بریده‌ کتاب‌های خانه کتاب بازها

برای بچۀ کمتر از هفت سال، نظم به معنای بزرگ‌سالانۀ آن، ضدرشد است. قوۀ خلاقیت کودک در بی‌نظمی‌ای که ایجاد می‌کند و در ترکیب‌های جدیدی که می‌سازد شکوفا می‌شود.

اغلب ما فکر می‌کنیم ادبیات کهن گزینۀ خوبی برای بچه‌ها نیست؛ ازاین رو که آن‌ها نمی‌توانند کلماتش را درک کنند. آگاهم که تناسب بین آنچه می‌خوانیم و قدرت ادراک کودک مهم است؛ اما این نکته هم مهم است که شما ذائقۀ ادبی او را می‌سازید. همان‌طور که اگر به کودک غذاهای چرب و شیرین یا شور بدهیم، غذای سالم ممکن است برایش بدمزه باشد، خوراک ادبی که به او در سنین ابتدایی می‌دهید نیز بر ذائقۀ او تأثیر می‌گذارد. بدیهی است او در بزرگ‌سالی، به ادبیات کهن حس خوشایندی نخواهد داشت اگر هیچ‌وقت گلستان نشنود، مگر در کتاب‌های مدرسه، هیچ‌وقت در خانه برایش شاهنامه نخوانیم و مرگ سهراب را به‌عنوان صفحه‌ای درسی بخواند و اولین مواجهه‌اش با ادبیات کهن، مواجهه‌ای از سر اجبار باشد.

بیش از کودک بر خودتان متمرکز شوید و اجازه دهید پیوندتان با کتاب از شما انسان بهتری بسازد. این انسان نو، خود، بیشترین اثر را بر کتابخوانی کودکتان می‌گذارد.

راز طلایی من من هیچ‌گاه اجازه ندادم پسرها متوجه شوند پیگیر کتاب‌خوانی آن‌ها هستم. کتاب‌خوانی برایشان کاری قاچاقی است و گاهی می‌گویند: «همۀ مامانا دلشون می‌خواد بچه‌هاشون کتاب بخونن، بعد مامان ما بابتش ما رو دعوا می‌کنه.» بله! شب‌ها سر صفحه‌ای بیشتر خواندن با من چانه می‌زنند و من همچنان که تشنه‌اند، چراغ را خاموش می‌کنم؛ زیرا انسان بر آنچه از آن منع می‌شود، حریص است.

دکتر رودین سیمز بیشاپ تعبیر جالبی در این خصوص دارد: کودک باید در معرض کتاب‌های آینه‌ای و پنجره‌ای باشد. آینه باشند تا کودک بتواند خودش را در آن ببیند و پنجره‌ای باشند رو به تجارب انسان‌های مختلف. وقتی هر دو نوع کتاب را در اختیار کودک می‌گذارید، به او کمک می‌کنید به خودش و دیگران احترام بگذارد.

کودک نباید احساس کند کتاب رقیب اوست. گاهی والدینی که دانشجو یا طلبه‌اند احساس‌های بدی نسبت به کتاب در کودک ایجاد می‌کنند. در رقابت بین کتاب و کودک، همواره باید کودک برنده باشد. اگر کودکتان هنگام درس خواندن دوروبر شما می‌پلکد و انگار بو می‌کشد کی کتاب‌هایتان را باز می‌کنید و درست در همان لحظه قشقرقی راه می‌اندازد، بدانید دارد شما را امتحان می‌کند. او باید مطمئن شود کتاب جای او را نگرفته است. هروقت هنگام درس سراغتان آمد، کتاب را رها و به او توجه کنید، نه برای چند دقیقه، بلکه آن قدر که خودش شما را رها کند. هرچند بدانید باز دقایقی بعد برمی‌گردد، شما مطالعه را از سر بگیرید و به محض اینکه به شما مراجعه کرد، باز هم بازی را با او شروع کنید. احتمالاً او بارها و بارها این کار را تکرار می‌کند و حتی ممکن است روزها طول بکشد؛ اما پس از مدتی، کتاب را به عنوان بخشی از زندگی که بدلی برای او نیست، می‌پذیرد.

هنگام دیدن تلویزیون، عصب‌های دیداری کودک، به‌شدت تحریک می‌شوند. گفت‌وگوی دوسویه بین نوزاد و تلویزیون وجود ندارد و مغز غیرفعال، در حالت خواب قرار می‌گیرد. از میزان تمرکز او کم می‌شود و در نهایت، دایرۀ واژگانش گسترده نمی‌شود. کودکان تا دوسالگی نباید تلویزیون ببینند و اگر به نوپایی اجازه بدهید با تلویزیون اُنس بگیرد، او دیگر به سراغ اسباب‌بازی نخواهد رفت و با کتاب‌هایش سرگرم نخواهد شد. رسانه‌های دیجیتال مانع مهمی بر سر راه رشد زبانی کودک هستند.