معرفی کتاب چالش میان فارسی و عربی سده های نخست اثر آذرتاش آذرنوش
با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.
در حال خواندن
0
خوانده‌ام
9
خواهم خواند
7
نسخه‌های دیگر
توضیحات
نویسنده در کتاب کوشیده است دو زبان فارسی و عربی را از دیدگاه جامعه شناسی و تاریخ بررسی کند. ضمن آن که بخش های نسبتا مفصلی از کتاب به افرادی در تاریخ اختصاص یافته که به فارسی یا عربی سخن می گفتند و در محدوده ی فرضی "ایران" می زیستند. قصد نویسنده از این کار آن بوده تا دایره ی گستردگی هر زبان در جاها و زمان های گوناگون تعیین گردد. وی معتقد است که از زبان دری در سده های 1 و 2 قمری مدارکی در دست است که نشان می دهد فارسی دری، بیش از آن چه خاورشناسان پنداشته اند، رواج و اعتبار داشته است، هم چنین در دو سده ی نخست، زبان عربی در ایران، از یک سو گویش های قبایل بود که به ظاهر، ایرانیان هیچ علاقه و گرایشی به آن ها نداشتند و از سوی دیگر، همان زبان رسمی فصیحی بود که در دیوان های دولتی و میان اشراف و اعیان عرب نژاد بسیاری از موالی معمول بود. نویسنده در این خصوص روایت های متعددی را ذکر می کند. وی بر این باور است که از اواخر سده ی 2 قمری، ایرانیان بی شماری رو به زبان و ادب عربی نهادند، چندان که عربی بر همه ی فضاهای درون اجتماعی سایه افکند. ضمن آن که او خاطرنشان می کند در چنین اوضاعی، فراگیر بودن عربی، با فارسی زبان بودن توده ی ایرانیان و بروز ناگهانی شعر و نثر فارسی تعارض آشکار دارد. نویسنده علاوه بر ذکر این نکته که تاثیر زبان عربی بر زبان فارسی پدیده ای کاملا شناخته شده است، از طرفی شعر، قالب شعر، مضامین شاعرانه ی فارسی، ضرب المثل های ایرانی و موضوع های دیگری از این دست، بر شعر عربی شرقی تاثیر نسبتا گسترده ای داشته که از اواخر سده ی 4 قمری آغاز شده و در سده ی 6 قمری پایان پذیرفته است (جز در موارد پراکنده و استثنایی). در کشاکش میان عربی و فارسی، بسیاری برای حفظ فارسی کوشیدند. توده های مردم هم زبان و هم سنت های خود را پاس می داشتند و به همین سبب ارباب قلم را وامی داشتند که به زبانشان عنایت ورزند. از سوی دیگر بسیاری از ایرانیان که عمدتا دانشور بودند، با فارسی و سنت های ایرانی ستیز کردند و زبانی جز عربی، و سنتی جز سنت مسلمانی نخواستند. در این جا، موضوع "هویت" با چهره های بسیار گونه گون آشکار می شود و نشان می دهد که درباره ی "ملیت" و "ایرانیت" و "هویت" باید بیشتر اندیشید و راه های تازه تری پیشنهاد کرد.
یادداشت‌ها
