وستی كه كتاب «به‌اضافه مردم» را با عنوان فرعی «ده اصل اساسی برای كار فرهنگی» به دستم داد، از كتاب و نویسنده‌اش تعریف كرد و معتقد بود با توجه به موضوع و قالب كتاب، آن را خواهم پسندید. خودم البته در نگاه اول چندان امیدوار نبودم و كتاب را در كنار مجموعه‌ای از کتاب‌های نخوانده و تلنبار شده گذاشتم تا سر فرصت ورقی بزنم و نگاهی به آن بیندازم.

بی‌حوصلگی و ناامیدی‌ام ناشی از تصوری بود كه بخش عمده‌ای از کتاب‌های انقلابی و مذهبی در مخاطب به وجود آورده و عناوینی مانند جبهه فرهنگی انقلاب موجب پیش‌داوری می‌شود.

نمی‌دانم به خاطر حجم مختصر كتاب بود یا رنگ قرمز جذاب جلدش، یا حتى شاید به دلیل اسم زیبا و متفاوتش كه دو سه روز بعد كتاب را برداشتم و شروع كردم به ورق زدن. راستش اصلاً انتظار نداشتم این كتاب كه برای توجیه و راهنمایی فعالان فرهنگی انقلابی و اعضای بسیج مساجد و ... نوشته شده این‌طور راضی‌کننده و اثرگذار باشد.

نثر روان و صمیمی كتاب در كنار فرم جذاب و صفحه‌آرایی شیك و حرفه‌ای موجب شد كه جدی‌تر به صفحاتش نظر كنم. چارچوب صحیح و ساختار منطقی كتاب، رویكرد کاملاً كاربردی و عملیاتی آن و ذكر مثال‌های ملموس و عینی متعدد در هر فصل باعث شده تا مباحث بسیار قابل‌استفاده و قابل‌فهم باشد.

هر چه پیش‌تر رفتم تعجبم از عقلانیت در محتوای كتاب و سر و شكل آراسته‌اش بیشتر شد، زیرا برخلاف انتظارم نه خبری از شعارهای كلی و تعارفات رسمی بود و نه تكرار بحث‌های كلی و عمومی كه برای خواننده قابل پیش‌بینی هستند.

نخستین بخش از فصول ده‌گانه كتاب به «مردم‌محوری» پرداخته و نقش مردم و مخاطبان را در فعالیت فرهنگی بررسی كرده است.

نویسنده در همان آغاز به‌صراحت از خوانندگان خود می‌پرسد:«مردمی بودن یعنی چه؟ تلقی عمومی ما از این مفهوم آن است كه اگر گروهی از مردم، در برنامه‌های ما شركت كنند و مخاطب ما شوند، همین یعنی مردمی بودن! در این صورت، مردم را «سیاهی‌لشکر»ی می‌بینیم كه تنها به درد پر کردن مجالس و سالن‌های ما می‌خورند!» و سپس اضافه می‌کند: «جمهوریت یعنی رجوع منظم و مداوم به آرای مردم و مشاركت دادن آنان در اداره جامعه»

همین نكته كافی بود تا من خواننده را میخكوب كند و با كتاب همراه سازد. در روزگاری كه برخی افراد به اسم جریان انقلابی و حزب‌اللهی رسماً این ركن اساسی نظام جمهوری اسلامی را تخطئه می‌کنند و بنیان مردم‌سالاری دینی را بی‌محابا مخدوش می‌سازند و حتى بی‌شرم و خجالت می‌گویند كه هر چه مشاركت در انتخابات پایین بیاید، آرای ما در صندوق‌ها بیشتر می‌شود(!)، پیدا كردن كسی كه از موضع تفكر انقلابی چنین صریح و شفاف بر نقش محوری مردم اصرار كند، غنیمت و نعمت است.

نویسنده در اصل نهم با عنوان «اولویت‌محوری» نیز وقتی به شناخت اولویت‌ها می‌پردازد، با ذكر مثالی چنین می‌گوید:«در محله ما، مسئله‌ای مانند طلاق وجود دارد و خانواده‌های زیادی درگیر این مسئله هستند؛ اما مسجد محله، بی‌توجه به این مسئله، كارهای روزمره و کلیشه‌ای خود را انجام می‌دهد. انگار نه انگار كه در محله آن‌ها كسانی دچار مشكل هستند، تبعات فرهنگی و اخلاقی طلاق را هم نمی‌بینند. این مسجد، اولویت‌شناس نیست.»

فصول دیگر كتاب مانند «مشارکت‌پذیری حداكثری» نیز از این واقع‌بینی و توجه به مسائل و دغدغه‌های محسوس و عینی خالی نیست. كتاب با یك تلنگر جدی و صریح به مخاطب پایان می‌یابد:«سؤال این است:آیا ابتدا برنامه‌های ما از كیفیت افتادند و بعد مردم نیامدند، یا اول مردم نیامدند بعد برنامه‌های ما بی‌کیفیت شدند و مجبور شدیم برای خالی نبودن عریضه، پول خرج كنیم و شام بدهیم تا مردم را بیاوریم؟»

سؤالی كه می‌توان در بسیاری مصادیق و موارد تكرار كرد و پرسید، از صدا و سیمایی كه با بحران مخاطب روبروست تا صفوف نمازهای جمعه و مساجد كه روز به روز خلوت‌تر می‌شوند!

