یادداشت‌های milad soltani (2)

          هیولایی که از ترس ما زاده شد
در دل تاریکی جنگ، وقتی گلوله‌ها جای واژه‌ها را گرفته بودند و برادر، تیغ بر گردن برادر می‌نهاد، توماس هابز قلم برداشت و جان داد به هیولایی اسطوره‌ای: لویاتان.
اما این هیولا از اعماق دریاها نیامده بود، از اعماق ذهن بشر برخاسته بود.
بدنی ساخته‌شده از انسان‌ها، و سری که تاج قدرت را بر سر داشت: دولت مدرن.
هابز جهان را نه از پنجره‌ی امید، که از لنز ترس نگاه می‌کرد. به باور او، انسان در طبیعتِ بی‌قانون، گرگی‌ست برای انسان.
و تنها راه نجات از این جنگ همه علیه همه، تسلیم اراده‌ی فردی به قدرتی واحد و مطلق است — موجودی بزرگ، ناشی از قرارداد اجتماعی: لویاتان.
اما پرسش این‌جاست:
آیا این موجود محافظ ماست یا زندانبان‌مان؟
آیا صلحی که از دل ترس زاده شود، صلح است یا سکوتی پیش از طوفان؟ «لویاتان» فقط کتابی در باب سیاست نیست؛ تابلویی‌ست از ذهن بشر در تلاقی عقل و وحشت، جایی که فلسفه، دین، اخلاق و قدرت، بر سر مرزهای انسان بودن چانه می‌زنند.

        

          در جهانی که ایدئولوژی‌ها بیشتر فریاد می‌زنند تا استدلال کنند، کاپلستون در جلد اول «تاریخ فلسفه سیاسی» یادآوری می‌کند که فلسفه، پیش از آن‌که نسخه بپیچد، می‌پرسد.
او با جراحی‌ای آرام اما عمیق، سراغ زهدان فلسفه‌ی سیاسی غرب می‌رود؛ از افلاطون و ارسطو گرفته تا اندیشه‌های مدرسی قرون وسطی، بدون آن‌که به دام ساده‌سازی عوامانه یا پیچیدگی بی‌حاصل بیفتد.
ویژگی درخشان این جلد، درهم‌تنیدگی تاریخ، الهیات و سیاست است؛ کاپلستون نشان می‌دهد چگونه مفاهیم سیاسی در بستر دغدغه‌های متافیزیکی و اخلاقی رشد کرده‌اند، نه صرفاً در نزاع قدرت‌ها یا قراردادهای اجتماعی.
نویسنده نه در جایگاه قاضی، بلکه چون راهنمایی فروتن، ما را از دلِ آتن تا کلیسای روم می‌برد؛ بی‌آن‌که جانب‌دار باشد، اما هرجا لازم باشد، سکوت نمی‌کند.
اگر به دنبال کتابی هستید که فلسفه‌ی سیاسی را نه صرفاً در قالب نظریات، بلکه در بافت تاریخی و الهیاتی‌اش بفهمید، این جلد، آغازی است شایسته برای سفری دراز.