مقصودمان از رمان واره، اثری است که ساخت رمان را الگو و مبنا قرار داده و کوشیده است تا با نزدیک شدن به الگوی رمان، اثری منثور پدید آورد، اما در عمل در آفرینش رمان در معنای دقیق کلمه ناموفق بوده است.

میرزا حبيب اصفهانی نویسنده ی روشن فکر شبه مدرنیستی بود که در مسیر ترویج مشهورات سکولار_اومانیستی و بسترسازی برای غرب زدگی شبه مدرن در ایران فعالیت می کرد. او در سرگذشت «حاجی بابا» همه ی عداوت و کینه و نفرتش علیه روحانیت(که چونان سدی محکم علیه استعمار انگلیس ایستاده بود) و اسلام و مسلمانان ایرانی را در هیئت یک رمان واره نوشت و منتشر کرد.

عالم ایرانِ پس از اسلام همان عالَمی است که فارابی و ابن سینا و سهروردی و خواجه نصیرالدین طوسی و فردوسی و سنایی و رودکی و نظامی و سعدی و حافظ و جامی و جلال الدین مولوی و میرداماد و ملاصدرا و سید حیدر آملی و صائب تبریزی و بیدل دهلوی و شیخ بهایی را پرورانده و ظاهر کرده بود.

مرعوبیت و مجذوبیت ادیب الممالک نسبت به غرب، آن قدر زیاد بود که وی حتی از مهد و موطن اولیۀ غرب (یعنی یونان و روم باستان) نیز با نوعی شیفتگی سخن می گفت و اشعاری در مدح یونان باستان نیز سروده است. (یونان و روم باستان دو صورت از ظهورات عالم غرب باستان اند و هر دو ماهیتی استکباری و مشرک داشته اند و مبتنی بر مناسبات ظالمانه ی برده دارانه بوده اند.) ادیب الممالک در برخی اشعار ،خود به ستایش صریح و آشکار غرب مدرن می پرداخت و اروپای مدرن را «شمع تمدن» و «چراغ تربیت» روشنی بخش ایران می نامید: به ایران از اروپا گشت روشن چراغ تربیت شمع تمدن