باسمه
🔰 زمانی که شروعش کردم، اصلاً فکر نمی‌کردم قراره اینقدر حرف برای گفتن داشته باشه! اونجا که با اسم مرحوم ادوارد سعید به عنوان نویسنده مقدمه دیدم، حس کردم کتاب متفاوتی هست... هر چقدر جلوتر رفتم، این احساس بیشتر اثبات شد...
🔰 اشغال، پدیده عجیبی هست... اینکه می‌تونه زندگی تک تک اعضای جامعه مورد هدفش رو تحت تأثیر قرار بده، خیلی عجیبه:
🔻 میشه تقریباً یه حسی داشت از زندگی تحت فشار محاصره ۱۶ ساله غزه (گرچه همونم واقعاً سخته)...
🔻 میشه یه حسی داشت از سختی‌های مواجهه با قوانین آپارتاید اسرائیلی در کرانه باختری...
🔻 شاید بشه از نگاه درجه چند به مردم فلسطینی ساکنان مناطق ۱۹۴۸ که تابعیت اسرائیلی دارن هم حسی گرفت...
🔻 حتی شرایط آوارگان اخراج شده از سرزمین فلسطین در اردوگاه‌های پناهندگان (چه در داخل اراضی فلسطینی و چه کشورهای همسایه) به فاجعه‌بار بودن مشهوره!
🔰 اما حداقل تا قبل از این کتاب، برام قابل درک نبود که حتی یک روشنفکر اهل قلم شناخته شده، از آوارگی و غربت چی می‌کشه...
🔰 مرید البرغوثی که برای تحصیل به مصر رفته، در روزهای نزدیک به فارغ‌التحصیلی با جنگ شش روزه و اشغال تمامی اراضی فلسطینی مواجه میشه. اسرائیل از ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۷ به مدت ۳۰ سال تمام به اون اجازه برگشت نداد... و حالا ما روایت‌های ایشون از اولین بازگشتش به سرزمینش رو می‌خونیم... از لب مرز تا روستای پدری... از وضعیت منطقه تا سرگذشت خانواده... میشه گفت دید ۳۶۰ درجه...
🔰 شاعرانگی متن، با اینکه یه بار از عربی به انگلیسی و بعد از انگلیسی به فارسی ترجمه شده بود، هم‌چنان چشمگیر بود! سطح صمیمیت کتاب در روایت بی تعارف زندگی - اونم به صورت غیرخطی نه اینکه از اول زندگینامه بگه - برای من جوری بود که انگار با یه آشنای قدیمی در یه عصر بارونی نشسته باشم، چایی داغ بخوریم و گپ بزنیم... 
🔰 در متن اسم‌های مشهور زیاد می‌بینید... به شخصه سرنوشت  ناجی علی - کاریکاتوریست شخصیت مشهور حنظله که ترور شد - و روایت زندگیش، خیلی متأثرم کرد...
🔰 نویسنده گرچه عقاید روشنفکری داره و بعضاً سبک زندگی که شاید در کل فلسطین عمومیت نداشته باشه؛ اما به خوبی از پس نمایش وجوه انسان فلسطینی بر اومده... جنبه‌های دیده نشده اشغال‌گری ترجمه دیگه ای از علت مبارزه با اسرائیل هست... اینقدر بخش برگزیده داشت که نمیشد انتخاب کرد...

☑️ حتماً توصیه می‌کنم این کتاب رو بخونین! از اون به بعد شنیدن ترانه مشهور «موطني» برای شما، معنای متفاوتی خواهد داشت...

🇵🇸❤️ به امید فلسطین آزاد 

پ.ن: موطني از اشعار مشهور زمان قیام ملت‌های عربی برای استقلال هست و در بین عمده ملل عربی، محبوب هست؛ به خصوص حین مبارزات ملی.

        

          مرید برغوثی خیلی قشنگ غربت و دوری از وطن رو نشون داده..
یه جاهایی موقع خوندنش چشمامو میبستم و تلاش میکردم قبل و بعد وطن رو تصور کنم و بفهمم چقد سخته سالها دور باشی از جایی که توش به دنیا اومدی و قد کشیدی و بعد که برمیگردی ببینی هیچ چیزی سر جاش نیست...

اشغالی که باعث آواره شدن فلسطینی‌ها شده به خوبی توی این کتاب دیده میشه.

من قبل و بعد کردن خاطرات رو نپسندیدم و یک جاهایی سردرگم میشدم.
        

