یادداشت سامان

        دوست داشتم در مورد یک موضوعی کتاب بخونم که چیزی ازش نمی‌دونم و رسیدم به این کتاب. دغدغه مهم هم این بود که کتاب نثر همه کس فهمی داشته باشه و تخصصی نباشه که خداروشکر این مساله هم تیکش خورد.نتیجه این شد که یه کتاب خواندنی و جالب خوندم که هم خوندنش لذت بخش بود و هم برای من آموزنده بود. کتاب برق و ثروت ملل از آقای رابرت برایس کتابی است در مورد برق. برقی که به قول خود برایس : « در واقع وقتی از برق صحبت می‌شود ما نمی‌فهمیم چه نعمت خوبی داریم یا برق دقیقا چقدر مهم است. ما به داشتن برق عادت کرده‌ایم چون هیچ‌گاه ندیده‌ایم که نباشد.» همچنین حالتی واسمون داره. برایس با شوق و ذوق فراوانی این کتاب رو نوشته. این ذوق رو از لا به لای جملات کتاب می‌تونید به قشنگی حس کنید. بدون اغراق حین خوندن کتاب و حالا پس از اتمامش، می‌تونم بگم علاقه‌ام به برق بیشتر شد. اینها رو مدیون نثر روان و جذاب نویسنده کتاب می‌دونم. کتاب ابدا خسته کننده نیست. برایس مساله تخصصی برق رو ساده نوشته و همه با هر سطح اطلاعی می‌تونند این کتاب رو بخونند. او برای نگارش این کتاب به جاهای مختلف دنیا سفر کرده و با افراد گوناگونی حرف زده که بخشی از اینها در فصول مختلف کتاب آورده شده.

کتاب ویژگی‌های مهمی داره. هم به تاریخ برق می‌پردازه. هم به موضوعات مهم مرتبط با برق، مثل سوخت‌های تولید کننده‌ی برق می‌پردازه. هم نگاه انتقادی داره به انرژی سبزی که سالها توسط حزب دموکرات در آمریکا تبلیغ میشه و هم از سوخت هسته‌ای و گاز برای تولید برق دفاع می‌کنه. برایس در این کتاب در بخش نخست که شامل شش فصل می‌شه یه کلیاتی از برق می‌گه. اینجا یه تاریخی از برق می‌خونیم و تاثیراتی که داشته رو بررسی کرده.این بخش در علاقه مند کردن منِ مخاطب به موضوع نقش مهمی داشت.حتی  پیشرفت و توسعه برق رو به نفع زنان دونست و گفت این مساله باعث شد(به کمک عوامل دیگر، نه اینکه فقط و صرفا برق) زنها از کارهای یدی و سختی که مجبور به انجامش بودند دست بکشند و بیشتر به تحصیل و سایر مسائل بپردازند. بخش دوم کتاب برایس دست روی موضوعی مهم می‌ذاره و در مورد نابرابری استفاده و تولید برق در نقاط مختلف دنیا حرف می‌زنه. او جهان رو از منظر مصرف برق به سه قسمت تقسیم می‌کنه: پروات، کم وات و بدون وسیله‌ی برقی. تعداد جمعیت و تعداد کشورهای درگیر هر بخش رو با استناد به بانک جهانی و سایر محاسبات مشخص می‌کنه. اینجا این نکته رو بگم که همین تقسیم بندی رو طبق سال 2012 نوشته و بسیاری از آمارهای دیگه کتاب هم حول و حوش 2017 تا یکی دو سال بالا پایین میچرخه. بعد از این تقسیم بندی حالا برایس یه اصل مهمی رو برای تولید برق تعریف می‌کنه. او معتقده برای تولید شبکه های برق در سراسر دنیا سه عامل : درستکاری، سرمایه و سوخت مهم‌ترین عوامل تولید برق هستند.این قضیه رو با مثال‌هایی در جاهای مختلف برای مخاطب تشریح می‌کنه و معتقده حفظ این سه عامل به تولید و پایداری برق کمک شایانی می‌کنه. یکی از فصول جالب کتاب تحت عنوان جنگ به سبک آمریکایی به جنگ های آمریکا می‌پردازه که نیروگاه‌های برق رو مورد هدف قرار داده. ویتنام، کره شمالی، عراق از مواردی است که برایس مورد بررسی قرار میده. باز هم جنگ عراق و موضوعی که تو برخی ریویوهای دیگم هم گفتم که منو تریگر می‌کنه. برایس در این قسمت از تاثیر خرابی‌هایی که بر سلامت مردم به دلیل این حملات انجام شد حرف می‌زنه که قطعا تلخ و دردناکه. در ادامه و بررسی کشورهای کم وات، او سفری به بیروت داره و در مورد مافیای برق قدرتمند و بسیار فاسد لبنان حرف می‌زنه. لبنان این طوری است که هر ما دو قبض برق پرداخت می‌کنند. مثلا حسین موصل راننده برایس در این سفر میگه ما ماهی سی و پنج دلار به شرکت دولتی برق لبنان و صد دلار به مافیایتولیدب رق، کسانی که مالک و بهره بردار دستگاه های تولید برق هستند پرداخت می‌کنیم. در طول سفر با مقامی از وزارت انرژی و آب لبنان هم حرف می‌زنه . همه این مافیای قدرتمند رو از وجودش خبر دارند و کسی هم اراده و توانایی برخورد باهاش رو نداره.

