شهید مطهری در این کتاب به سوالهای مهمی جواب میده:
۱- اصالت با انسانه یا با جامعه؟
۲- اصلا آیا اسنسان خارج از جامعه هم اصالت داره؟ جامعه فارغ از انسان چطور؟
۳- آیا قاعده و قانونی روی اتفاقات تاریخی صدق میکنه؟
۴۰ اگر بله، یعنی ما جبر تاریخی داریم؟
...
همچنین نظریات مارکسیسم رو در باب تاریخ توضیح میده و کامل نقد میکنه. خیلی کتاب عمیقیه و آخرین کتابیه که شهید نوشته و قبل از اینکه تموم بشه توسط گروهک فرقان ترور میشه. به نظرم خوندنش واجبه.
          

            این کتاب جلد پنجم از مجموعه مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی است.
درباره ارتباط جامعه و تاریخ با جهان بینی در ابتدای پیشگفتار کتاب آمده است: نوع شناخت یک مکتب از جامعه و از تاریخ و طرز برداشت آن از این‌دو، نقش تعیین کننده در ایدئولوژی آن مکتب دارد؛ از این رو ضرورت دارد در متن جهان‏‌بینی اسلامی طرز نگرش اسلام به جامعه و به تاریخ روشن گردد. 
و در ادامه توضیحات دقیق‌تری داده شده است از ارتباط این دو موضوع با تفکر اسلامی و همچنین سوالات اساسی که باید پاسخ داده شود.
کتاب را می توان دو بخش مجزا به حساب آورد. بخش جامعه در ابتدا آمده و تعداد صفحات کمتری را به خود اختصاص داده است.
نظریات مکاتب و افراد مختلف در ارتباط با اصالت جامعه و یا فرد،  تقسیم بندی جامعه، ماهیت جامعه و همچنین جبر یا اختیار طرح و نقد شده است.
در قسمت تاریخ تمرکز بیشتر بر نقد ماتریالیسم تاریخی است. 
شهید مطهری در ابتدا نظریات مادیت تاریخی را به صورت کامل توضیح داده و سپس با ذکر مواردی این نظریه را نقد می کنند.
در زمان نگارش کتاب برخی گروه ها تحلیل های مادی از اسلام ارائه می دادند و می خواستند نگاه اسلام به تاریخ را مادی جلوه دهند.
این نظرات هم در کتاب مطرح و نقد شده است.
بخش پایانی کتاب درباره نیروی محرک تاریخ بحث می شود اما مطالب نا تمام می ماند. و در پاورقی توضیح داده شده نسخه دست نویس استاد در اینجا به پایان می رسد. متاسفانه فرصت ادامه نگارش کتاب را نیافتند و در آستانه حروف‌چینی کتاب استاد مطهری به دست گروهک فرقان به شهادت رسیدند.


*گروهک فرقان همان گروهی است که استاد مطالبشان را در تفسیر مادی اسلام در این کتاب نقد کرده اند.
* این کتاب را در سطح پنج دوره طلیعه حکمت خواندم.
          

            هوالحق
کتابی بنیادی و نسبتا فلسفی در رد ماتریالیسم تاریخی
وقتی کتاب رو میخونی ، متوجه میشی چرا گروهک فرقان ، استاد رو شهید کردند چون عقاید بی پایه و مضحکشان برملا شده بود .
آخر کتاب هم به علت شهادتشان ناتمام میمونه...