پاسخ نویسنده نیز به همین اندازه صریح و شفاف است:«بی‌اعتنایی مردم به برنامه‌های فرهنگی از زمانی شروع شد كه برنامه‌ها در فرم و محتوا زبان مردم را گم كرد و از مؤلفه‌های مردمی خالی شد. مردم آنگاه به برنامه‌های فرهنگی پشت كردند كه طراحان و مجریان برنامه‌های فرهنگی به مردم پشت كردند!»

متأسفانه پاسخ نیز، پاسخی است كه می‌توان در بسیاری حوزه‌های دیگر از سیاسی و اقتصادی تا اجتماعی و دینی تكرار كرد. كتاب «به‌اضافه مردم» گرچه مجموعه‌ای مختصر است و به‌عنوان دستنامه و كتاب راهنمای كار فرهنگی تدوین شده، اما به‌خوبی می‌تواند فهمی روشن و نگاهی عمیق برای كار درست‌تر و اثرگذارتر در خواننده جوان خود ایجاد كند.


(منتشرشده در الف کتاب: https://www.alef.ir/news/3990516034.html)
          

            جای خالی این کتاب در دست کسانیکه دغدغه ی کارفرهنگی دارند، دیده می شود. این کتاب از آنهایی نیست که بسیج دانشگاه باهاش مسابقه ی کتابخوانی می گذارد. نیامده چهارتا حرف پراکنده و بدون تفسیر و تحلیل  از آقا بیاورد و اسمش را بگذارد کتاب!  نویسنده ی گرامی، دقیق دیده، عمیق فکر کرده و صریح نوشته. باشد که بسیجیان مملکت با بی توجهی و جدی نگرفتن این کتاب کفران نعمت نکنند.
          

            کتاب سبک و روان و در عین حال با موضوع و نکات کلیدی و اساسی ...
برای فعالین فرهنگی بسیار توصیه میشه...
مخصوصا اگر اوایل شروع کارتون هست ..

و مخصوصا برای اهالی مسجد و پایگاه ک بهتر میتونن اجرا کنن...
"چون با محوریت  حضور مردم هست"
          

            #کتاب_خواندم
#مهر_ماه
#به_اضافه_مردم
#راه_یار
کتاب به نویسندگی اقای رشیدی از فعالین فرهنگی خوش فکر تبریزی به بررسی محور های متفاوت اثر گذار کارهای فرهنگی میپردازد.کتاب روان و کوتاه و ساده است و حتی جاهایی انگار اقای رشیدی اصلا نخواسته اند موضوع رو بیشتر توضیح دهند در حالی که میشد اون رو به خوبی بسط داد مثلا در فصل کارهای فرهنگی عدالت خواهانه ایشون با اشاره کوتاهی گفتند که باید باشد دیگر چون مهم است در حالی که میشد به بیان استدلال هایی از سیره امامین انقلاب و تاریخ به تبیین ان پرداخت ؛انهم در روزهایی که هجمه هایی علیه جریان فکری و الاهیتی عدالت خواهی وجود دارد و بعضی ها ادعا میکنند این جریان یک رویکرد هیجانی و بدون پشتوانه فکری و دینی است. 
کتاب  10محور برای کار فرهنگی موثر مطرح میکند،مانند مردم محوری؛مشارکت پذیری؛گروه محوری؛هنر محوری؛عملیات محوری؛کار اجتماعی محوری(نه جمعی)؛فرصت محوری؛مسجد محوری؛اولویت محوری ؛عدالت محوری...
در کتاب ایشون بسیار بر بازخوانی تاریخ شفاهی فعالیت های دهه 60 تاکید میکند و معتقد است ما نباید ان کارها رو تکرار کنیم ولی باید اصول استفاده شده ان سالها را بازخوانی کنیم و اصلا علت موفقیت ها همان اصول هستند.ایشون در تمام محورهای بررسی نقش مردم رو پررنگ میبینند و معتقد هستند اگر کارهای فرهنگی مبتنی شود بر نیازهای مردم و خود در طراحی و تولید و توزیع ان نقش محوری ایفا کنند به تاثیر گذاری عمیق کارها میرسیم.هر محور توضیحات فراوانی دارد.
          

            این کتاب یک هندبوک یا دستینه است برای همه آن‌هایی که می‌خواهند کار فرهنگی کنند؛ از هیئت‌داری و روحانی مسجد تا هنرمندان متعهد تئاتر و کارگردان‌های تجربی و...
  کتاب مردم را در برنامه‌های فرهنگی هنری اصل و نه تماشاچی می‌بیند و پیشنهادهای عملی برای مشارکت‌دادن مردم به معنای واقعی در برنامه‌ها دارد.
          

            مبانی مقدماتی برای انجام کار فرهنگی با تکیه بر محوریت مردمی بودن
کتاب علاوه بر بیان روان و اختصار خوبش،ساختار جذابی داشت :مثال محور و دارای جمع‌بندی مرتب در انتهای هر بخش
در کل کار تمیزی بود
خواندنش هم مفید بود و هم لذت‌بخش