          اول نکات مثبت:
در مورد فرهنگ و سبک زندگی فلسطینی آشنا میشید.
بعد نکات منفی:
یه عالمه اسم قرارداد و سال و افراد مختلف توش بود که شما اگر هیچ پیشینه مطالعاتی ای از فلسطین نداشتید اصلا متوجه نمیشدید داره درمورد چی حرف میزنه.
نویسنده اومده بود سفرنامه و زندگینامه و جستار و متن ادبی رو مخلوط کرده بود که اصلا شیوه صحیحی نبود برای نوشتن و همه خانواده ادبیات روایی و غیر روایی رو مخلوط استفاده کرده بود و خسته کننده میکرد کارو
و اینکه قشنگ چند صفحه رو میتونستید رد کنید و خللی به ماجرا وارد نمیشد.
و اینکه خیلی از این ماجرا به اون ماجرا میپرید بدون اینکه زمینه ای ایجاد کنه. واقعا ذهن آدم اذیت میشد.
خلاصه که از لحاظ فنی خیلی خیلی ضعیف بود. 
        

          "یک بار سربازی اسرائیلی حیرت و تعجب خودش را از چیزی که در طول سال‌های طولانی انتفاضه بارها تکرار شده‌بود، برای او بیان می‌کند که وقتی زنان فلسطینی، جوانی را می‌بینند که به دست سربازان اسرائیلی دستگیر شده، به سرباز حمله می‌کنند و بر سر او فریاد می‌زنند:" پسرم، پسرم، پسرم را ول کن! "سرباز برسرزنان فریاد می‌زند و جوان را به دنبال خود می‌کشد:" دروغ نگویید. مگر یک پسر چند مادر می‌تواند داشته‌باشد؟ صد مادر برای یک پسر؟  راه بیفت! یالا! "
        

          کتاب «بازگشت به رام‌الله» توسط مرید برغوثی نوشته شده و هاجر زمانی آن را ترجمه کرده است. انتشارات کتابستان معرفت نیز آن را چاپ کرده است. در این کتاب، با داستانی بدون سانسور و اضافه‌گویی مواجه هستیم، جایی که نویسنده بدون هیچ پرده‌پوشی ریشه رنج فلسطین و فلسطینیان را به تصویر می‌کشد. این کتاب با رویکردی اگزیستانسیالیستی، تلاش کرده است تا آنچه در فلسطین رخ داده است را برای مخاطب شرح دهد و در این مسیر، نویسنده تلاش می‌کند تا نشان دهد که بازگشت به شهر پدری، یعنی رام الله، پس از سال‌های طولانی دوری از وطن، چه معنایی دارد. این معنا، در نظر نویسنده برای خواننده به ظرافت هر چه بیشتر به رشتۀ تحریر درآمده است. در این کتاب، نویسنده احساسات خاص خود را به شکلی بی‌واسطه برای مخاطب شرح می‌دهد و همچنین آنچه میان اسرائیل و فلسطین گذشته است، به زبانی ادبی به تصویر درآمده است که این نکات بر جذابیت کتاب می‌افزاید.
        

          کتاب پراکنگی های زمانیش طوری بود که خسته کننده و گیج کنندس.البته روایت بی سانسوری از خود مردم فلسطین ارائه میده که ارزشمنده.همینطور گاهی شاعرانگی نویسنده طوری غالبه که کاملا به عمق خستگی و غم و رنج مردم فلسطین پی میبری.
        

          میخواین از فلسطین بخونین ولی حوصله کتابای تاریخی ندارین؟ این کتاب انتخاب خوبیه، نویسنده خاطراتش رو با لحنی شاعرانه در این کتاب جمع آوری کرده که البته از یک شاعر جز این توقعی نمی شود داشت. او که اجازه ورود به فلسطین را ندارد، بالاخره بعد از ۳۰ سال انتظار، مجوز ورود میگیرد و کتاب از جایی شروع می شود که او کنار پلی در لب مرز فلسطین و منتظر  است تا بررسی مدارکش تمام شود و بالاخره به خاک وطن پا بگذارد.
او ضمن تعریف روزهایی که در فلسطین است به گذشته خود نیز گریزی میزند و هراتفاق خاطره ای را برایش زنده می کند، بدین صورت ما نیز گذرا از زندگی او مطلع می شویم.

البته این پرش ها ممکن است برای بعضی خسته کننده باشند اما واقعا جز این صورت فلسطین گذشته و حال را نمیشد مقایسه کرد. 
        

