آرمان‌شهر واقع‌بین‌ها

1)
"آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها" (Utopia for Realists: The Case for a Universal Basic Income, Open Borders, and a 15-hour Workweek) كتابي است نوشته‌ي تاريخ‌شناس هلندي، "روتخر برخمان" (Rutger Bregman)، كه ابتدا به شكل مقالاتي در مجله مجازي "De Correspondent" در هلند منتشر گرديد و سرانجام در سال 2014 ميلادي به شكل كتاب چاپ شد. اين كتاب در سال ۱۴۰۱ توسط "مزدا موحد" ترجمه و در انتشارات "نشر نو" به چاپ رسيد كه اين چاپ تاكنون چندين بار تجديد‌شده است.

2)
"برخمان" در كتاب "آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها" مانند كتاب ديگر خود، "آدمي: يك تاريخ نویدبخش" (Humankind: A Hopeful History)، همچنان در سطح ايده سعي در ارائه ديدگاه‌هاي متضاد با روال‌هاي جاري دارد. هفته كاري ۱۵ ساعته، درآمد پايه براي همه، مرزهاي باز و نامحدود و مسائلي ازاین‌دست از پیشنهادهای كتاب او هستند كه با دلايل و آمار سعي در دفاع از آن‌ها دارد. او به شكل توصيفي برخي از مهم‌ترين مشكلات نوظهور انسان امروزي و جوامع صنعتي نوين را برمی‌شمرد كه علي‌رغم شاخص‌هاي رفاهي فزاينده، همچنان خودنمايي مي‌كنند.

3)
این‌که ديدگاه "برخمان" را "چپ" بناميم و يا منتقدي مصلح در درون ساختار سرمايه‌داري ليبرال، جاي بحث و بررسي بسيار دارد. البته خود او در كتاب بيشتر اشاره به اصلاح ساختار نظام سرمايه‌داري دارد تا نفي جلوه‌هاي آن و اشاره او به نجات دادن سرمايه‌داري از دست سرمايه‌دارها تأمل‌برانگيز است. واژه "آرمان‌شهر" در كتاب او بيشتر تابع سياست‌گذاري‌هاي زميني است تا ايده‌هاي آسماني و لذا براي تصويرسازي صحبت‌هايش آمارهاي تحليلي و توصيف‌هاي تاريخي قابل‌توجهي را به‌کاربرده است. 

4)
فصل نهايي و در حقيقت جمع‌بندي كتاب با عنوان "ايده‌ها چگونه جهان را تغيير مي‌دهند" بدون اشاره به نام، بر پايه مفهوم "قالب‌بندي ذهني" (Framing)  بناشده است و این‌که چگونه با تغيير قالب‌هاي ذهني و گريز از قالب‌هاي مفهومي سنتي كه در نظام فكري ما حک‌شده‌اند، از وضعيت كنوني به وضعيت مطلوب‌تر آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها برسيم. اگرچه او در كتاب خود معتقد است كه ايده‌هايش آزمون‌هاي متعددي را گذرانده و نمره قبولي دارند، اما همچنان محك آزمون‌پذيري ايده‌هاي "برخمان" جاي كاوش بيشتري را می‌طلبد. 
          

            🌍 روتگر کتابش را در فصل اول با عنوان «بازگشت آرمانشهر» با یک درس تاریخی آغاز می‌کند. درس تاریخی این است: «در گذشته همه چیز بدتر بود.» .نویسنده با استفاده از آمار و ارقام و آوردن نمودارهایی از سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که جهان رو به بهترشدن رفته و وضعیت امروز ما درواقع وضعیتی آرمانی برای کسانی است که ۱۰۰ سال پیش می‌زیستند. او براساس همین واقعیت‌ها ضرورت وجود آرمانشهر یا مدینه‌ی فاضله را روی نقشه‌ی راه زندگی انسان‌ها آشکار می‌کند و می‌گوید نقشه‌ی راهی که روی آن خبری از شهر آرمانی یا همان اتوپیا نباشد، به بیراهه رهنمون خواهد شد.
یوتوپیا یعنی جایی که همه چیز در آن خوب است. ترسیم آرمانشهر با خیالپردازی بلند پروازانه ممکن می‌شود که معمولا واقعگراها از آن دوری می‌کنند. برای همین عنوان کتاب آرمانشهری برای واقع گراها به نظر متناقض می‌آید. نویسنده در کتاب آرمانشهری برای واقع گراها تلاش می‌کند نیاز ما به یوتوپیا را توضیح دهد و سه تا از ایده‌های اصلی آرمانشهر ترسیمی خودش را توضیح می‌دهد.
بدون آرمانشهر ادامه‌ی زندگی نه غیر ممکن، ولی سخت می‌شود. به همین دلیل در اواخر دهه‌ی هشتاد و اوایل دهه‌ی نود میلادی و مخصوصاً بعد از فروپاشی دیوار برلین و شوروی این ایده مطرح شد که تاریخ به پایان رسیده. این اتفاقات سیاسی و اجتماعی به معنای پایان آرمانشهرهایی بود که ترسیم شده بودند. بدون آرمانشهر نمی‌دانیم در آینده به کدام سمت برویم و هدف بعدی ما برای آینده‌ی بشر چیست؟ کتاب آرمانشهری برای واقع گراها کمک می‌کند تا بفهمیم چرا به آرمانشهر نیاز داریم. و بعد نشان می‌دهد که چطور با بلند پروازی میتوان آرمانشهر ترسیم کرد.
پینوشت: من اول کتاب رو خوندم و بعد پادکست رو گوش دادم، اگه براتون مقدور نیست کتاب رو بخونید، قسمت ۲۰ پادکست Bplus درباره این کتابه و خلاصه خوبی از کتاب ارائه میده.