بریده‌های کتاب داستان رویان: تاریخ شفاهی دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان

ســـعید، نماینـــدۀ امام جمعـــۀ موقت تهـــران، آیت الله خامنه ای در ســـتاد امـــداد و درمان جنگ اســـتان تهران هم بـــود.

فعالیـــت مؤسســـه صرفاً نازایی اســـت، بـــا اهدافی که بـــا اولویت های پژوهشـــی، خدماتی و آموزشـــی برای آن تعیین شـــده. توان تخصصی مؤسســـه، کلیۀ اقداماتی اســـت که امروز در کشـــور بـــرای نازایی، اعم از دارویـــی، آی یو آی2 و آی وی اف انجام می شـــود و ما امروز خوشـــحال هســـتیم که در چنین روزی و در سالگرد مؤسســـه، آقای دکتررضازاده اولیـــن انجمـــاد اســـپرم را هم بـــرای بیمـــاری که مبتـــلا به ســـرطان بود انجـــام داد. میـــزان موفقیـــت آی وی اف مابیـــن 61 تـــا 81درصـــد بـــود. توجـــه بـــه آمار شـــورای عالـــی پزشـــکی در ســـال96، اهمیت ایـــن آمار را نشـــان می دهد.

و به یقین انسان را از عصاره ای گِل آفریدیم. و سپس او را [به صورت] نطفه ای در جایگاهی قرار دادیم. آنـــگاه نطفـــه را به صـــورت عَلَقـــه درآوردیـــم. پـــس آن علقـــه را [به صـــورت] مُضغـــه گردانیدیـــم و آنـــگاه مضغـــه را اســـتخو ان هایی ســـاختیم. بعـــد اســـتخوان ها را بـــا گوشـــتی پوشـــانیدیم. آنـــگاه [جنین را در] آفرینشـــی دیگر پدید آوردیـــم. آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است. بعد از این[مراحل] قطعاً خواهید مُرد. آنگاه شما مسلّماً روز قیامت برانگیخته می شوید. سوره ی مؤمنون، آيه ی 12 تا 16

در کیشِ آن زمان که منطقۀ محرومی بود و مردمش از بهداشت و درمان خوبی برخوردار نبودند، مرکز درمانی دیگری تأسیس کردند. بچه های جهاد به نیابت از دولت، ادارۀ بهداشت ودرمان کیش را برعهده گرفتند تا بتوانند به طور مستقیم، خدمات مناسبی ارائه کنند.

بـــه هر زحمتـــی که بود، کم کـــم مقدمات درمان اولیـــن بیمار نابارور فراهم می شـــد. زمـــانِ زیادی نگذشـــت. یک ســـال بعد از تأســـیس رســـمی رویان، درمـــان ناباروری بـــا روش آی وی اف1 نتیجـــه داد و اولیـــن نـــوزاد بـــه دنیا آمـــد. هم زمان امیـــد هم در خانـــوادۀ رویـــان شـــکُفت. اولیـــن نـــوزاد لقـــاح آزمایشـــگاهی، ســـیمین نـــام گرفـــت؛ هم نـــام بـــا کوچـــه ای که ســـاختمان کوچـــک رویـــان در آن واقـــع بـــود. آن روز فقط اهالـــی کوچـــه نبودند که صـــدای گریه های ســـیمین را شـــنیدند، بلکـــه طنینش تا آنجا رفـــت که مســـئولان گفتنـــد: ((در زعفرانیـــه بمانید.))

دکتـــر ســـعید کاظمی آشـــتیانی چندیـــن بـــار این ایـــده را نزد مقام معظـــم رهبری در مشـــهد مطرح کـــرد که ما به جـــای نفت باید خدمات بفروشـــیم؛ خدمات پژوهشـــی بفروشـــیم.

سال 1374 تولد اولین کودک حاصل از روش میکرواینجکشـــن در کشور ثبت شد. یک سال بعد هم با استفاده از روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی جنین، تولد کودک دیگری به ثبت رسید.

الآن خیلـــی از محققـــان ایرانـــی خارج از کشـــور اولین جایی که دوســـت دارند در آن فعالیـــت کنند، رویان اســـت

در دهـــۀ 60، بیمـــاران نابـــارور ایران بـــرای درمان به خـــارج از کشـــور می رفتند، ولی حـــالا رویان ســـالیانه میزبـــان بیـــش از پانصد زوج خارجی است. ( آمار مربوط به سال 1397 است.)

