بریده‌های کتاب توکل

خداوند با کسی خرید و فروش نمی‌کند که در ازای یک نماز، به او چیزی بدهد. تمام نعمت‌های مادی و معنوی خداوند به بندگان از روی فضل است.

انسان در تمام امور و تمام زوایای زندگی نیازمند است، پس باید در تمام امور توکل کند.

آن‌چنان به خداوند امید داشته باش که اگر گناهان تمام جن و انس را با خود داشتی باز هم امیدوار باشی که خداوند تو را ببخشد.

کسی که هنگام لغزش و خطا،دچار نا امیدی می شود نشانه این است که تکیه بر عمل خود داشته است! آنچه که بالابرنده است فقط خداوند است و بس.

درکنار نعمت هایت ارزش اعمال ما چیست؟!

مثل انسانی که توکل می‌کند شبیه همان پر کاهی‌است که خودش را در جریان باد رها می‌کند و از اراده خودش خارج می‌شود و خودش را به خدا می‌سپارد تا خدا به هر شکلی که صلاح می‌داند امور را پیش ببرد. این فرد آرامش مطلق دارد.

انسان در تمام امور و تمام زوایای زندگی نیازمند است پس باید در تمام امور توکل کند.

حضرت موسی علیه السلام بیمار شدند بنی اسرائیل به بالای سر حضرت آمدند و گفتند: داروی بیماری شما فلان گیاه است. ایشان فرمود: نه! می‌خواهم خدا خودش مرا شفا بدهد. مدتی صبر کردند سپس بنی اسرائیل دوباره آمدند و گفتند: ما بیماری شما را تجربه کردیم و داروی آن ریشه فلان گیاه است. ایشان فرمود: نه! می‌خواهم خدا خودش مرا شفا بدهد. برای بار سوم که آمدند، وحی نازل شد: ای موسی آیا می‌خواهی با توکلت، حکمت من را در عالم به هم بزنی؟ نمی‌شود! مگر فایده آن گیاه را کسی غیر از من قرار داده است؟!.

مومن اگر گناه اولین و آخرین را هم داشته باشد در قلبش حق ندارد ناامید باشد. باید اعتقاد داشته باشد که دست خدا باز است اگر بخواهد همین الان مرا از اولیای خاص خودش قرار می‌دهد؛ از آنجایی که امید دارد گدایی و دعا می‌کند و از خدا طلب می‌کند، آن هم نه اینکه فقط طلب رحمت کند و از خدا چیزهای کوچک بخواهد. ائمه علیهم الصلوة و السّلام به ما فرمودند از خدا چیزهای بزرگ تقاضا کنید و برترین نعمت‌های الهی را بطلبید.

تکیه بر تقوی و دانش در طریقت کافرسیت راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش دیوان‌ حافظ۲۷۸

اینکه شخص مریض بگوید: «من دکتر نمی‌روم، چون دکتر کاره‌ای نیست و خدا همه کاره است»؛ یا اینکه شخص مقروض هیچ کاری برای ادای دین خود انجام ندهد، چون اگر خداوند بخواهد قرض او ادا می‌شود، یک تفکر اشتباه است. اینکه انسان گمان کند همه چیز دست خداوند است لذا با ماشین بدون ترمز به دل جاده بزند، قطعاً چنین چیزی نتیجه توکل کردن نخواهد بود و هر شخص عاقلی سفر با ماشین بدون ترمز را عاقلانه نمی‌داند.

اینکه ما در زندگی بر اسباب و علل تکیه داریم، به این جهت است که آن‌ها را منشا اثر می‌دانیم. اگر انسان باور کند تمام اسباب با اذن خداوند کار می‌کنند و بدون اذن خداوند از کار می‌افتند و از طرفی چیزهایی که به ظاهر سببیت ندارند اگر خداوند بخواهد در آن‌ها سببیت قرار می‌دهد، دیگر به اسباب ظاهری تکیه نمی‌کند.

تو بندگی چو گدایان ز بهر مزد مکن که خواجه خود روش بنده پروری داند جناب حافظ علیه الرحمة

انسان باید دائماً این مسئله را به خود تذکر دهد که همه کاره عالم خداست و این اسباب فقط با اذن خدا می‌توانند اثرگذار باشند و الّا هیچ تاثیری نخواهند داشت.

شخصی که شفا را از دکتر می‌بیند، چندین بار دکتر می‌رود و در نهایت اگر مداوا نشد، آن‌گاه نذر می‌کند، روضه می‌گیرد، حرم می‌رود تا به خداوند متوسل شود! ولی کسی که توکل دارد بالعکس ابتدا از خدا می‌خواهد و امام علیه السلام را واسطه قرار داده و می‌گوید: تدبیر امور عالم در دستان شماست، مرحمتی فرموده و شفا عنایت کنید. سپس از باب وظیفه دکتر می‌رود ولی در قلبش یقین دارد که علیت و سببیت از جای دیگر است.