بریده‌ کتاب‌های نشت نشا

در همه جای دنیا دانشگاه ساخته میشود تا مشکلات علمی آن کشور را حل نماید، اما در جهان سوم مسأله جور دیگری است. اینجا دانشگاه ساخته نشده است, دانشگاه ترجمه شده است. لذاست که میبینی دانشگاه به جای حل مشکلات مملکت ما مشکلات ممالک دیگر را حل میکند. دانشگاه صنعتی شریف یک شعبه ی بد از دانشگاههای آمریکا است. در آن چیزی تدریس میشود که مسؤولان دوست دارند آن را علم بنامند اما این علم ترجمه ای است نادقیق و ناکارآمد از علم تجربی غربی بی ریشه و بی اصالت از زیر بته به عمل آمده و پرروشن است چیزی که ریشه ندوانیده باشد بزرگ نمیشود. از روزی که شروع کردیم به ترجمه ی علم حالیمان نشد که علم تجربی غرب، بر اساس تجربه ی غربیان از جهان راست شده است و ما اگر بخواهیم علم تجربی داشته باشیم دست کم باید خودمان تجربه کنیم.

و این علم از تولیدِ سوال آغاز می‌شود. ما باید بتوانیم سوالِ بومی طرح کنیم تا برای یافتن جواب مجبور به تولید علم شویم. سال‌هاست که بابِ تولیدِ سوالِ علمی در این مملکت بسته شده است. از شور و نشاطِ علمی هیچ خبری نیست. دانش‌گاه‌هایی که در آن علم تولید نشود و زورکی تدریس شود، بدل می‌شوند به گورستان‌های علمی.

حمایت به معنای تعریف و نمجید نیست. حمایت حتا به معنای کمک مالی نیست. حمایت یعنی پدید آوردن شرایط بهنجار برای زنده‌گی یک آدم محقق.

از روزی که سهم امام را فقط مختص دانشجوی علوم دینی کردیم و به دانشجوی علوم تجربی سهم امام ندادیم علم را بیرنگ کردیم اگر این چنین نبود، رنگ و بوی علم ما نیز متفاوت میشد. عالم علوم تجربی می‌فهمید که در مقابل چه کسی مسئول است... نکردیم این کار را و حالا اصل باورمان نمیشود که علم بتواند رنگ دینی بگیرد. فی الفور فریاد میکشیم که دو دو تا چهارتا که دینی و غیر دینی ندارد هندسه که اسلامی و غیر اسلامی ندارد. اما نمیفهمیم که اگر زنده گی دانشمند دینی باشد نمی‌تواند برای پول بیشتر داروی بدتر بسازد، نمیتواند رضای خدا را نادیده بگیرد، نمیتواند... نمی‌فهمیم که سلوک ،دینی علمی میسازد مقدس. علمی که پیش‌رفتش معادل نیست با نابودی محیط زیست و شکاف طبقاتی نمی فهمیم که علم مبتنی بر بازار مصرف روندش، جهتش، سمت و سویش پیش‌رفتش و همه‌چیزش متفاوت است با علم مبتنی بر قناعت...

نخبگی حق نیست،وظیفه است. چه نفر اول کنکور باشی، چه نفر دوم، چه طلای المپیاد گرفته باشی، چه برنز، حتی اگر حلبی هم نگرفته باشی موظفی که به بهترین نحو کار کنی و البته دیگرانی هم وظیفه دارند که کار تو را ارزیابی کنند.

روند ترجمه ی علم اگر به تولید علم تبدیل نشود روزاروز پرت و پلاتر خواهیم شد. ما باید بتوانیم سؤال بومی طرح کنیم تا برای یافتن جواب مجبور به تولید علم شویم. ما نه فقط از خودمان دور افتاده ایم که از غربیان نیز. قصه ی شیخ اشراق پیش کش، هیچ زمانی کسی برای ما قصه ی نیوتن را تعریف نکرده است که چه گونه سطوح شیبدار را در زوایای مختلف می آزمود و نمودار سرعت و زمان را نقطه - نقطه رسم میکرد و شبه خطی بودن آن را در می یافت و... تا این قصه را به کسی یاد ندهیم او نمی فهمد که چه گونه علم تولید میشود. و به عوض تعلیم علم ترجمه ای باید قصه گفت. به همین ساده گی باید قصه ی تولید علم را تعریف کرد. یعنی زنده گی مولد دانش را به دانش آموزان نشان داد همان تقدم سیره بر سنت. .. دانش آموز ما چون نحوه ی تولید علم غربی را نمی فهمد، زنده گی علمی را نمیبیند، عادت میکند به لقمه ی آماده جویدن پس دستگاه گوارشش نحیف و نحیف تر میشود تا آنجا که به یک هندبوک ساده یک حل المسائل مبتذل یک دائرۃ المعارف تنک تبدیل میشود.

علمِ امروز را سرمایه سر خط می‌دهد.

دانش‌جو و دانش‌آموز این ملک بایستی خود به دنبال آموختنِ غیرِ مستقیم باشد، به استاد و معلم و نظام آموزشی امیدی نیست...

دانش گاه اایی که در آن علم تولید نشود و زورکی تدریس شود بدل می شوند به گورستان های علمی.

توی مملکتی که بچه های دبستانی اش الف با را از روی نمره ی اتومبیل های صفر کیلومتر می آموزند، بدیهی است که پس فردایش جدول عناصر شیمیایی مندلیف را هم از توی هوا یادمیگیرند...