کتاب زیر تیغ ستاره جبار، روایت زنی است یهودی تبار که از اردوگاه کار اجباری آلمان نازی در جنگ جهانی دوم   فرار کرده و به زادگاهش پراگ بر می گردد جایی که در ادامه پس از کودتایی، کمونیست ها حکومت را در اختیار می گیرند و در ادامه داستانی پر از آه و آب چشم.... ترسیم فضای تاریک حاکم در آن دوره... نحوه برخورد مردم با ایدئولوژی ها و برعکس نحوه تاثیر گرفتن حکومت ها از مردم همگی را در خاطرات خودنوشته نویسنده خواهید یافت و لحظاتی در می یابید که چه راحت یک انسان می تواند کامل بشکند، سقوط کند و یا توسط جامعه به فراموشی سپرده شود...
اگر به تاریخ، علوم سیاسی و خواندن خاطرات اشخاص علاقمندید این کتاب را می توانید امتحان کنید
          

            به کتاب فرصت بدین، اجازه بدین بهش که وارد ذهنتون بشه، بعد دیگه نمی‌تونین زمینش بگذارین. برای من بیوگرافی خوندن کار ساده‌ای نیست ولی این کتاب نکات ویژه‌ای داشت که بیش از هر اتوبیگرافی دیگه‌ای علاقمندم کردم. اول اینکه نویسنده خانوم هستش، دوم اینکه ماجرا در پراگ بعد از جنگ جهانی دوم و ایدئولوژی‌زده‌ی استالینه. توضیح بیشتری نمی‌دم، جز اینکه خوندنش برای مایی که در یک کشور ایدئولوژی‌زده زندگی می‌کنیم، مهمه.
          

            به لطف ویروس محترم که از دورۀ کتابخوانی سی‌وسه گرفتیم و استراحتی طولانی و نیز زندگی هدا (نویسندۀ کتاب) که در سراشیبی تند افتاد، صد و دوازده صفحه از کتاب خواندیم و تمام شد.
کتابی که خلاصه و یادداشت‌هایی که درباره‌اش نوشته بودند، جذاب بود ولی خودش گاهی بسیار کسالت‌آور، به چند دلیل؛ اول اینکه نتوانستم به راوی، تمام و کمال اطمینان کنم. انگار خیلی چیزها را می‌گفت و خیلی چیزها را پنهان می‌کرد. دوم، گاهی زبان و لحن راوی شدیدا تغییر می‌کرد، انگار که کتاب را چندنفر نوشته باشند. سوم، وقتی یک نفر مدام از فلاکتش بگوید، کسالت‌آور است دیگر، نیست؟ چهارم، راوی مدام در پی تطهیر خودش از هرگونه تمایلات حزبی و افکار پلید بود، یک «من خیلی زیادی بی‌گناه و معصومم» در غالب متن مستتر بود، آن هم از زبان یک یهودی.
بخش‌هایی که مربوط به احوالات انسانی بود و شرح جزئیات بلایی که جنگ و حزبی‌گری و فساد در حکومت بر سر زندگی می‌آورند، دوست داشتم.
          

            بخوام بنویسم از لذتی که از این کتاب بردم، مجبور میشم حرف‌های این چند روزم رو تکرار کنم
اما می‌نویسم برای به یادگار موندن برای خودم، تجربه‌ی بسیار دوست‌داشتنی من از کتاب صوتی با این کتاب رقم خورد، تقریبا پیش از این اصلا از «شنیدن» هیچ کتاب صوتی این‌قدر لذت نبرده بودم و برای این موضوع، حتما سراغ بقیه کتاب‌هایی که بهار کاتوزی خوانش آن‌ها رو انجام داده میرم.
خود کتاب هم به دلیل علاقه‌ی من به خواندن تجربه‌ی افراد در دوران حکومت کمونیست‌ها و تجربه‌های جنگ جهانی بسیار دوست داشتنیه
روایت دست اول فردی که زندگی‌اش و آرامشش رو برای ایدئولوژی‌های ویرانگر جهان از دست داده
          

