بریده‌ کتاب‌های برادران کارامازوف

با تلخکامی و نومیدی و بریده بریده به خودش می‌گفت آه که ما آدم ها چه موجود های عجیبی هستیم. از این پس از بشریت چه انتظاری می‌توان داشت؟ در آن لحظه حتی دیگر دلش نمی‌خواست به زندگی ادامه دهد. با اندوه و به صدای بلند گفت زندگی واقعاً به زحمت ادامه دادنش می‌ارزد؟

و آنچه می‌گویند کفر است. و درنتیجه تیره روز ترشان خواهد کرد. چون ذات انسان کفر را برنمی‌تابد و در پایان کار همواره از خودش انتقام می‌گیرد.

خداحافظ به تویی که زندگی‌ات تباه شد بی‌آنکه مقصر باشی!

پدر آن نیست که بچه را بوجود می‌آورد، بلکه کسی است که بچه را بوجود می‌آورد و در کنار آن وظیفه‌اش را انجام می‌دهد.

در دعاهاتان از آن ها به این صورت یاد کنید: پروردگارا! همه کسانی را که کسی را ندارند که برایشان دعا کند، و نیز کسانی که نمی‌خواهند به درگاه تو نیایش کنند، نجات بده.

اگر آدم زیادی بداند، زود پیر می‌شود.

در آن باره حق با تو بود؛ چون راز زندگی آدمی فقط در زنده بودن نیست؛ بلکه باید درک کرد که چرا بشر زندگی میکند. بدون درک درستی از اساس زندگی انسان،هیچ انسانی به زندگی تن نمی دهد و ترجیح میدهد خودش را نابود کند تا به زندگی ادامه دهد،حتی اگر نان به اندازه کافی برایش فراهم باشد.

برادران از گناه آدميان مهراسید. آدمی را حتی در گناهش هم دوست بدارید، چون محبت شما جلوه‌ای از محبت ملکوتی است و والاترین محبت بر روی زمین است. تمامی آفرینش خدا را دوست بدارید، تمامی و هر دانه‌ی شن در آن را. هر برگی را دوست بدارید و هر شعاعی از روشنایی خدا را. حیوانات را دوست بدارید، نباتات را دوست بدارید، همه چیز را دوست بدارید. اگر همه چیز را دوست بدارید، راز ملکوتی درون آن‌ها را حس خواهید کرد.

آقایان! همگی ما بی‌رحمیم و هیولاییم! همه را به گریه وا می‌داریم! مادر ها و بچه های توی بغلشان را. ولی من از همه _این نکته را خوب به خاطر داشته باشید_ من از همه پست تر و فرومایه ترم. باشد! هرروز به سینه‌ام می‌کوفتم، به خودم قول می‌دادم خودم را تنبیه کنم. و هر روز باز همان کار های زشت را انجام می‌دادم. حالا می‌فهمم که برای آدم هایی مثل من ضربه‌ای لازم است. ضربه سرنوشت! تا در دام گرفتار شوند و با نیرویی بالاتر از خودشان از پا در آیند. هرگز، هرگز به تنهایی از جا برنخواهم خاست. ولی رعد غریده است!

(خطاب به عیسی مسیح) آیا (بشر) قادر است همان کاری را که تو کردی انجام دهد؟ با این همه احترام قائل شدن برای او، تو به نوعی عمل کردی که انگار دیگر دلت به حالش نمی‌سوزد! چون از او زیاد از حد انتظار داشتی...

اینجا همه چیز دروغ است. همه دروغ می‌گویند. دروغ روی دروغ!

در حقیقت همیشه درباره سنگدلیِ حیوان صفتانه آدم ها صحبت می‌شود. ولی این گفته توهین و بی‌انصافی بزرگی است نسبت به حیوان ها! حیوان هیچ‌گاه نمی‌تواند مانند انسان بی‌رحم و سنگدل باشد. انسانی که در سنگدلی این همه هنرمند و ظریف کار است. ببر فقط گاز می‌گیرد و می‌درد و جز این هم کار دیگری بلد نیست. هیچوقت به فکرش نمی‌رسد که می‌تواند گوش آدم ها را در سراسر شب میخکوب کرد. حتی اگر هم می‌توانست این کار را بکند، نمی‌کرد.

شاید هم روزی آدم های بد طینتی بشویم! شاید در برابر انجام کار های بد و خلاف نتوانیم ایستادگی کنیم! شاید گریه‌ی دیگران و حرف هایی نظیر گفته کولیا را که می‌گوید "می‌خواهم به خاطر همه بشریت رنج ببرم" به باد تمسخر بگیریم! ولی هر قدر هم شرور و بد طینت شویم باز ته دلمان می‌دانیم خدا از چه چیز هایی خوشش نمی‌آید‌.

راهبان عزیز چرا روزه می‌گیرید؟ چرا از خدا چشم داشت پاداشی دارید؟ برای چنین پاداشی من هم حاضرم روزه بگیرم. چرا خودت را در صومعه، جایی که ناهار و شامت حاضر است زندانی می‌کنی و درون اجتماع نمی‌روی تا برایشان مفید واقع شوی، بدون اینکه انتظار پاداشی را داشته باشی؟

در عین لعن شدگی و فرومایگی و بی غیرتی به دامن خدا بوسه می‌زنم. هر قدر هم گوش به حرف شیطان دهم و گمراه شوم باز پسرت هستم پروردگارا! و دوستت دارم.

هیچ نمی‌دانم آیا دارم به سوی گندیدگی و شرمساری می‌روم یا به طرف شادمانی و روشنایی. بدبختی همین است. چون در دنیا همه چیز معما است.

پیش خودم خوابی را مجسم می‌کنم که بیشتر وقت ها تکرار می‌شود. خوابی مشخص! همیشه هم همان است. می‌بینم یک نفر دارد تعقیبم می‌کند. من هم خودم را پشت دری یا آینه‌ای پنهان می‌کنم. به طرز حقارت باری قایم می‌شوم. آن شخص هم خوب می‌داند من کجا پنهان شده‌ام، ولی به عمد تظاهر می‌کند که نمی‌داند کجا هستم. تا به این ترتیب عذابم را طولانی تر کند‌ و از ترسیدن من لذت ببرد.

نسبت به کافران، دانشمندان قلابی، مادی گرایان، حتی از بدطینتانی که میان آن ها یافت می‌شود و به ویژه از نیکوکارانی که بین آن ها هستند، چون میان آنان خیلی ها هم آدم های خوش قلب و پاک طینت یافت می‌شود. به ویژه در زمان ما فراوانند. آری! نسبت به آنان ابراز انزجار نکنید‌.

این جام زهرآلود مرگ را از لبانم دور کن! پروردگارا مگر در گذشته از این معجزه ها درباره گناهکارانِ رو سیاهی مانند من به ظهور نرسانده‌ای؟

بالاخره خودم را می‌کشم چون همه چیز به نظرم نفرت انگیز است. همه چیز آلیوشا!