«کارنامه سپنج »
انتشارات نگاه مجموعه ی داستان های کوتاه و بلندی که محمود دولت آبادی در ابتدای مسیر نویسندگی اش در سالهای ابتدایی دهه چهل تا میانه های دهه پنجاه رو نوشته،در این مجموعه جمع آوری کرده و حاصل اون شده مجموعه دو جلدی 1032 صفحه ای کارنامه سپنج..این داستان ها در دهه های گذشته به صورت جداگانه و توسط انتشارات های مختلف به چاپ رسیده.اسم داستان ها رو در انتهای معرفیم مینویسم.
دولت آبادی در این داستانها که اکثر اون در روستاها میگذره به بیان درد و رنج و مشقت و چالش ها و زندگی روستاییان با موضوعات گوناگون میپردازه.سعی میکنم در ادامه به صورت کلی حال و هوای داستانهای این مجموعه ارزشمند رو یه توضیحی بدم.
-رنج نامه: میتونیم اسم این کتاب رو رنج نامه هم بذاریم.محمود دولت آبادی در قصه های خودش در این مجموعه، به بیان رنج روستاییان پرداخته.رنجی که گاه بر اثر زندگی سخت در روستا به اونها تحمیل شده و گاه دعوا و مرافعه بر سر تکه زمینی.گاهی چنان درد و رنجی به شخصیت ها وارد میشه که در انتها به جنون میرسند و گاه سرانجام شخصیت داستانی به گورستان میرسه.از درد و رنج نوشتن از قدیم تا به امروز در ادبیات ایران بوده و چیز جدیدی نیست،منتهی چی باعث میشه این رنج نامه های دولت آبادی علی رغم تلخی که دارند،خواندنی شوند؟ به گمان من صدق گفتار دولت آبادی.محمود دولت آبادی چیزی تصنعی برای روایت زندگی افراد خلق نکرده.سعی نکرده به زور سفیدی رو سیاه نشون بده.نه! یک سیاهی رو با قدرت و قوت قلمش برای مخاطب مرقوم کرده که قطعا حاصل زیست و زندگی خودش در روستا بوده.روایت صادقانه به علاوه قوت قلم دولت آبادی ترکیبی خواندنی پیش روی مخاطب قرار داده که باعث میشه سختی و تلخی داستانها رو تحمل کنیم.
-واگویه های درونی: شخصیت های دولت آبادی در تعدادی از داستانها مشغول واگویه ذهنی هستند.او این واگویه ها رو برای ما مینویسه و چه قدر زیبا از درون اعماق ذهن این مسائل رو نوشته.به خوبی با ترس و دلهره و تشویش و احساسات درونی شخصیتها آشنا و همراه میشیم.در داستانی مثل روز و شب یوسف این واگویه ها و دغدغه ها به اوج میرسه و با ترس و لرز و تفکرات درونی یوسفی که به بلوغ رسیده و چالش هایی که داره همراه میشیم.سایر داستانها هم از این جنس مونولوگ ها وجود داره.
-موضوعات مختلف: داستانها تنوع موضوع خوبی دارند.از عشق و خیانت میخوانیم تا دعوا و مرافعه بر سر زمین.از داستانهایی با تم سیاسی میخوانیم تا داستانهایی که بیشتر حول محور دغدغه های یک فرد میگذرند.از داستانهایی دیالوگ محور تا داستانهایی که توصیفات ناب دولت آبادی در اون نقش پر رنگی دارند.در این مجموعه ارزشمند حتی سفرنامه هم هست.دیدار بلوچ سفرنامه ایست حاصل پنج روز سفر دولت آبادی به سیستان و بلوچستان و مشاهدات و گذران عمری که در اون مدت داشته.از بازماندگان زلزله اواخر دهه چهل گناباد و درد وحشتناکی که کشیدند میخوانیم تا پیرمرد خبیث و تنهایی که سر به بیابان میذاره تا پسر بچه ای رو اغفال کنه و به خانه ببره! به قدری دیالوگها واتفاقات بین افراد واقعی است که کاری جز لذت بردن نمیتوانیم انجام دهیم.
-اقتباس سینمایی: از دو تا از داستانهای مجموعه فیلم هایی ساخته شده. فیلم "خاک" از مسعود کیمیایی که از داستان "اوسنه بابا سبحان" ساخته شده.البته آقای نویسنده از مسعود کیمیایی گلایه هایی هم داشته بابت ساخت فیلم که اگر علاقه مند باشید با یک سرچ کوچک در نت به اون میرسید. فیلم سینمایی "زمستان است" از رفیع پیتز هم اقتباسی است از داستان "سفر" دولت آبادی.
-همبستگی داستانها: همونطور که ابتدا نوشتم این داستانها، داستانهایی است که دولت آبادی در ابتدای مسیر نویسندگی و در پانزده سال نخست کارش اینها رو نوشته.ما تو این داستانها ارتباط و همبستگی مستقیمی نمیبینیم که مثلا فلان داستانک ادامه داستانک دیگری باشه،بلکه منظورم از همبستگی اینه که به خوبی با دغدغه های نویسنده در ابتدای مسیر راهش آشنا میشیم ..شاید خواندن این داستانها کنار هم و در یک مجموعه لذت مضاعفی داشته باشه تا اینکه جداگانه اونها رو بخونیم.
پ.ن 1 : نام داستانها به ترتیبی که در کتاب آمده :ادبار،مرد،بند،ته شب(از کتاب ادبار و آینه) پای گلدسته امامزاده شعیب و سایه های خسته(از کتاب گلدسته و سایه ها) هجرت سلیمان و بیابانی(از کتاب بیابانی و هجرت)، آوسنه باباسبحان و گاواره بان و با شبیرو وعقیل عقیل و سفر و از خم چمبر و دیدار بلوچ و روز و شب یوسف.
پ.ن2:بسیار بسیار بسیار لذت بردم از خواندن این مجموعه فوق العاده.این مجموعه باعث شد دولت آبادی به لیست نویسنده های محبوبم اضافه بشه.خداوند ایشون رو حفظ کنه و ما بتونیم همچنان بخوانیم و لذت ببریم و بخوانیم و لذت ببریم.