بریده‌های کتاب در جستجوی زمان از دست رفته: زمان بازیافته

زمان آدم‌ها را دگرگون می‌کند اما تصویری را که از ایشان داریم ثابت نگه می‌دارد. هیچ چیزی دردناک‌تر از این تضاد میان دگرگونی آدم‌ها و ثبات خاطره نیست، آنگاه که می‌فهمیم آنچه در حافظه‌مان با چه طراوتی باقی مانده در زندگی دیگر بهره‌ای از آن ندارد، می‌فهمیم که نمی‌توانیم در بیرون از خود به آنچه در درونمان بسیار زیبا می‌نماید، به آنچه آرزوی بسیار هم انحصاریِ دوباره دیدن خودش را در ما می‌انگیزد نزدیک شویم، مگر این‌که او را در کسی به همان سن او بجوییم، یعنی کس دیگری.

از این گذشته مدت‌ها بود که دیگر به هیچ‌چیز آلبرتین علاقه‌ای نداشتم. اما همچنان ماشین‌وار درباره‌ی او پرس‌وجو می‌کردم، چون پیرمرد حافظه‌باخته‌ای که گهگاه از کار و بار فرزندی بپرسد که از دست داده‌ است.

...که عاشقی نفرینی چون آن‌هایی است که در قصه‌ها می‌خوانیم، و علیه‌اش کاری نمی‌شود کرد و فقط باید صبر کنی تا افسونش پایان بگیرد.

اگر سرنوشت به من صد سال دیگر مهلت زندگی می‌داد، کاری جز وصله‌زدن و درازتر کردن زندگی‌ای نمی‌کرد که همه‌اش در طول بود و هیچ نمی‌فهمیدی که افزودن بر طولش، آن هم به این درازی، چه فایده‌ای دارد.

ادبیات به ما می‌آموزد که به زندگی بیشتر ارزش بدهیم، ارزشی که خود نتوانستیم درک کنیم و تنها به یاری کتاب می‌فهمیم که چقدر عظیم بوده‌ است.

جنگ هم از قانون‌های هگل عزیزمان مستثنی نیست. چون جنگ هم مدام در حال تکوین است.

حافظه‌ام، حتی حافظه‌ی غیرارادی‌ام، دیگر عشق آلبرتین را از یاد برده بود. اما گویا اندام‌ها را هم حافظه‌ای غیرارادی است که تقلیدی کمرنگ و سترون از آن یکی‌ است، و درازتر عمر می‌کند، همچون برخی جانداران یا گیاهان بی‌ حس و هوشی که از انسان بیشتر زنده می‌مانند. پاها و بازوها پر از خاطره‌های خواب رفته‌اند.