            یاحق

#زیر_تیغ_ستاره_جبار ، در ظاهر یک اتوبیوگرافی یا خود زندگی‌نامه #هدا_مارگولیوس_کووالی است. یک زن یهودی اهل #پراگ است که در دوران جنگ جهانی توسط آلمان‌ها به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاده میشود، و داستان از فرار او از یکی از این اردوگاه‌ها و بعد تلاشش برای زنده ماندن شروع می‌شود. پس از اتمام جنگ، #چکسلواکی برای ادامه مسیر هم‌سویی با کمونیسم و #سوسیالیسم اتحاد جماهیر شوروی را انتخاب می‌کند و هدا در سراسر کتاب با بیان واقعیات دردناکی که به زعم خودش نتیجه کارآمدی حاکمیت یک حکومت توتالیتر و آرمان‌گرای مبتنی بر ایدئولوژی‌ است، به نقد کمونیسم می‌پردازد. 
کمونیسمی که همسرش را از او گرفت، او را در انزوایی عمیق و نهایت فلاکت و رنج رها کرد و پراگی که دوست می‌داشت را در اقتصادی مریض با مردمی مریض‌تر و جو مستبدانه و سرکوب‌گرانه‌ای که بویی از #آزادی و تعالی نبرده بود، فرو برد ..
کتاب برای من زوایای مختلفی داشت. از آن‌جایی که خیلی مطالعات تاریخ سیاست ندارم، روند وقایع که در #اروپای_شرقی پس از جنگ جهانی رخ داده بود با تحلیل جانب‌دارانه و زنانه از هدا اطلاعات جالبی به من داد. 
از جهت دیگر تلاش عجیبی که این زن برای مبارزه و با سیا‌هی‌های زندگی و جهانی به زعم خودش تاریک داشت، و شوق عجیب زنده‌ ماندن و زندگی کردنش در فضای مسموم کتاب، امیدبخش و قابل تقدیر بود. 
نکته بعدی کتاب برای من، هم‌ذات پنداری ناخودآگاهی بود که در ذهنم بین پراگ #کمونیسم قرن بیستم و جامعه پس از #انقلاب ایران ایجاد شد.. یک هم‌ذات پنداری که بیشتر از ایجاد حس همدردی برای من یک هشدار بود! 
یک تلنگر و فکر  به این‌که نه تنها در این اثر، بلکه در غالب کتاب‌هایی که ویژه درباره تاریخ سیاست اروپای شرقی تالیف میشوند، هدف از بین بردن باور ملت‌ها و انسان‌ها به امکان موفقیت یک حکومت مبتنی بر #ایدوئولوژی، ترسیم نهایت فلاکت و #استبداد ناشی از اندیشه و آرمان مضحک کمونیسم و برابری، با رویکردی تماما آزادی‌خواهانه و #دموکراسی مطلق که خود این رویکرد هم بوی ایدئولوژی می‌دهد، است..
مخاطب خودش را در تمام دردهای هدا شریک می‌داند، با مبارزه او مبارزه میکند، نگاه او را به تلاش بی فایدا حزب برای رسیدن به آر‌مان‌های از بین بردن شکاف طبقاتی و برابری اقتصادی می ستاید و هم‌زمان با او برابر این همه ظلم آشکار و خفقان شدیدی که موجب شکل‌گیری یک نسل مریض، ترسو، منافق و دورو، منزوی و فریب خورده، به ستوه می‌آید .. 

و این زنگ خطری ست.. زنگ خطری که لزوم تبیین مبانی و ایدوئولوژی حاکم بر جمهوری اسلامی را روشن میکند.. 

          

            «زیر تیغ ستاره جبار»روایت اول شخص از جنگ و سیاست است که آن اول شخص یک زن است با تمام احساس زنانه.  بی آنکه بخواهد یا تظاهر کند، هر چه روایت می کند را از منظر زنانه و مبتنی بر اصل واقع گرایی و رئالیسم بیان می کند و راوی  به دنبال برانگیختن احساسات نیست. نمی خواهد رنج را بیان کند اما مفهوم رنج را می توان در میان سطور گزارش داستانی اش احساس کرد.
روایت از سال ۱۹۴۱ و در شهر پراگ از کشور چکسلواکی  در بلوک شرق اروپا، آغاز می شود. از زمانی که نازی ها و فاشیسم سعی دارد چکسواکی را تحت سیطره هیتلر در بیاورد.
هدا مارگولیوس کووالی نویسنده و راوی داستان، روایت خود را از فرستاده شدن به اردوگاه های کار اجباری در سرزمین دیگر، آغاز می کند. او ایده ها و ایدئولوژی پیچیده ای ندارد. برای زندگی می جنگد و در میان بیم و امید در تناوب است. اما پای پس نمی کشد.
داستان پر از تصاویر بدیع و آشنایی زدایی شده است که مخاطب را به دنبال خود می کشد و مخاطب می تواند خود را معرکه پیدا کند و با راوی همذات پنداری کند زیرا همه چیز را در ساده ترین و واضح ترین حالت واقعیت خودش گزارش می دهد. بیش از آن که بخواهد واگویه کند، تصویر می سازد و بی کم کاست صحنه و میزانسن روایت را نشان می دهد.
همان گونه که پیش تر گفتم یکی از نقاط مثبت این اثر، روایت از pov زنانه و حتی مادرانه آن است. نویسنده از همان آغاز داستان سه چیز که زندگی او را  دچار تلاطم و تغییر کرده است معرفی می نماید: هیلتر، استالین و بعد امیدی که با تلاش در قلب خود روشن نگاهش داشته است.
در طول روایت راوی علاوه بر گزارش آنچه از سرگذرانده به تحلیل خود و آنچه بر اوضاع سیاسی پیرامونش گذشته نیست غافل نیست از این رو داستان جنبه سیاسی دارد و درباره ی نازی ها و خصوصا کمونیسم و اجتماع کمونیستی حرف های زیادی می زند. و تحلیل های سیاسی ارائه می دهد، اما مطالبه او « احساس آزادی شخصی» است. مانند تمام مردمی که با آن ها زندگی می کند.
دست و پا زدن برای بقا و فهمیدن و آگاهی، در یک حکومت توتالیتر که به قول راوی «برایش کار سختی نیست که مردم را نادان  نگه دارد.»
 