          کتاب به شدت شاعرانه و غمناک و زیبا بود
توصیفات یک شاعر باید هم تا این حد دقیق و جذاب باشه 
کتاب لذت بخش در عین حال افسرده کننده ای هست و به همه توصیه اش میکنم 
بیش از پیش جگرم برای فلسطین و فلسطینی ها پاره پاره شد 😭 
        

          داخل گالری گوشی‌م فولدری درست کرده‌ام با اسم "اگر در بند درمانند در مانند".
 تنها شعری بود که راجع به در بلد بودم، آن هم چون فامیل دور می‌خواند. می‌دانم که خجالت‌آور است. خجالت‌آورتر اینکه معنی شعر را بخوانی و بفهمی کلا ربطی هم به در ندارد! 
این هم از تلویزیون که قرار بود دانشگاه باشد، نیم مصرع شعر یاد ما داده آن هم با تصور غلط از معنی‌اش!

خلاصه که داخل این فولدر عکس درهای قدیمی را ذخیره کردم، در واقع درِ خانه‌های قدیمی که طبیعتا درهایشان هم قدیمی است. اما فقط درها به تنهایی.

خانه‌ی قدیمی دوست دارم، در قدیمی هم. دیدنش من را می‌برد به فکر که اولین بار کِی ساخته شده؟ چه کسانی از این در رفت و آمد داشتند، داستان آدم‌های داخل خانه چه بوده؟ خوشحال بوده‌اند؟ ناراحت بوده‌اند؟ با هم خوش بوده‌اند؟ دغدغه‌شان چه بوده؟ چه کسانی پشت این در صبر کرده‌اند؟ آن را با شوق و عجله باز کرده‌اند؟ پشتش معطل مانده‌اند؟ چند دست این خانه گشته؟ چرا صاحبانش خانه را فروخته‌اند؟ الان کجا هستند؟ چه می‌کنند؟ دلشان برای این در و خانه تنگ شده یا نه؟ اصلا یادشان هست در چه رنگی است؟ نقش‌هایش؟ 

تنوع درهای قدیمی، تنوع خانه‌ها و معماری‌شان خاصیتی دارد که درهای امروزی ندارد. شاید هم دارد اما چون ما آدم‌های دربند نوستالژی هستیم ترجیح می‌دهیم (با من موافقید دیگر؟) این خاصیت را فقط به درهای قدیمی نسبت بدهیم. البته این مایی که می‌گویم مرجعش یحتمل خیلی گسترده است.
یادم افتاد به خانه‌های انگلیسی که حتی بعد از صد سال هم بازسازی می‌شوند و محل زندگی‌ آدم‌های معمولی جامعه هستند، نه موزه.
پس نوستالژیک بودن خاصیت همه‌ی آدم‌هاست. اما راستش دلم دوست دارد این طور تصور کند که این حس در ما ایرانی‌ها عمیق‌تر است. خیلی بخواهم بسطش بدهم می‌توانم تا خاورمیانه یا نهایتا آسیا و شرق پیش بروم. شاید چون تمدن اینجا ریشه‌دارتر است. شاید هم به خاطر اینکه به اصالت تقابل فرهنگی قائلم و نمی‌خواهم بپذیرم می‌توانیم با هم با همان‌ها که از تاریخ استعماری برخواسته‌اند، در یک حس که سر و شکل فرهنگی و تاریخی دارد شریک باشیم. شاید مثل بچه‌ای که طاقت دیدن عروسکی هم‌شکل عروسک خودش را در درست رقیب مدرسه‌ایش ندارد.

به هر حال که درها درِ دنیای خیال و خاطره را در ذهن من باز می‌کنند. خاطره‌ی آغشته به حسرت، از زمان گذشته، از نبودن آن آدم‌ها، قطع شدن داستان‌هایشان با تیغ زمان و جغرافیا، ندانستن آن داستان‌های اصیل.

خانه موزه‌ی مقدم هم برایم دلگیر بود، با اینکه می‌دانستم سرنوشت صاحبان خانه چه شده، اتفاقا از نبودشان دلم گرفت، از جریان نداشتن زندگی در آن خانه که اتفاقا جان می‌داد برای زندگی.

کافه تهرون هم با اینکه سعی کرده فضای قدیمی خانه را حفظ کند، با اینکه عکس‌های قدیمی خانواده ساکن آنجا را به در و دیوار زده بودند و داستان‌شان را می‌دانستم، باز هم نبود خودشان و ادامه‌ی آن خانواده و بچه‌هایشان، تبدیل خانه به کافه، دلگیر بود.

خلاصه که منی که هیچ ربطی به آن درها و خانه‌ها و داستان‌هایش ندارم از حال امروزشان دلگیر می‌شوم. غمم می‌گیرد از مسببانش که اصلا نمی‌دانم چیست یا کیست  و فقط می‌توانم به زمان ربطش بدهم، که چرا باعث این فاجعه‌ی عاطفی شده‌اند. و درها و خانه‌ها چه می‌کشند از این غربتِ گیر افتادن در دنیای مدرنِ بدون شور زندگی.

