بریده‌های کتاب دنیای شیرین ناتمام

وقتی والدین کاری را به‌جای فرزندشان انجام می‌دهند، ناخودآگاه طبق میل درونی خودشان رفتار کرده‌اند و با زبان بی‌زبانی می‌گویند انتظار داشته‌اند فرزندشان زودتر بجنبد یا کار را بهتر انجام دهد یا اینکه نحوه کار او والدین را قانع نکرده است. اگر این رفتار والدین ادامه یابد، در کودکان نوعی بی‌علاقگی به تمام فعالیت‌های روزانه‌شان به وجود خواهد آمد. کودکان در مقابل این رفتار والدین دو نوع واکنش از خود بروز می‌دهند: ۱.به تمام فعالیت‌ها بی‌اعتنایی می‌کنند؛ ۲.رفتاری تهاجمی به خود می‌گیرند. هر دوی این رفتار ها مخرب بوده و باعث ناسازگاری کودکان در مدرسه و جامعه می‌شوند؛ زیرا کودکان نیز باید مثل سایر اعضا عمل کنند و در مدت کوتاهی مطالب و فعالیت‌های زیادی را که در کودکی نیاموخته‌اند، فرابگیرند و سازگاری‌های اجتماعی بسیاری از خود نشان دهند؛ اما چون تحمل این وضعیت برای آنان سخت و ناخوشایند است و ممکن است موفق به این کار نشوند، خیلی زود از مدرسه خسته و بیزار می‌شوند.

کودکان فقط مفهومی کلی از آنچه می خواهند انجام دهند در ذهن دارند و برایشان مشکل است منظور خود را منظم کرده و آن را بیان نمایند. بسیاری از والدین نیز بدون توجه به این نکته فقط به تعبیر و تفسیر خود از گفتار و رفتار فرزندشان بسنده میکنند و به آن قانع می شوند. در صورتی که اگر حرکات و گفتار و اندیشه های کودکان برای والدین فهم پذیر نبود لازم است از آنها توضیح بیشتری بخواهند. با این روش، افزون بر اینکه والدین به کودکان فرصت می دهند مقاصد خویش را بیان نمایند، در آنان انگیزه ایجاد میکنند و علاقه خودشان را نیز بیش از پیش بر او آشکار می سازند. چنانچه کودکان به این روش عادت کنند تمام اعمال خود را منطقی ترو عقلانی تر انجام خواهند داد و در موقع ارتباط با اطرافیان ، مخصوصاً کودکان از سویی بهتر میتوانند خواسته ها و ذهنیات خود را به آنان منتقل کنند و از سوی دیگر سعی میکنند به انتظارات فرد مقابل دقیق تر بنگرند و مطالب او را بهتر بفهمند. در این صورت کودکان از هر نزاع و کشمکشی جلوگیری خواهند کرد.

دستیابی کودکان به بعضی مهارت ها، مثل راه رفتن و دستشویی رفتن، برای والدین بسیار مهم است؛ به‌طوری که والدینی که فرزندانشان به این مهارت‌ها دست می‌یابند، به خود می‌بالند و آن‌هایی که هنوز فرزندانشان این مهارت‌ها را کسب نکرده‌اند، مضطرب و نگران می‌شوند. متاسفانه، همین ویژگی باعث می‌شود والدین به پرتگاه ((مقایسه)) کشیده شوند و دراین‌باره با سایر والدین به گفت و گو بنشینند و کودکان را با همدیگر مقایسه کنند؛ اما معمولاً بحث دراین‌باره به جایی نمی‌رسد و نتیجه‌ای جز غرور بیجا برای عده‌ای و نگرانی بی‌مورد برای عده‌ای دیگر به بار نمی‌آورد؛ بنابراین، از نظر تربیتی، این مدل گفت و گو ها وقتی مفید خواهد بود که والدین درصدد فهمیدن این باشند که همسایگان یا دوستان برای دست‌شویی رفتن فرزندانشان چه می‌کنند.

