بریده‌های کتاب کافه اروپا

شاید غم انگیزترین بخش ماجرا طمع بی حد و حساب توجمان برای زندگی باشد. آدم احساس می‌کند دارد زندگی را با جرعه هایی بزرگ سر می‌کشد و می‌بلعد. او که دیر به قدرت رسیده حالا تشنه تمام چیزهایی است که قدرت به ارمغان می آورد_افتخار، پول، فرمانبرداری، اهمیت _چنان تشنه که هرچه می‌نوشد سیراب نمی شود.

انگار جداً باورمان شده که فراموش کردن گذشته و پشت سر گذاشتن تقصیرها و گناه ها ممکن است. انگار که تاریخ ماشین لباسشویی باشد رختهای کثیف کارها و سوابق گذشته را با کمی ایدئولوژی به جای پودر رختشویی در آن را می ریزی و لباس تمیز و درخشانی که دست کمی از لباس نو ندارد از آن بیرون می‌آید آماده پوشیدن تا زمانی که باز کثیف شود.

بوسنیایی ها به نحو بسیار دردناکی ساده دل هستند. یادم می آید حتی وقتی جنگ شروع شده بود می‌گفتند «اروپا نمی گذارد ما تجزیه شويم. حتى بعد از بمباران سنگین سارایوو، و مرگ ده ها هزار نفر، بوسنیایی ها هنوز چشمشان با امید بسیار به اروپا بود. می گفتند: «اروپا باید کاری بکند که این کشت و کشتار متوقف شود. اگر نمی دانستی «اروپا» چه جور جایی است حتماً نتیجه می‌گرفتی که اروپا قاره نیست بلکه یک موجودیت واحد است یک موجود قدرتمند خدای گون. سالها طول کشید تا بوسنیایی ها فهمیدند اروپا آن چیزی نیست که آنها فکر می‌کردند و تازه پس از آنکه اروپایی ها آستینی بالا نزدند و کمکی به آنها نکردند و گذاشتند که بوسنی به شرم آورترین شکل ممکن ویران شود به این مسئله پی بردند اروپا فقط یک بسته یا بقچه از کشورهایی با منافع گوناگون است و بوسنیایی ها با دیدن درنگ، تردید، بی اعتنایی، تلخ اندیشی اروپایی‌ها توانستند به این واقعیت پی ببرند.

اروپا مادری نیست که دینی به گردن فرزندان مدت ها فراموش شده اش داشته باشد. شاهدختی هم نیست که باید کمر به خدمتش بست. اروپا نه شوالیه ای است که برای رها ساختن ما رهسپارش کرده باشند نه سیب یا کیکی ست که با لذت گازی به آن بزنیم نه یک پیراهن بلند ابریشمی است نه کلمه جادویی دموکراسی» محتمل ترین پاسخ به چیستی اروپا، این است که اروپا همان چیزی ست که ما کشورها ملت ها، افراد از آن برای خودمان می سازیم.