اگر با کلیت «حج» مشکلی ندارید، کافیه یک بار دیگه و این بار با عینک آوینی بهش نگاه کنید که این مسئله تو ذهن‌تون از صرفِ یک وظیفه، به شاعرانه‌ترین و عارفانه‌ترین اعمال تغییر شکل پیدا کنه. عجب راوی قدرتمندی بوده این مرد...

«ابراهیم (ع) خود را در اسماعیل یافته بود
و محمد (ص) در حسین (ع).
مگر نگفته بود حُسینُ مِنّی و اَنَا مِن حُسین؟...
ای سالک کوی عشق، بگو تو خود را در که یافته‌ای؟
این آیت در مقام توست که نازل شده:
و الَّذینَ آمَنوا اَشَدُّ حُبّاً لله. (بقره، ۱۶۵)
برخیز، وقت است که اسماعیلت را به مذبح ببری.
شب گذشته است
و آفتاب هنوز بر چکاد کوه ننشسته
که ابراهیم (ع) خود را در آیینه‌ی اسماعیل می‌نگرد
و می‌گوید: «پسرم، من در خواب مأمور شده‌ام
که تو را به راه خدا ذبح کنم.» (صافات، ۱۰۲)
و از آن پس کاروان عشق همواره رو به سوی مذبح دارد.»
        

          تمثیلِ حج تمثیلِ آفرینش انسان است
و تو، ای انسان
ای آن‌که مشتاقانه به لقای محبوب شتافته‌ای
اینجا تمثیل مرگ است، که فرمود:
مُوتُوا قَبلَ اَن تمُوتُوا
و این کفن است که می‌پوشی
تا پیش از آن‌که مرگ تو را دریابد
تو با پای خویشتن به مقتل عشاق بشتابی
و به مذبح معشوق.
نور در عالم، هرچه هست از سوختگان است که برون می‌تابد، و دل تا در راه عشق نسوزد کجا نور یابد، که نور در این عالم هرچه هیت از سوختگان است. شمع می‌سوزد و نور می‌بخشد و پروانه که نور را باز می‌شناسد، بی‌پروا دل به سوختن می‌سپارد و جان بر یر این معرفت می‌نهد. و از همین است که او را «پروا، نه» خوانده‌اند، چرا که او را از سوختن پروایی نیست.
.
متنی که خواندیم، متعلق به سید شهیدان اهل قلم، آقا سید مرتضی آوینی، است که در کتاب سفر به زمین نور او منتشر شده است. کتابی که سرشار از متون غنی و بصورت هنرمندانه‌ای، با جملاتی قصارگونه و همچون یک دیکلمه جذاب‌، کُنه سفر ملکوتی حج را به نمایش می‌گذارد.
لذت خواندن این کتابچه را از دست ندهید.
        

          یاد مانا
آوینی برای نسل ما، یک شخصیت نوستالژیک است. آن‌قدر که عکس‌های چهره قشنگش را به دیوار اتاق‌مان بزنیم و بگذاریم چشم‌های رازآلودش، صبح تا شب زندگی‌مان را بکاود و فتح را برایمان روایت کند.
آقا مرتضی انسانی دوست‌داشتنی بود. دوستانش زیاد برایمان گفته‌اند که سیمایش، صدایش، فکرهایش و اخلاقش چقدر زیبا بوده و احتمالا خودمان هم چندنفری را دیده‌ایم که خواسته‌اند صدایشان را شبیه او کنند و درباره دفاع مقدس، متنی بخوانند.
اما تا روزهای آخر فروردین 72، زمانی‌که رهبر به بدرقه پیکرش آمد، خیلی‌ها هنوز سید مرتضی را نشناخته بودند، و تازه در بیست فروردین 72 بود که چهره راوی، از پشت روایت سرک کشید و چشم‌ها را بارانی کرد.
بعد از آن جنبه‌های دیگر روح بزرگ آوینی، کتاب شدند. دوستانش نشستند و مقاله‌های جان‌دارش در ماه‌نامه «سوره» را جمع کردند و در کتاب‌های متعدد به چاپ رساندند؛ و این‌گونه بود که دریافتیم عنوان «سید شهیدان اهل قلم» چقدر برازنده اوست. حال بعد از 13 سال «سفر به سرزمین نور» شهید آوینی چاپ شده است؛ نگاه لطیف آوینی به مراسم دینی حج، در آخرین سال زندگی‌اش.
سفر به سرزمین نور، 30 صفحه دارد. 8 عکس تمام صفحه از پنج عکاس، به کسانی‌که مدینه و مکه را ندیده‌اند کمک می‌کند تا حال معنوی آن‌جا را بهتر بفهمند. وقتی‌که دل‌نوشته‌های آوینی را می‌خوانی، بی‌اختیار لحن صدایت عوض می‌شود، گرم اما حزین.
کلامش آن‌قدر حکیمانه و بیانش چنان زیبا و دل‌نشین است که نمی‌توانی مسحورش نشوی، بخوانی و دل نبندی.
شهید آوینی درباره آن سفر گفته است: «در عرفات گم شده بودم. خیلی گشتم تا توانستم کاروان خودمان را پیدا کنم. من که گم بشوم، دیگر چه توقعی از آن پیرمرد روستایی؟»
دوستانش می‌گویند: «تعجب کردیم. بعدها فهمیدیم حدیث داریم که هرکس در عرفات گم شود، خدا او را پذیرفته است.»
«وقوف در عرفات، مقدمه وقوف در مشعر است، یعنی که عرفان مقدمه شهود است و چون به شهود رسیدی، مهیای شهادت باش.»

به قلم سیما سماکار، هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 19، 31 اردیبهشت 1384.