یادداشت نفیسه سادات موسوی

                «به زبان فارسی» از آن کتاب‌هایی است که قبل از صحبت درباره محتوایشان، باید از نویسنده‌اش سخن گفت. اسمعیل امینی، معلم نازنین ادبیات. گرچه هم دکترا دارد و هم شاعر است و هم مولف چندین کتاب در حوزه‌های تخصصی طنز و شعر و حتی گزیده هم گردآورده است، اما معلم ادبیات بودن او دقیقا آن چیزی است که برای معرفی این کتاب باید مد نظر قرار دهیم.

اسمعیل امینی را در یک جمله می‌توان اینطور توصیف کرد: «مردی که دغدغه زبان و ادبیات فارسی دارد.» مردی که گرچه فارسی، زبان مادری‌اش نیست اما آنچنان دل در گرو این قند شیرین دارد که سالهاست به شکل رسمی و غیر رسمی، در خلوت و جمعیت، آشکار و نهان در حال پاسداری از آن است.

«به زبان فارسی» به اذعان زیرعنوانی که روی جلدش قرار گرفته، روایت‌هایی است از دلبستگی به فرهنگ، ادب و زبان فارسی. گرچه شخصا این کتاب را نماینده خوبی برای نمایش دلبستگی اسمعیل امینی به فرهنگ نمی‌دانم و موضوع و تمرکز اصلی کتاب را زبان و ادبیات فارسی یافتم.

سبک نگارش کتاب، مانند بیشتر کتاب‌های نشر موسسه جام‌جم، روایت روایت یا تکه تکه است؛ صد البته که تکه‌هایی از یک کل منسجم! پاره-روایت‌های «به زبان فارسی» از نظر محتوا و مقدار به گونه‌ای انتخاب و چیده شده‌اند که انگار هر روایت، یک جلسه درسی کلاس ادبیات اوست که به قلم یکی از دانش‌جوهای خوش ذوقش عینا به رشته تحریر درآمه است. آن ها که اسمعیل امینی را از قبل بشناسند، قطعا متوجه می‌شوند که خرده طنزها و کنایات و اشارات نمکینی لابلای صفحات کتاب، چقدر ویژه خود امینی است و چقدر در عین نمکین بودن، افراط گریز و به جا است.

بخش‌های شیرینی از گذشته و امروز خط و زبان فارسی، پاسخ به برخی شبهات معروف و پر بسامد فضای مجازی درباره زبان و خط و ادبیات فارسی، مجعولات نسبت داده شده به فارسی و فارسی نویسان، تجربیات شخصی او در جایگاه دبیر ادبیات سر کلاس، یا به عنوان شاعر در فضای حرفه‌ای و سفرهای بین‌المللی‌اش و اشاره به سرنخ‌های مفید و قابل توجه برای آغاز مطالعه و پژوهش در حوزه ادبیات منظوم و زبان فارسی از جمله مهم‌ترین و کلیدی‌ترین موضوعاتی است که روایت‌های کتاب را تشکیل می‌دهد.

نثر شیوا، دلچسب، خونگرم (!) و در عین حال نمکین و ملیح «به زبان فارسی» ، مطالعه آن را برای فارسی‌دان‌ها شیرین تر کرده است.

گرچه مطالعه «به زبان فارسی» را می‌توان ظرف یک روز از آغاز به انجام رساند اما روایت روایت بودن کتاب این ظرفیت را ایجاد میکند که طی چندین روز و حتی با وقفه‌هایی در بین روزها، کتاب را مطالعه کرد و به ذهن فرصت دسته بندی و حلاجی آموزه‌های جدید را داد. آموزه‌هایی که گاه از آنچه ما سالها شنیده ایم، فاصله قابل توجهی دارد و با چند کلیک ساده و یکی دوبار فشردن دکه جستجو در کامپیوتر، صحت آنها نسبت به روایت غالب غلط، به وضوح آشکار می‌گردد.

خود اسمعیل امینی در مقدمه کتاب گفته است که این کتاب برای تدریس یا برای استفاده پژوهشگران نوشته نشده است اما واقعیت این است که چفت و بست و صحت روایت‌های کتاب آن چنان برقرار و استوار است که هم می‌تواند درون‌مایه تدریس باشد و هم برای پژوهش و زاویه دید پژوهش‌گرانه به ما ایده بدهد.

قیمت 62 تومانی کتاب ( در چاپ دوم) شاید شما را برای خرید کتاب مردد کند اما می‌توانم این مژده را به شما بدهم که اگر دل در گرو زبان و ادبیات فارسی دارید، حتما به هزینه‌اش می‌ارزد