بریده‌ای از کتاب گفتارهایی در اخلاق اسلامی: توکل، رضا، صبر، طول امل اثر مرتضی مطهری

به طور کلی صبر در هرجا اسمی داردصبر در جنگها که نام «شجاعت» به آن داده می‌شود. نقطه مقابلش جُبن است. همچنین صبر در کظم غیظ. انسان خشم می‌گیرد، عصبانی می‌شود، می‌خواهد منفجر شود، صبر می‌کند به اینکه خشم خودش را فرو می‌برد. به این صبر نام «حلم» داده می‌شود. نقطه مقابلش خشم و غضب است. قسم دیگر، صبر بر شهوت شکم و دامن است که از لذات قبیح است. نام این صبر «عفّت» است نقطه مقابلش «شَرَه» است یعنی شهوترانی، دنبال شهوت رفتن. قسم دیگر، صبر از زوائد زندگی و زوائد عیاشی است و آن همان است که نام «زهد» به آن داده می‌شود. نقطه مقابلش «حرص» است. قسم دیگر، صبرِ در کتمان سرّ است. نقطه مقابلش «اذاعه» یعنی افشای سرّ است.