حالا داستان مردی را می‌خوانم که بعد از سی سال به روستای محل زندگی‌اش بازگشته. روستایی با خانه‌های قدمت‌دار، در حد ساخته شده به دست آبا و اجداد، با خانه‌هایی که درخت‌های صد ساله در حیاط‌هایش جا خوش کرده، با خانه‌هایی که به اسم صاحبانش که نسل‌ها در آن زندگی کرده‌اند شناخته می‌شوند. 
و این یعنی همان تاریخ و داستان و سرگذشت و آدم‌ها و نوستالژی که ذهن من همیشه در پی آن است.

مرد بعد از سی سال برمی‌گردد و دیگر خبری از آن خاطره‌ها از ان آدم‌ها و زندگی‌ها نیست، جای آن را سنگینی نبودن و فقدان و حسرت گرفته. جای آن را پراکنده شدن در جغرافیای بی‌قاعده‌ی قرن بیست و یک گرفته. و نه صرفا چون نسل عوض شده، که ای کاش اینگونه بود؛ چون عده‌ای عزم کرده‌اند تاریخ و جغرافیا و هویت را تغییر دهند.

چون عده‌ای عزم کرده‌اند سرزمینی را که هزارها سال پیش خدا به پیغمبرشان در ازای نبردی مقدس وعده داده‌بود، که از زیر بار همان نبرد هم شانه خالی کردند، حالا به مالکیت خود درآورند. 
آدم‌هایی را که نسل‌ها پیش آنجا سکونت داشتند آواره کردند و کشتند که آنجا را خانه خود کنند.

و حالا مرد بعد از سی سال آمده و خانه‌ها را خالی از آدم‌ها و حتی اثرشان می‌بیند.
درخت‌ها را قطع شده و روستا را بی‌رونق. مغازه‌ها تعطیل شده و زمین‌های کشاورزی بدون کشت. از هر که می‌پرسد یا کشته شده یا رانده شده و بالاجبار در جایی دیگر که سرزمینِ او را به رسمیت نمی‌شناسند سکونت می‌کند.

و من می‌ترسم که اگر منِ بی ربط به آن خانه‌ها و داستان‌ها این طور غم‌زده و دلگیر می‌شوم، پس کسی که این همه آشنایی با آن همه خاطرات دارد با این مواجهه چه می‌کند؟

همین هم‌ذات پنداری ترسناک است. این حسی که می‌خواستم فقط مشترک بین ما باشد حالا ترسناک است. 
نمی‌دانم این مرد و مردها و زن‌های شبیه او با این اتفاق چه طور برخورد می‌کنند؟ چه طور زندگی خود را ادامه می‌دهند؟ چه طور این بار سنگین بودن و نبودن را تحمل می‌کنند؟

مرید برغوثی آواره‌ی فلسطینی ست از شهر تاریخی رام الله، از روستای دیرغسانه با خانه‌های سنگی از قرن هیجده، که بعد از سی سال اجازه پیدا می‌کند به وطن خودش برگردد و از نزدیک با حسرت و رد گذشته و خاطرات مثل مه گم شده در تاریخ مواجه شود. 

مرید برغوثی از بخت بدش شاعر است و شرح این دیدار را به لطافت در کتابش آورده، هرچند نمی دانم اصلا ممکن است خشونت و درد جدایی و حسرت را به لطافت بیان کرد یا نه. جمع نقیضین است. شاید بهتر باشد بگویم سعی کرده هرانچه این دیدارِ بی‌مانند بر سر روح و فکر او می‌اورد را بیان کند. فقط از دیدارش نگفته، از پسرش تمیم که فلسطینی است اما در بیست سالگی هنوز وطنش را ندیده و تلاش برای کسب مجوز ورود او هم گفته.

مرید برغوثی بابت کتاب #بازگشت_به_رام‌الله جایزه هم گرفته. بابت این مرثیه‌ای که به رشته تحریر درآورده مدال ادبی نجیب محفوظ به او تقدیم شده.

هم‌ذات پنداریِ غریبی است. مثل کابوسی که می دانی کابوس است و واقعی نیست اما نمی توانی بیدار شوی و خود را از آن برهانی.

اما این هم‌ذات پنداری‌ها، خواندن این دردها، این واقعیت‌های جاری اما دور از دسترس ما برای ما ضروری است. برای هر مایی که در این دنیا زندگی می‌کند و می‌خواهد بداند این دنیا چه جور جایی است و آدمیانش چه جور ادمیانی هستند، ضروری است.
        

          کتاب برای آشنایی با فضای فلسطین و زندگی فلسطینی ها مناسبه👌🏻