بخش بعدی کتاب به بحث در مورد پروات ها می‌پردازه. در واقع چیزهایی که مصرف برق بالایی دارند. حالا این چیزها چی هستند؟ شرکت های غول فناوری مثل آلفابت، آمازون،اپل،فیس بوک و مایکروسافت..رمز ارزها. برادران و خواهرانی که به تولید ماریجوانا می‌پردازند موضوعاتی است که برایس با داده و آمار در موردشون حرف می‌زنه و مصرف بالای این موارد رو بررسی می‌کنه.

یکی از موضوعات مهم کتاب بحث انرژی های تجدید پذیر است.برایس معتقده تولید برق توسط انرژی‌های تجدیدپذیر که توسط شرکت‌های محیط زیستی و دموکرات‌های امریکا تبلیغ میشه و هدف گذاری های سیاستی فراوانی هم در این مورد انجام میدند، یک خودفریبی بزرگی بیش نیست و اساسا این تجدیدپذیرها نمی‌تونند بر انرژی و تولید برق مسلط بشند. چرا نمی‌تونند؟ برایس چهار عامل مهم رو ذکر می‌کنه. هزینه، ذخیره سازی،مقیاس و استفاده از زمین.هر کدوم از این عوامل رو هم بررسی می‌زنه و با آمار و داده ازشون حرف می‌زنه. من فقط یک نمونه اشاره می‌کنم و دیگه بحث رو ببندم، ایالت انتاریو کانادا دستور میده که نیروگاه های زغال سنگی بسته بشند.نتیجه این میشه که بین سالهای 2008 تا 2016 نرخ برق مسکونی در این استان 71 درصد افزایش پیدا کنه که دو برابر میانگین مابقی مناطق کاناداست. در نهایت هم در انتخابات سال 2018 به همین خاطر در انتخابات شکست می‌خورند و نامزدی که وعده کاهش نرخ برق به 12 درصد رو داد به پیروزی رسید.

در نهایت برایس از سوخت هسته‌ای و گاز دفاع می‌کنه و میگه در آینده بهتره تولید برق رو از این دو طریق افزایش بدیم. درسته که این روشها هم معایبی دارند ولی مزایای اونها بیشتر و معایبشون هم نسبت به سایر گزینه های تولید برق کمتره.

کتاب از نظر ترجمه هم روان بود و دست اندازی تو بحث ایجاد نکرده بود.