چیزی که بیشتر از گزارش روزهای سیاه پراگ مخاطب را جذب می کند این است که در میان این تیرگی ها راوی همواره به دنبال روزنه نور است و به خاطر امید کوله بار زندگی را به دوش خود می کشد و  پیش می رود.  
نگاه زنانه راوی گزارش بیشتری از شیوه و جزئیات زندگی می دهد. و تصویر بهتری می سازد به همین دلیل حس بیشتری را در مخاطب برمی انگیزاند.
هدا می تواند شرح دهد که سهم زن از محنت جنگ در  سوگ و رنج و مصیبت های بشری مانند اعدام در ملا عام اعضای یک خانواده در پی پناه دادن به یک فراری از اردوگاه کار اجباری، یا  حتی  دیدن کوره های آدم سوزی نازی ها، تا چه حد هولناک است.
زیر تیغ ستاره جبار، یک مستند است. گزارشی از زنان و دخترانی که رویاهای جوانی شان به دست اصحاب قدرت و حکومت نابود شد و آن ها تنها برای حفظ بقا جنگیدن و هر کسی ظرفیت تحمل بیشتری داشت، فرو نریخت و ادامه داد.
در طول روایت نشان می دهد که چگونه ایدئولوژی یک مکتب بر کرامت و ارزش های وجودی انسان ها برتری داده می شود و فردیت و آزادی شخصی را به حاشیه می کشاند.
« حرف آن هایی که می گفتند تنها راه بازگشت به زندگی فراموش کردن است در کتم نمی رفت. می خواستم همه چیز را به خاطر بسپارم، روی چیزی سرپوش نگذارم، چیزی را بزک نکنم و اتفاق ها را همانطور که بودند در خاطر ثبت کنم. می خواستم زندگی کنم چون زنده بودم نه به این دلیل که تصادفا جان سالم به در برده بودم.»
          

            #زیر_تیغ_ستاره_جبار:داستان یک زندگی در پراگ ۱۹۴۱-۱۹۶۸(هِدا مارگولیوس کووالی).

در کمال تاسف باید گفت که کتاب زیر تیغ ستاره جبار یک داستان واقعی است؛ زندگی‌نامه‌ای خودنوشت که نویسنده‌ی آن، هِدا مارگولیوس کووالی از خاطرات تلخ و گزنده‌اش در بین سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۶۸ می‌گوید و مخاطب را در نقطه نقطه از کتاب مات و متحیر می‌کند. کتاب سرگذشت سرگشتگی هدا است؛ زنی یهودی که در زمان اشغال پراگ به دست آلمان‌ها، نوجوانی بود با امیدها و آرزوهایی بر باد رفته که باید به همراه خانواده‌اش به اردوگاه‌های مخوف فرستاده می‌شد؛ خانواده‌ای که قرار بود دیر یا زود مرگ از او جدایشان کند و هدا، بدون هیچ متعلقاتی در این دنیا به سرش بزند و به همراه چند نفر دیگر از اردوگاه فرار کند. هدفی که تمام زندگی‌اش شده بود؛ فرار و چشیدن طعم رهایی و آزادی. دیدار دوستان و تجربه‌ی مجدد زندگی بدون اسارت؛ آرزویی که البته قرار نبود محقق شود.
چیزی که در سراسر کتاب می‌خوانیم و می‌بینیم «مرگ» است؛ مرگ‌های واقعی و مرگ‌های استعاری. مرگ هزاران نفر در اردوگاه‌های نازی‌ها، اعدام هزاران نفر در عصر کمونیستی چکسلواکی، مرگ آزادی، مرگ امید، مرگ انگیزه. و مردمی که زیر این سایه‌ی شوم روزگار می‌گذراندند؛ به امید روزهای بهتر، به امید یک روز خوب.

از متن کتاب :«زندگی زیر سایه ترس، آدم‌های بسیاری را عوض می‌کند و از آن‌ها چیزی می‌سازد که ابدا شبیه خودشان نیست».
🖇️پی نوشت:خواندنش پر از درد بود و رنج.
رنج اسارت،رنج جدایی ،مرگ، ناکامی و رنج امید داشتن به روزهایی که شاید هیچ وقت نیایند.
بخونید و لذت ببرید📖
ترجمه کتاب هم بسیار خوب بود
ممنونم از جناب آقای کیوانی نژاد،مترجم خوب این کتاب 🙏

پایان:هفتم اردی🌸بهشت ۱۴۰۱