یادداشت علی عقیلی نسب

        بسم الله الرحمن الرحیم

لفظ خاطرات کتابی را اولین بار جویس کارول اوتس به کار برد. آقای اخوت می‌گویند تا به حال با سی و چند نوع خاطرات کتابی مواجه شده‌اند که ده نوع‌اش را در نقش‌های به یاد و سه نوعش را در مقدمه این کتاب آورده‌اند. سه نوعی که با شنیدن گزارشی مختصر از آن(دوازده صفحه) متوجه می‌شویم انسان‌های خالقش چقدر شیفته‌ی کتاب‌اند.

بخش اول کتاب تحت عنوان خاطرات کتابی عام است. از خاطرات باز کردن و چینش کتاب‌خانه تا خاطرات لا، حاشیه، بو و بازخوانی کتاب‌ها. خاطراتی که در برایند کلی کم‌تر از دیگر بخش‌های کتاب برای برای من مورد علاقه بودند. با این حال بخش حاشیه‌های کتابی باعث شد با تمام حساسیتم نسبت به کتاب‌هایم، شروع به حاشیه نویسی کنم. 
بخش‌های بازخوانی کلاسیک، کلاسیک‌های ما و سرنوشت کتاب‌ها، بخش‌های مورد علاقه من در بخش اول بودند

بخش دوم مربوط به خاطرات مرتبط با اشخاص، موسسه‌ها و رویدادهای کتابی است. دانستن حاشیه‌های زندگی اشخاص مرتبط با کتاب(که غالبا در بیوگرافی‌شان ذکر نمی‌شود)، برای من که عاشق‌ حاشیه‌های اینچنینی هستم و نقش آن‌ها را در فهم کتاب بسیار موثر می‌دانم، بسیار لذت‌بخش بود. آشنایی با ویرجینیا وولفِ ناشر، سبک داستان‌نویسی ایزاک بابل، کارکنان سلینجر، خاطراتی از آقای ابوالحسن نجفی، نویسندگان گمنام بلغاری، شکسپیر و شرکا و چیزهایی از این دست است هرگز از خاطرم پاک نمی‌شود. از جمله نتایج این بخش، آشنایی و خواندن داستان بارتلبی محرر(با ترجمه آقای میرعباسی) بود. 

بخش سوم مربوط به خاطرات از خود کتاب‌ها است. خاطراتی از انجیل داستایفسکی و نقش این کتاب در زندگی این نویسنده، رمان عاشقانه ربکا، شخصیت‌های داستانی شمیم بهار، کتاب‌هایی که هرگز چاپ نشده‌اند در کتابخانه براتیگان و نامه‌ عاشقانه نویسنده‌ای گمنام و آمریکایی(مری اوکانل) به کتاب ناطور دشت. خاطراتی که بهترین‌شان انجیل داستایفسکی و کتابخانه براتیگان است، خاطراتِ وقتی که کتاب‌ها در شرایطی دشوار شما را تسکین می‌دهند.

بخش چهارم کتاب مربوط به فراموشی کتاب است. فراموشی‌ای که گاهی منجر به ساخت خاطراتی جعلی می‌شود. گاهی نویسندگان کتاب‌ها را فراموش می‌کنند. چنانچه استیون کینگ رمان کیجوی خودش را به خاطر یک تصادف به کل فراموش می‌کند. اما با تمام اندوهی که این فراموشی‌ها برای خواننده کتاب در پی دارد، تاثیر آن کتاب‌ها همیشه با او هست. چنانچه والف رالدو امرسون می‌گوید: ((الان مدت‌ها است بسیاری از کتاب‌هایی را که خوانده‌ام به یاد ندارم. همان‌طور که در خاطرم نیست تاکنون چه غذاهایی خورده‌ام. با این همه غذاها مرا زنده نگه داشتنه‌اند. به همین صورت کتاب‌ها نیز بر من تأثیر داشته‌اند.))

در آخر باید بگویم خاطرات کتابی، برای تمام عاشقان کتاب، و به طور خاص، خوانندگان داستان، کتابی لازم است. نویسنده این کتاب احتمالا از کتاب‌خوان ترین و کتاب‌فهم ترینِ ایرانیان باشد. عمرش دراز که چنین کتابی نوشته است.