استاد محمدرضا سرشار که از نویسندگان نام‌آشنای ادبیات انقلاب است، در کتاب حاضر تلاش دارد با نگاهی تحقیقی به پرسش‌های اصلی در حوزه داستان انقلاب پاسخ گوید. هرچند ادبیات انقلاب طی دهه‌های مختلف رشد کمی و کیفی خود را تجربه کرده و از این رهگذر، نویسندگان و استعدادهای جوانی را به مخاطبان معرفی کرده است، اما به نظر می‌رسد در قبال برخی از پرسش‌های اساسی و اصلی درباره چیستی این حوزه ادبی سکوت کرده است. 

طی سال‌های گذشته پایان‌نامه‌ها و مقالات متعددی در حوزه ادبیات انقلاب در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقی منتشر شده که عموماً با بررسی آثار نویسندگان این حوزه بوده است؛ به همین دلیل برخی از پژوهشگران معتقدند با توجه به اینکه ادبیات انقلاب قابلیت تبدیل شدن به یک سبک ادبی دارد، لازم است مباحث پژوهشی درباره چیستی و چرایی تولد این نوع ادبی مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. 

با در نظر گرفتن این موضوع، کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» تلاش دارد با در نظر گرفتن تجربه‌های موفق در این حوزه، به برخی از پرسش‌ها پاسخ داده و تمایز و تفاوت ادبیات انقلاب با دیگر گونه‌های ادبی را برشمارد.
نویسنده در فصل نخست، کتاب را با یک سؤال اساسی آغاز می‌کند: رمان انقلاب چیست؟ او در ادامه مباحثی چون رمان چیست؟، تعریف هگل و پیروان او از رمان، تا چه حد قابل پیروی است؟، آیا رمان، یک گونه ادبی صرفا ماهوی است؟، تعاریف مبتنی بر جنبه ساختاری رمان، آیا رمان یک قالب کاملاً تازه و متعلق به عصر جدیدی است؟، سیر تحولات رمان در طول زمان، اومانیسم و انسان پروبلماتیک، آیا قهرمانان رمان‌های دینی بی‌مسئله‌اند؟، کدام انسان، کدام عصر و کدام حماسه جدید؟، آیا رمان با درونمایه‌های دینی از اساس غیرقابل‌ جمع‌ است؟، آیا وظیفه رمان تفکر درباره وجود و کشف معمای "من" است؟، رمان کدام انقلاب؟، محدوده زمانی و مکانی انقلاب اسلامی ایران چیست؟ و منظور از رمان انقلاب چیست؟ مطرح می‌شود. 

سرشار در فصل دوم کتاب خود تلاش دارد مروری داشته باشد بر ادبیات انقلاب در دیگر کشورها. او این فصل را با طرح این مباحث آغاز می‌کند: مروری بر 12 داستان در ارتباط با انقلاب‌های فرانسه و روسیه، شامل داستان دو شهر، بینوایان، نود و سه، مادر، پاشنه آهنین، ما، گذر از رنج‌ها، دن آرام، ظلمت در نیمروز، قلعه حیوانات، 1984، دکتر ژیواگو، اجمالی از انقلاب‌های فرانسه و روسیه.

فصل سوم با این موضوع آغاز می‌شود: بررسی 14داستان بلند و رمان درباره انقلاب اسلامی ایران شامل زنده‌باد مرگ، ترکه‌های درخت آلبالو، مدار صفر درجه، اسیر زمان، سالهای بنفش، لاله برافروخت، قطار 57، اسماعیل، گرگ‌سالی، تالار پذیرایی پایتخت، فصل کبوتر، خلوت مدیر، لحظه‌ها جا می‌مانند، مفتون و فیروزه، نشانی روی آب و رد کبوتر.

و سرانجام نویسنده در فصل نهایی کتاب به بیان ویژگی‌های داستان‌ها درباره انقلاب‌های فرانسه و روسیه می‌پردازد. از جمله مباحث مطرح شده در این فصل می‌توان به این موارد اشاره کرد: داستان‌های در باره انقلاب فرانسه، داستان‌های واقعیتگرای همسو با انقلاب روسیه، داستان‌های واقعیتگرای ضد انقلابی، داستانهای علمی-تخیلی در باره انقلاب روسیه، گزارشی اجمالی از داستان‌های ایرانی منتشر شده در باره انقلاب و وجوه مشترک داستان‌های انقلاب ایرانی.