بریده‌های کتاب نامه های تولستوی 1845 - 1910

جداََ که مرد مجنونی هستم.

من بر آنم که باید کمتر سخن گفت تا بیشتر احساس کرد.

هرگاه اثری شما را نگرفت دربارۀ آن هیچ اظهارنظر نکنید. آن‌قدر آثار زیبا و دلنشین وجود دارد که در تمام عمر نمی‌توانید آن‌ها را مطالعه کنید.

بی‌ارادگی خطرناک‌ترین صفت زندگی است.

وقتی انسان، خوب باشد به راستی که در این جهان لذت می‌برد.

با روستاییان دیده‌بوسی کردم -ریششان بوی دل‌انگیز بهار می‌دهد-،...

حسرت بردن به نیکی‌ها یکی از صفات خوب است.

نامه به آ.آ.فت. 24 اکتبر 1859. (فت در آن زمان مشغول ترجمۀ دیوان شمس‌الدین محمد حافظ، شاعر بلندپایۀ ایران بود.) : اما از شوخی گذشته حافظ شما در چه حال است؟ یکی از نغزترین اشعار حافظ را که ترجمه کرده‌اید برایم بفرستید که دهانم آب بیفتد...

هیچ چیز مانند مرگ در روح اثر نمی‌گذارد.

غالباََ آنچه روزی مورد تمسخر و استهزای انسان قرار داشته است دامنگیر خودش می‌شود.

آری تنها مذهب می‌تواند موجب تسلی گردد... .

ای خاکِ تیره، تو مرا در بر خواهی گرفت ولی آیا این من نبودم که با سُمِ اسبم تو را لگدمال می‌کردم؟... جسدِ من اینک جزو قلمرو زمین است، اما روحم را آسمان پذیره خواهد شد.

خوشا به حال شما که اهل ایمانید.

مارس 1881. نامه به آلکساندر سوم امپراتور روسیه: «... اعلیحضرتا! این‌ها همه دروغ است. ادعای این که قوانین الهی، انسان‌ها را به خاک سیاه می‌نشاند کذب محض است.»

هنگامی که کتاب‌های بی‌ارزشی دربارۀ موضوع‌های مبتذل می‌نگاشتم و دیگران را می‌ستودم، آثارم مورد استقبال قرار می‌گرفت و مرتب انتشار می‌یافت و حتی تزار آن‌ها را می‌خواند و ستایش می‌کرد ولی به محض این که می‌خواستم به خدمت خدا درآیم... ، همه علیه من قیام کردند و کتاب‌های من ممنوع‌الانتشار و سوخته شد و دولت، مرا به عنوان دشمن خود تلقی کرد.

آنچه من بیان می‌کنم و تعلیم می‌دهم تنها نظر شخص من نیست بلکه همان است که مسیح و کلیۀ زبده‌ترین و بهترین افراد بشر عنوان کرده‌اند و مبنی بر آن است که لغزش‌ها و تباهی‌های زندگی شما را به شما بنمایانم.

آروید عزیز!... پیریوکف به من گفته است امکان دارد جایزۀ نوبل به من اعطا گردد... رد آن از جانب من بسیار زننده است. بنابراین تقاضا دارم هرگاه آشنایانی در سوئد دارید سعی کنید این جایزه به من اعطا نگردد... ضمناََ بخواهید خبر عدم موافقت مرا منتشر نکنند.

زندگی شوخی نیست... شاید ماه‌هایی که از عمر ما باقی مانده است به مراتب مهم‌تر از سال‌هایی باشد که تاکنون به سر برده‌ایم. بنابراین باید خوب زندگی کرد.

همۀ ما نقاط ضعف داریم، لغزش‌پذیریم و مانند رودخانه‌ها در جریان هستیم. گاهی پاک و عمیقیم و زمانی، تیره و در سطح پایین.

من مرد خودپرستی هستم.