بریده‌های کتاب مهدی کلهر

دیدگاه رمانتیک به ازدواج، بر اهمیت یافتن شخص «درست و مناسب» پا فشاری می‌کند که یعنی شخصی همدل با علایق و ارزش‌های فراوان ما. چنین شخصی اصلاً وجود نخواهد داشت. ما بیش از حد متفاوت و منحصر به فردیم. تناسب و همخوانی همیشگی غیر ممکن است. شخصی که واقعاً و کاملاً متناسب با ماست کسی نیست که به طور معجزه آسایی همه سلایقش با ما یکی باشد بلکه کسی است که بتواند با فراست و کلام خوش راجع به اختلاف‌ سلایق گفتگو کند. به جای اندیشه موهوم مکمل تام یکدیگر بودند این توانایی تحمل تفاوت‌هاست که نشانه حقیقی شخص «درست و مناسب» است. مکمل یکدیگر بودن دستاورد عشق است؛ نباید به عنوان پیش شرط آن در نظر گرفته شود.

ما در حالی آغاز میکنیم که تنها درباره «دریافت عشق» می‌دانیم. این قاعده کاملاً اشتباه به نظر می‌رسد. بچه‌ها این برداشت می‌کنند که انگار پدر مادر بی‌چون و چرا در خدمت آنان هستند فقط برای راحتی, راهنمایی، سرگرمی, غذارسانی و تمیز کردن آنها و در عین حال خودشان هم همیشه صمیمی و سرزنده می‌مانند. ما این اندیشه‌مان راجع به عشق را با خود به بزرگسال می‌بریم. وقتی بزرگ می‌شویم دلمان می‌خواهد دوباره همان تر و خشک کردن و لوس کردن بازسازی شود. در گوشه‌ای پنهانی از ذهنمان معشوقی را تصور می‌کنیم که نیازهایمان را پیش بینی می‌کند، قلبمان را می‌خواند، با از خود گذشتگی رفتار می‌کند و همه چیز را بهتر می‌کند. این به نظر «رمانتیک» می‌رسد در حالی که صرفاً طرح اولیه فاجعه است.

نویسنده در این بخش چند نقل قول در باب تاثیر کتاب‌خواندن (و به طور کلی فرهنگ) بر رفتار و اخلاق انسانی بازگو می‌کند که جالب توجه هستند: ««در جنگ جهانی دوم انسان‌های پرشماری عمیقا در فرهنگ والا غوطه‌ور بودند، اما... این جلوی برخی از آن‌ها را نگرفت تا درگیر اعمالی همچون نظارت بر قتل یهودیان در اروپای مرکزی نشوند» تری ایگل‌تون «کتاب مثل آینه است: اگر الاغی به درون آن نگاه کند، نمی‌توان انتظار داشت یکی از حواریون را در آن ببینید.» جی. سی. لیختنبرگ

برای داشتن روابط خوب نیازی نیست دائما عاقلانه رفتار کنیم، تمام مهارتی که نیاز داریم این است که چند وقت یکبار بتوانیم با روی گشاده اقرار کنیم که شاید در یکی دو موقعیت، احمقانه رفتار کردیم.

نور ملایم خیابان‌های زنده‌ی اطراف محوطه‌ی آکروپلیس کمی آن‌طرف‌تر به تاریکی کوچه‌های ساکت و افسرده‌ی دور از چشم عموم تبدیل می‌شد. آتن تهران را یادم می‌آورد و همین غمگینم می‌کرد. سرنوشت تمدن‌های تاریخی ایران و یونان، این دو نماد اقتدار و ابهت دوران باستان، أَفَلَا تَذَكَّرُونَ را در گوشم زمزمه می‌کرد. نابودی لاجرم است. به قول شاهرخ مسکوب،‌ «انسانِ فانی، هر قدر بزرگ و باشکوه، ناگزیر خود را چهره در چهره ناتمامی خواهد یافت و این ناکامی از جنس اندوه است.» کمی آن‌طرف‌تر از خیابان‌های توریستی آتن، مردم ناشادی را می‌دیدم که با عجله در رفت‌و‌آمد بودند؛ مردمی که درست مثل مردم تهران انگار سپهر نجاتی در کارشان نبود. آتن شباهت غریبی به تهران داشت.

سکینه‌ی شصیت ساله در پنجشیر برایم تعریف کرد اولین باری که بعد از سقوط دولت افغانستان با لباس محلی برای خرید بیرون رفته، طالب جوانی در جاده‌ی پنجشیر به او تشر زده که چادَریْ بپوس. سکینه‌ هم آنقدر ترسیده که دور تا دور لبش پر از تبخال شده. چادَریْ لباس سنتی زنان پنجشیر و بسیاری از مناطق دیگر افغانستان نیست. اما خب معلوم است، با تکرار حس ناامنی در چنین برخورد‌های تشرآمیزی، زنان به‌تدریح ترجیح خواهند داد پیراهن و شال سنتی را کنار بگذارند و برقع بپوشند تا بتوانند بی‌دردسر رفت‌و‌آمد کنند. این تغییر تدریجیْ تیتر هیچ خبری نخواهد شد و چندسال که بگذرد، ناظر بیرونیْ آن را «فرهنگ» منطقه می‌انگارد.