از برهان تا عرفان
فلسفه اسلامی به تبع خاستگاه مشایی خود از وجود و ماهیت بحث می کند و نقطه شروع اندیشیدن را از بنیادی ترین پرسش های بشر در طول تاریخ یعنی متافیزیک آغاز می کند. در ادامه با توجه به دیگر موضوعات اساسی سعی می کند تا از معنای ماهیات مختلف و جایگاه آن در نظام هستی رمز بگشاید. 

این کتاب کوششی است گزارش وار و مختصر از آنچه در حکمت الهی می گذرد که البته با توجه به ارجاعات موجود می توان آن را برای افرادی که با مفاهیم اولیه فلسفه و منطق آشنایی دارند و می‌خواهند در چند موضوع کمی به سطح دانسته های خود عمق ببخشند نمونه خوبی  دانست. 

البته عجله مصنف در بیان نتایج حاصل از یک مدعا و تعمیم افسارگسیخته برخی قواعد از غنای علمی و نظام منطقی اثر کاسته و به زیبایی سطحی و توازن جهان تشریع و تکوین افزوده است. یکی از این موارد بیان هماهنگی تمام آموزه های تشریعی با استعدادهای وجودی و تعیین آلی بودن این افعال در راستای تحقق نیازهای موجودات است که با سرعتی مثال زدنی و کمترین حد وسط بیان شده و توی ذوق می زند.گویا ابتدا نیاز به قرائتی جهان شمول و قابل انطباق با دیگر مبانی مدنظر بوده و بعد برای این مهم به بیان استدلال پرداخته شده است.
طرح این اشکال به هیچ عنوان موجب نمی شود تا از زبان آسان و مثال های راه گشای آن در فهم و درک مسائل و موضوعات فلسفی دم نزد و این اثر را مناسب نوجویان تشنه حقیقت و معرفت ندانست. البته خوانندگان محترم بدانند مسائل فلسفی عمیق تر از آنچه اینجا می یابید هستند و نیاز به بررسی تاریخچه و نحوه شکل گیری یک ایده و طرح بیان های مختلف از آن و در نهایت ایجاد دیالکتیک بین استاد و شاگردان است تا تمام زوایای ممکن هویدا شوند. بنابراین صمیمانه از دوستان کتاب خوان می خواهم بین مطالعه آثار حِکمی و غیر حکمی فرق قائل شوند.

طرح یک اشکال و پاسخ: 
در ابتدا به ذهن می رسد که انتزاع جوهر و عرض از موجودات در فلسفه مشا دقیق نیست و می تواند رهزن باشد چرا که در زمان اثبات حرکت جوهری وقتی در یکی از مقدمات می خواهند حرکت در اعراض (کم، کیف و...) را به جوهر انتساب کنند آدم با خود می گوید آخر "مرد حسابی" این چه کاری است؟! اول پدیده و عین خارجی را به دو بخش تقسیم می کنی و بعد به زور تحلیل های عقلانی می خواهی حرکت را به ذات آن منسوب کنی. خب از همان اول مثل این فیزیکالیست ها بیا بگو تمام اجزای بنیادین جهان متحرک اند(هرچه آزمایش کرده ایم چنین بوده احتمالا ذرات و اجزای تشکیل دهنده ذرات نیز همان طور) 
اما با اندکی تامل متوجه می شوی که آخر "پسر حسابی!" اصل تفکیک و تحلیل عقلی کار درستی بوده و خود بزرگان فلسفه نیز اعراض را مرتبه ای مراتب ذات و جوهر می دانند. “علامه طباطبایی«ره» می فرمایند: «اَلْاَعْراض من مراتب وجودالجواهر لمّا تقدم أن وجودها فی نفسها عین وجودها لموضوعاتها فتغیّرها و تجدّدها، لا یتمّ اِلاّ مع تغیّر موضوعاتها الجوهریه و تجدّدها، فالحرکات العرضیه دلیل حرکه الجوهر» نهایه الحکمه، ص 185.” و دقیقا خود حرکات محسوس عرضی نیز دلیل بر حرکت جوهر است.طبق این روش شما نیاز نیست لزوما در آزمایشگاه اصل حرکات را در بنیادین ترین ذرات ثابت کنی-تازه اگر بتوانی خیلی جلو بروی و در مورد ذرات دیگر که نرسیدی چه؟ و درنهایت حرکت ذات ثابت نمی شود و نهایتا حرکت چند ذره مشخص می شود و نه عین حرکت بودن ذات-بلکه بر اساس تحلیل عقلی می توان مرزهای ناشناخته را درنوردید. 