اواخر ســـال 82 تحقیقاتی را که برای تولید ســـلّول های بنیادی رویانی انســـانی انجـــام داده بودیـــم، در قالـــب یـــک مقالـــه مکتـــوب کردیم و بـــرای چاپ بـــه مجلّـــۀ بین المللی «دیفِرِنشِییشـــن» فرســـتادیم. این مقالـــه چنـــد مـــاه بعـــد در اردیبهشـــت 1383 (2004 میـــلادی) تحـــت عنوان «تولیـــد و تمایـــز آزمایشـــگاهی ســـلّول های بنیـــادی رویانـــی انســـانی از بلاستوسیســـت» چاپ شـــد. به این ترتیـــب، اولین مقالۀ ایـــران در خصوص تولید ســـلّول های بنیادی رویانی انســـانی و اعلام رســـمی دســـتیابی ایـــران بـــه دانـــش ســـلّول های بنیـــادی انســـانی در مجلّـــۀ علمـــی و آکادمیـــک جهان چاپ شـــد. ســـال 1382 کـــه تولید ایـــن ســـلّول ها در کشـــور رســـانه ای شـــد، ایران هشـــتمین کشـــور در دنیـــا بـــود که به این دانش دســـت پیدا کـــرده بود؛ امّا ســـال 1383 که مقاله چاپ شـــد، شـــده بودیم دهمین کشـــور دنیا. یعنی در این یک سال، دو کشور دیگر، قبل از ما به سلول های بنیادی دست پیدا کرده بودند.

به برکت[مؤسسه] رویـــان در زمینۀ درمان ناباروری کلینیک های متعددی در جای جای کشـــور افتتاح شـــدند و رشد کردند. الآن حدود هفتاد هشـــتاد مرکـــز دولتـــی و خصوصی درمان نابـــاروری وجود دارد. این هـــا محصـــول تدبیـــر دکتـــر [سعید کاظمی آشـــتیانی] بودند.

الان خیلی از محققان ایرانی خارج از کشور اولین جایی که دوست دارند در آن فعالیت کنند، [مؤسسه] رویان است.

انتخاب نام رویان برای مؤسسه و کلمه ی یاخته برای مجله پژوهشی _که هر دو از کلمات اصیل فارسی و گویای زمینه فعالیت است_از پیشنهاد های ارزنده ی دکتر [سعید] کاظمی[آشتیانی] بود.

هرچند کســـب افتخـــار و پیچیدن آوازۀ رویـــان آنها را بـــه جایگاهـــی بالاتـــر برده بـــود، ولی تدیّن، آنهـــا را از یاد خدمـــت به مـــردم و دِینی که به گـــردن داشـــتند غافـــل نمی کـــرد؛ حتی اگـــر ارباب رجـــوع تند برخـــورد می کرد، همـــه را به جـــان خریـــده بودند و هدفشـــان خدمـــت بود و دیگر هیچ...

یکـــی از ثمره های کنگره هـــای درمان نابـــاروری که دکتـــر[سعید کاظمی آشـــتیانی] پایه گـــذاری کرد، ایجـــاد ارتباطـــات علمی بود.

آوازۀ کنگرۀ بین المللی درمـــان ناباروری رویان بـــه جایی رســـید که دانشـــمندانی از اروپـــا و آمریکا هم در آن شـــرکت کردند.

در دهـــۀ60، بیمـــاران نابـــارور ایران بـــرای درمان به خـــارج از کشـــور می رفتند، ولی حـــالا رویان ســـالیانه میزبـــان بیـــش از پانصد زوج خارجی اســـت.مراجعـــۀ این بیمـــاران چنـــد دلیـــل دارد. اول اینکه هزینه هـــا در ایران کمتر اســـت. دوم اینکـــه نتایج درمان در رویان بـــا نتایج بهترین مراکز دنیـــا برابـــری می کنـــد. ســـومین مزیـــت مـــا رعایـــت شـــئونات اســـلامی اســـت. به خصـــوص در ایـــن رشـــتۀ حســـاس، مســـلمانان زیـــادی ترجیـــح می دهنـــد در فضایـــی درمـــان شـــوند کـــه مســـائل شـــرعی در آن رعایـــت شـــود. ایـــن یکـــی از مزیت هـــای مراکزی اســـت کـــه در این رشـــته کار می کننـــد و البتـــه مجموعـــۀ رویـــان از آن برخـــوردار اســـت. «توریســـم درمانی» درآمـــد زیـــادی دارد و به نوعـــی نشـــان دهندۀ ظرفیت هـــای ایـــن مملکـــت اســـت. هـــر بیمـــار یـــا دانشـــجویی که به ایـــن کشـــور می آیـــد، توانایی هـــای مـــا را می بینـــد و برمی گـــردد و از آن پـــس، خودش ســـفیر نظـــام ما محســـوب می شـــود که تأثیرگـــذاری اش می توانـــد به مراتـــب عمیق تـــر از کارهـــای تبلیغاتـــی خودمـــان باشــد.

کنگـــرۀ بین المللی رویان از شـــهریور 1379 به طور منظم برگزار شـــد. هر بار پنج محقق از کشورهای مختلف جهان، از دست دکتر[سعید] کاظمی[آشتیانی] و همکارانش تندیس و جایزه ی کنگره بین المللی رویان را گرفتند. این جشـــنواره رفته رفته تبدیل شـــد به کانال ارتباط علمی ایـــران با دنیـــا و معرفی توانمندی های کشـــور به آنها.