اگر کودک بدون اتفاق مهمی بر زمین افتاد، بهتر است والدین بگذارند بر زمین بیفتد تا با خطر های برخی از کار ها آشنا شود. برای مثال، پیر ۲/۵ ساله با وجود مخالفت مادرش روی چهارپایه کنار پیشخوان آشپزخانه ایستاده بود که چهارپایه لغزید و بر زمین افتاد و پیر به لبه پیشخوان آویزان ماند. او با ترس، شروع به داد و فریاد کرد. مادر با مشاهده این وضعیت نزدیک آمد؛ اما قبول کرد که شاهد افتادن فرزندش روی زمین باشد؛ چون می‌دانست ترس این حادثه بیشتر از درد آن است. وقتی پسرک به زمین افتاد، مادر شروع به آرام کردن او کرد. سپس از وی خواست آنچه اتفاق افتاده است، برایش شرح دهد. پیر به شیوه خود ماجرا را تعریف کرد. در این هنگام، مادر تبسمی کرد و گفت: ((عزیزم، من که به تو گفته بودم این کار خطرناک است.)) پسرک سرش را به نشانه تایید تکان داد و تا مدت ها چنین حرکاتی از او دیده نشد. این‌گونه واکنش ها فقط هنگامی مجاز است که به کودکان آسیب جبران ناپذیر و حتی خفیفی وارد نشود. هدف این است که کودکان بفهمند چرا والدین اجازه نمی‌دهند به چیزها یا جاهای خطرناک نزدیک شوند تا در تنهایی نیز به سراغ آن‌ها نروند.

بنابراین، اگر کودکی بخواهد تمام این عروسک ها را با هم داشته باشد، افزون بر تحمیل هزینه زیاد بر خانواده کمدش پر از اسباب بازی می‌شود و روز به روز از علاقه‌اش به آن‌ها کاسته می‌شود. از سوی دیگر، داشتن انبوهی از اسباب‌بازی ها با تربیت کودکان سازگار نیست.

جدولِ رشد کودکان تا حدودی اطلاعات لازم درباره توانایی های کودکان را در اختیار والدین قرار می‌دهد؛ اما خطر استفاده از چنین جدول هایی این است که والدین را به دنیای نگران کننده 《برچسب زدن》به کودکان و《مقایسه کردن》آنان با یکدیگر می‌کشاند و والدین درباره توانایی های کودکان مختلف و عادی یا غیرعادی بودن آن ها اظهارنظر خواهند کرد؛ غافل از آنکه برای کودکان همه فعالیت ها، اعم از سرگرم شدن با اسباب‌بازی، نقاشی کشیدن، لباس پوشیدن، دست‌شویی رفتن، خوردن و حتی حرف‌زدن، جنبه بازی دارند. همین بازی‌هاست که به آنان مجال خودسازی و پیشرفت می‌دهند؛ بنابراین والدین می‌توانند قوانین این بازی ها را مطابق میل و خواسته کودکان تغییر دهند تا کنجکاوی و حس اکتشاف را در آنان تحریک کرده و موجب نشاط و شادی آنان شوند. ● هرچه بازی با کودک بیشتر؛ توانایی‌اش بیشتر!●

کودکان به کسانی علاقه‌مند می‌شوند که به پیشنهاد هایشان گوش دهند؛ اما به سختی راضی می‌شوند با کسی بازی کنند که قصد دارد بازی از پیش تعیین شده‌ای را به آنان تحمیل کند. بنابراین از نظر کودکان، هرکس باید حق حرف‌زدن داشته باشد و نظر و پیشنهاد هایش به حساب آید.

معمولاً فرزندان، چه پسر و چه دختر، به مادر بیش از پدر علاقه‌مند هستند؛ زیرا در بسیاری از جوامع، بیشتر زحمات کودکان به عهده مادر است و همین، موجب نزدیکیِ بیشترِ فرزند به مادر می‌شود، به‌ویژه وقتی مادر خانه‌دار باشد. مسئولیت هایی مثل پختن غذا، خانه‌داری، خیاطی و بچه‌داری برعهده مادر است و در طول انجام این فعالیت‌ها، فرزندان همواره در کنار او هستند.