پ: این بخش از کتاب ذیل توضیح وحدت شخصی و برگرفته از سخن آیت الله جوادی آملی خیلی خوشمزه بود! 
... “وحدت شخصی وجود به این معنی است که کثرت در ظهور باشد و وحدت در وجود، نه آن که خودِ وجود دارای کثرت حقیقی ولو به نحو تشکیک باشد.”
        

          برهان صدیقین و حرکت جوهری از مباحث بسیار مهم توحیدی است. بهترین و ساده‌ترین بیان ار این دو برهان به خصوص برهان حرکت جوهری بیانی است که آقای طاهرزاده در این کتاب در مختصری آورده است.
این ۱۰۰ صفحه حاصل بیش از ۲۰ سال تدریس ایشان است که باتقسیم بندی‌ها و بیانات ابتکاری حود این دو برهان را برای اهلش آسان و ملموس و کاربردی نموده است.
شما در برهان صدیقین برای اثبات وجود خدا نیاز به هیچ مقدمه‌ای ندارد؛ بلکه از خود خدا متوجه خدا می‌شوید! خدایی که در برهان صدیقین اثبات می‌شود بسیار متفاوت است با اثبات وجود ناظم در برهان نظم.
در برهان صدیقین شما وحدت ذات خدا با صفاتش را می‌فهمید.

برهان حرکت جوهری که بالاتر و متعالی‌تر است بسیاری از مباحث اعتقادی و توحیدی را حل می‌کند. اینکه حرکت در جوهر است نه در اعراض از ابتکارات صدرا است و در این کتاب با دو برهان جرکت در جوهر اثبات می‌شود و علاوه بر تبیین حرکت، زمان را هم تبیین می‌کند. وبیان می کند که زمان زمین با زمان انسان متفاوت است.
و به راحتی با اثبات حرکت جوهری معاد هم به معنای عام آن اثبات می‌شود. و از خصیصه‌های متمایز این کتاب پلی است که از این دو برهان به سوی 
 عرفان  وجود دارد.
        

          «به نام خدا»

«از برهان تا عرفان» توضیح خلاصه و روان دو برهان صدیقین و حرکت جوهری است.

استاد طاهرزاده تلاش کرده بدون پیچیدگی‌های فلسفی، کلیت این دو برهان و نتایجشان را توضیح دهد و به کمک آن‌ها نگاه عرفا را تبیین کند. مطالب کتاب در عین خلاصه بودن جامع‌اند و مؤلف تلاش کرده به اکثر جوانب موضوع بپردازد.

کتاب از مثال‌های خوبی تشکیل شده و زبان روانی دارد. بخش‌‌های کوتاه نیز باعث شده مخاطب با سرعت بیشتری کتاب را بخواند. در میان بحث سؤالاتی مطرح و به آن‌ها جواب داده شده که فهم مطلب را آسان‌تر می‌کند.

درکی _ولو ابتدایی_ از برهان صدیقین و حرکت جوهری، در نگاه موحدانه انسان بسیار اثرگذار است و می‌توان گفت تنها با مواجه‌ای مختصر با این دو برهان جهان‌بینی فرد تحت شعاع قرار می‌گیرد. 

الزاماً نیازی نیست مخاطب این کتاب از فلسفه یا عرفان اسلامی مطلبی به ذهن داشته باشد بلکه تنها باید کمی با منطق آشنا باشد یا حداقل ذهن منطقی‌ای داشته باشد و از فکر کردن درباره‌ی بدیهیات و رد و اثبات و این‌جور مسائل خسته نشود.

اگر علاقه‌مند به فلسفه‌ اسلامی هستید این کتاب می‌تواند پنجره‌ای رو به فلسفه اسلامی باشد و به شما منابع و موضوعاتی برای مطالعه بیشتر معرفی کند.
 و اگر علاقه‌ای به این علم ندارید «از برهان تا عرفان» می‌تواند نظرتان را تغییر دهد.