بریده‌های کتاب علی طالب‌لو

برخی احساس عشق به خداوند را دلیل وجود او می‌دانند. از همین روست، ناتانائیل، که من هرچه را دوست داشته‌ام خدا نامیده‌ام، و از همین روست که خواسته‌ام همه چیز را دوست بدارم.

و زندگی ما در برابرمان همچون جامی پر از آب سرد و گواراست. جامی مرطوب که بیماری تب‌دار آنرا به دست می‌گیرد و می‌خواهد بنوشد و با جرعه‌ای آنرا درمی‌کشد، و گرچه می‌داند که می‌بایست درنگ کند، از بس که این آب خنک و دلچسب است و از بس آتش سوزان تب تشنه‌کامش کرده است، نمی‌تواند این جام دلپذیر را از لب‌های خود دور کند.

مردم اگر خیلی بدانند اداره کردن‌‌شان سخت است. هر که از روی خرد حکومت کند نفرینی است بر آن سرزمین. هر که از روی نادانی حکومت کند نعمتی است بر آن سرزمین. فهمیدن این چیزها سرمشق و نمونه داشتن است، و فهمیدن سرمشق و نمونه نیروی اسرارآمیز است.

آن که می‌داند لب فرو می‌بندد آن که می‌گوید نمی‌داند.

جنگ‌ابزارها ابزارهای شوم‌اند، که مردم اندیشمند انتخابش نکرده‌اند، فقط هنگامی به کارش می‌برند که چاره دیگری نباشد، و با دلی آرام، خاموش، بی‌لذت. لذت بردن از کاربرد سلاح لذت بردن از کشتن مردم است و لذت بردن از کشتن مردم از کف دادن سهم خویش است در خیر همگان.

هر آفریده‌ای نشانه خداوند است، اما هیچ آفریده‌ای نشان‌دهنده او نیست. همین که آفریده‌ای نگاه‌مان را به خویش معطوف کند، ما را از راه آفریدگار بازمی‌گرداند.

عدالت فردی حاکمان نمی‌تواند ساختار و نهاد ظالمانه را به ساختار و نهاد عادلانه بدل کند. بلکه برعکس ساختارها و نهادهای ظالمانه، فردی را که پیش از به قدرت رسیدن عادل بوده است به حاکمی ظالم بدل می‌کنند، درحالی که ساختارها و نهادهای عادلانه، ظلم فردی را مهار و کنترل می‌کنند و مانع بروز و ظهار، تأثیرگذاری یا نهادینه شدنِ آن می‌شوند.

وقتی آدم صدای کسانی را می‌شنود که دوست‌شان دارد، نیازی نیست معنی حرف‌هایشان را بفهمد.

دوست داشتن یا محبوب بودن بسنده است. جز این چیزی نخواهید. در تا یکی پیچ و خم‌های زندگی، مروارید دیگری جز این نمی‌توان یافت‌. عشق انسان را به کمال می‌رساند.

ما کلیسایی که آکنده از دسیسه است را نکوهش می‌کنیم، معنویتی را که در گذر زمان تندخوست حقیر می‌شماریم، اما همه جا انسان اندیشمند را ارج می‌نهیم. ما به کسی که سجده می‌کند درود می‌فرستیم. ایمان برای بشر ضروری است. بدا به حال کسی که به هیچ چیز ایمان ندارد.

می‌توان به دوزخی اندیشید هولناک‌تر از دوزخی که آدمی در آن عذاب می‌کشد و آن دوزخی است که آدمی در آن دلتنگ می‌شود.

می‌گویند برده‌داری از تمدن اروپا محو شده است. اشتباه است. هنوز وجود دارد، اما فقط بر زنان تحمیل می‌شود، و نامش فحشاست. بر زن تحمیل می‌شود، یعنی بر موجودی جذاب، ناتوان، زیبا؛ بر یک مادر. و مردان هم از این وضعیت شرم نمی‌کنند.

والاترین نیک‌بختی زندگی این است که بدانید محبوب کسی هستید و او به خاطر خودتان یا، به بیان بهتر، به رغم میل خودتان دوست‌تان دارد.

مارتن نتیجه گرفت که آدمی برای این به دنیا آمده است تا در تشنجات تشویش یا رخوت، ملال روزگار بگذراند. کاندید قبول نداشت اما چیزی هم نمی‌گفت. پانگلس اعتراف کرد که همیشه رنج و سختی کشیده است؛ اما چون یکبار گفته که همه چیز خوب پیش می‌رود، همیشه بر سر این حرف می‌ماند، اما به آن ایمان ندارد.

هر کسی حق دارد حرف بزند. هر انسانی. آقایان! بنا را بر این بگذاریم که به سخن یکدیگر، به اندیشه یکدیگر، به عقیده یکدیگر، احترام بگذاریم.

مگر ما مسلمان‌ها که از وحی قرآنی برخوردار هستیم چه پُخی در این دنیا خورده‌ایم که حالا بگوییم دیگران چه غلطی کرده‌اند؟ ما چه کرده‌ایم آقا؟ جنگ‌های ما از بین رفته؟ ما الان داریم توی سر هم می‌زنیم و این جنگ‌ها را راه می‌اندازیم. یهودی آنجا نشسته همه ما را می‌بلعد. آن وقت بگوییم ما با قرآن هدایت یافته‌ایم؟

من شخصا در برخورد با مواضع مکتبی، قاطع، صریح و سخت‌گیرم. یعنی چه؟ یعنی با ماست‌مالی کردن مکتب شدیدا مخالفم. از آقا سوال می‌کنید آقا، نظرتان درباره این مسئله چیست؟ یک جوری جواب می‌گوید که با حرف ماتریالیست می‌سازد، با حرف الهی هم می‌سازد، با حرف یهودی می‌سازد، با حرف زرتشتی می‌سازد، با حرف مسیحی می‌سازد، با حرف انقلابی می‌سازد، با حرف ضدانقلابی می‌سازد، با سرمایه‌داری می‌سازد، با سوسیالیسم هم می‌سازد! این دیگر چیست؟ اینکه دیگر مکتب نشد. مکتب، مقطع‌های مشخص دارد. اسلامی که با همه چیز جور دربیاید، دیگر راه مشخصی نیست.

بیشتر جریان‌های برجسته تاریخ از دل جریان‌های ستم‌بار محرومیت‌آفرین به وجود آمده‌اند. بله؛ از جریان‌های رفاه‌آور هم جریان‌های تازه به‌وجود آمده است. نهیلیسم غرب، نهیلیسم و پوچ‌انگاری اروپای غربی، از رفاه مادی پوک و پوچ و بی‌معنی انسان‌های جامعه صنعتی شده و به ثروت و رفاه و لذت و تنوع رسیده‌ی اروپای غربی و آمریکا برخاست.

در میان علوم و معارف وابسته به فرهنگ اسلامی، آنچه از لحاظ سیر تاریخی از همه ناشناخته‌تر است فلسفه است. سرّ مطلب معلوم است، ابهام و پیچیدگی مسائل فلسفی.