادم هست که آن روزها برای خیلی از خوب و بدهای تاریخ نوشتم؛ برای کورش بزرگ، برای خسرو انوشیروان، برای داریوش سوم و حتی برای هیتلر! ولی برای اسکندر؟ آن هم به این شکل؟!
نه!
تنها کسی که می‌تواند برای شخصیتی دو چهره مثل اسکندر نامه بنویسد و به‌خاطر نیک و بدش بازخواستش کند پی‌یر بریان است؛ تازه آن هم به این شکل! نامه بنویسد و تاریخ بگوید.
از اسکندرنامه‌ها و بنویسد و از افسانه‌ها، از داستان‌ها بگوید و از واقعیت‌ها.
خلاصه که پرفسور پی‌یر بریان، استاد کالژدفغانس و بزرگ‌ترین هخامنشی‌شناس تاریخ، در این کتاب نیمه پژوهشی از تاریخ اسکندر برایمان می‌گوید و این شخصیت جنجالی را فارغ از نگاه پرغرور اروپاییان و خشم ایرانیان به تصویر می‌کشد؛ واقعی‌تر از هر زمان دیگری. به سبک پرفسورها خوشمزگی می‌کند و سربه‌سر اسکندر مقدونی و خواننده‌ی نامه‌های سرگشاده‌اش می‌گذارد.
حالا پیشنهاد من به شما این است که اگر به تاریخ علاقه دارید اما حوصله‌تان از خواندن متن‌های پژوهشی سر می‌رود، حتما سری به این کتاب بزنید. انصافا ترجمه‌ی خوبی هم دارد. دست خانم نونهالی و استاد سنگاری درد نکند.
        

                شاهان ساسانی مشروعیت خودشون رو چطور نمایش می‌دادند؟ از چه راه‌های برای کسب مشروعیت بهره می‌بردند و چه القابی روی خودشون می‌گذاشتند؟
این کتاب پاسخی به این پرسش‌هاست و تاریخ ساسانی رو از زاویه‌ی تلاش شاهان و راهکارهاشون برای کسب مشروعیت بررسی کرده.
کتاب بسیار خوبیه اما اگر با جهانبینی ساسانی و نکات ابتدایی این سلسله آشنا نباشید ممکنه چندان جذبتون نکنه.
این پژوهش در واقع تز دکتری آقای مطلوب‌کاری بوده و تا جایی که من می‌دونم و مطالعه کردم ایده‌ی کار هم برای رحیم شایگانه.(انشالا که مطلوب‌کاری از پژوهش شایگان بی‌خبر بوده!😉)
        

                هر ورقش دفتریست...
        

                حالا شما میگید نه، ولی مصرِ هخامنشی به مراتب جذاب‌تر از پارسِ هخامنشیه.
        

                بدین وسیله پایان نخستین کتاب ۱۴۰۳ رو اعلام می‌کنم.
        

                کتابی که هنوز گرمای دستگاه چاپ روی کاغذش هست...
«ایران ساسانی» ده مقاله درباره‌ی تاریخ ساسانیان هست و توسط ساسانی‌شناس‌های گوناگون نوشته شده که هر کدوم در یک بخش از تاریخ این سلسله صاحب نظر هستند؛ از دریایی گرفته که بیشتر روی تاریخ اجتماعی پژوهش می‌کنه تا رضاخانی که تخصصش روابط سیاسی و شرق امپراتوریه. پس می‌تونید مطمئن باشید که این کتاب قراره همه‌ی جنبه‌های تاریخ ساسانی رو پوشش بده اما یک نکته‌ای درباره‌ی مجموعه‌های این شکلی هست و اون هم این که اگر هیچ چیز از ساسانیان ندونید و صفر کیلومتر باشید خیلی بعیده که بفهمید مقاله داره چی میگه.
برای من دو گفتار خیلی مفید داشت که بی‌تردید در روند پژوهشیم موثر خواهد بود؛ اولین مقاله‌ی کتاب به قلم تورج دریایی درباره‌ی عنوان هو کی در سکه‌های ساسانی و آخرین مقاله به قلم خداداد رضاخانی درباره‌ی پیوند ساسانیان با همسایگان شرقی، اعراب مسلمان و روم در عهد باستان متاخر.