بریده‌های کتاب مجموعه ی کامل اشعار نیما یوشیج

یک چند به گیر و دار بگذشت مرا یک چند در انتظار بگذشت مرا باقی همه صرف حسرت روی تو شد بنگر که چه روزگار بگذشت مرا

این‌چنین هر شادی و غم بگذرد جمله بگذشتند، این هم بگذرد

می‌خواستی از حال درونم پرسی آن‌گونه من از خویش برونم که مپرس

ترا من چشم در راهم شباهنگام که می‌گیرند در شاخ "تلاجن" سایه‌ها رنگ سیاهی وزان دل‌خستگانت راست اندوهی فراهم؛ ترا من چشم در راهم. شباهنگام. در آن دم که برجا دره‌ها، چون مرده ماران خفتگانند؛ در آن نوبت که بندد دست نیلوفر به پای سرو کوهی دام گرم یاد آوری یا نه، من از یادت نمی‌کاهم؛ ترا من چشم در راهم.

می‌کند تغییر گردش عالم می‌گریزد غم

گم شد از من، گم شدم از یادِ او، ماند بر جا قصهٔ بیداد او

از پا نمی‌فتاد گر از جای می‌فتاد

ارجمندی ز قوّتِ دلِ توست همه زانجاست آنچه حاصل توست

در زندگی که معرکهٔ رنج و راحت است رنجی‌ست زندگی و نه جای شکایت است بی‌درد مردم‌اند در راحتِ مدام

و مانند چراغ من که سوسو می‌زند در پنجرهٔ من نگاه چشم سوزانش_ امیدانگیز_ با من در این تاریک منزل می‌زند سوسو

در پیله تا به کِی بر خویشتن تنی؟ پرسید کرم را، مرغ از فروتنی تا چند منزوی در کنج خلوتی؟ در بسته تا به کِی، در محبس تنی؟ در فکر رَستنم ، پاسخ بداد کرم خلوت نشسته‌ام زین‌روی منحنی فرسوده جان من از بس به یک مدار بر جای مانده‌ام، چون فطرت دنی همسال‌های من ، پروانگان شدند جَستند از این قفس، گشتند دیدنی یا سوخت جانشان دهقان به دیگران جز من که زنده‌ام، در حال جان کندنی در حبس و خلوتم تا وارهم به مرگ یا پَر برآورم، بهرِ پریدنی اینک تو را چه شد کای مرغ خانگی! کوشش نمی‌کنی؟ پَرّی نمی‌زنی؟ پابندههٔ چه‌ای؟ وابستهٔ که‌ای؟ تا کی اسیری و در حبسِ دشمنی؟

عاشقم من بر لقای روی دوست سِیر من، همواره هردم، سوی اوست

خلق همان چشمهٔ جوشنده‌اند بیهده در خویش خروشنده‌اند یک دو سه حرفی به لب آموخته خاطر بس بی‌گنهان سوخته لیک اگر پرده ز خود بَردرند یک قدم از مقدم خود بگذرند در خم هر پردهٔ اسرار خویش نکته بسنجند فزون‌تر ز پیش

شب همه شب شکسته خواب به چشمم

من دلم سخت گرفته است از این میهمانخانهٔ مهمان‌کش روزش تاریک که به جان هم نشناخته انداخته است: چند تن خواب‌آلود چند تا ناهموار چند تا ناهشیار

یک کمک! لیکن، که کمک می‌کرد؟ فرد می‌بایست، باشد اندر درد

چیست آخر! این‌چنین شیدا چرا؟ این همه خواهان درد و ماجرا! چشم بگشای و به خود باز آی، هان که تویی نیز از شمارِ زندگان دائماً تنهایی و آوارگی، دائماً حیرانی و بیچارگی، دائما نالیدن و بگریستن، نیست ای غافل! قرارِ زیستن حاصل عمر است شادی و خوشی نه پریشان‌حالی و محنت‌کشی اندکی آسوده شو، بخرام شاد چند خواهی عمر را بر باد داد! چند! چند آخر مصیبت بُردنا لحظه‌ای دیگر بباید رفتنا

می‌تراود مهتاب می‌درخشد شب‌تاب نیست یکدم شکند خواب به چشم کس و لیک غم این خفته چند خواب در چشم ترم می‌شکند

هر که نشناخته اطمینان کرد جای درمان، طلب حرمان کرد

جامهٔ طفلش بازوان اوست! این جهان اوست!