یادداشت سعید بیگی

        این نمایشنامۀ جالب و خواندنی؛ مرا به تامّل واداشت و نخست به یاد کتاب «مسخ» از «کافکا» و بعد «مزرعۀ حیوانات» از «جورج اورول» افتادم که در هر دو شاهد تبدیل‌شدن یک یا چند موجود به موجوداتی دیگر بودیم.

اما در «کرگدن» شاهد تبدیل گروهی از موجودات به موجوداتی دیگر هستیم و جالب است که انگیزه یا علت تبدیل هر فرد با دیگری تفاوت‌هایی دارد.

در ادامۀ ماجرا شاهدیم؛ کسانی به کرگدن تبدیل می‌شوند که قدرت، جسارت، خودپسندی و فعالیت بیشتری دارند و در عین حال در بعضی مسائل چون ابراز عشق و علاقه و محبت کردن به دیگران ضعف دارند. (موسیو پاپیون، دودار، ژان و...)

وقتی این بیماری ـ کرگدنیسم ـ فراگیر می‌شود؛ کسانی که از ابتدا با آن به شدت مخالف بودند و آن را نمی‌پسندیدند، خودشان از آن دفاع می‌کنند و بدان متمایل می‌شوند و در نهایت به جمع کرگدن‌ها می‌پیوندند.

در پایان تنها یک نفر باقی می‌ماند که آن هم از تنهایی به جان آمده و تصور می‌کند که کرگدن شدن بهتر باشد تا آدم باقی‌ماندن و دوست دارد برای فرار از تنهایی به جمع آنان بپیوندد، اما در عین حال شک دارد که این کار درست است یا نه؟

در زندگی روزمره همۀ ما با مسائل گوناگونی روبرو می‌شویم. گاهی این مسائل را نمی‌پذیریم، اما وقتی کم‌کم تعداد زیادی از اطرافیان ما آن را پذیرفتند، ما هم به قول معروف یخمان آب می‌شود و کم‌کم آمادۀ پذیرش می‌شویم و دیری نمی‌گذرد که یکی از مدافعین دو آتشۀ آن مسئله می‌شویم.

«خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو!...»

در نمایشنامۀ «ملاقات بانوی سالخورده» از «فردریش دورنمات» هم دیدیم که ابتدا تمام مردم از «ایل» حمایت کردند. اما طولی نکشید که یکی‌یکی به جمع محکوم کنندگان وی پیوستند و در نهایت همان یکی دو نفر باقی مانده هم با بقیه همراه و هم‌صدا شدند.

انسان با اینکه تنها به دنیا می‌آید و تنها زندگی می‌کند و تنها می‌میرد؛ اما دوست دارد در جمع باشد و تحمل تنهایی و دور از جمع بودن یا شاید بهتر باشد بگوییم؛ رو در رو و در برابر جمع قرار گرفتن را ندارد.

زبان و نثر مترجم یعنی جلال هم زیبا است و هم خواندنی و البته ممکن است، بعضی‌ها چندان آن را نپسندند.