یادداشت امیرحسین چمن

تحلیل متن نمایشی
        کتاب در شش فصل، ابتدا رویکرد کلی متن نمایشی را بیان کرده و سپس هر کدام از عناصر اصلی متن نمایشی را بررسی می‌کند. بیش از سی نمایشنامه در موارد گوناگون به‌عنوان شاهد مثال بررسی می‌شوند و این یکی از قوت‌های اصلی کتاب است. به‌نظرم ترجمه در مواردی سخت می‌شود، اما در کل مفهوم را می‌رساند.
خلاصه: متن نمایشی متنی‌ست که برای اجرا نوشته شده و رایج‌ترین نوع آن نمایشنامه است. در یک مواجهه‌ی ابتدایی متن نمایشی را به متن و پیرامتن تقسیم می‌کنیم. 
متن نمایشی داستان می‌گوید و از این طریق موضوعی را بیان می‌دارد. برای تحلیل این متن  پنج عنصر را می‌توان بررسی کرد: داستان (قصه)، شخصیت، زمان، مکان و زبان. 
در بررسی داستان نمایشنامه، به مقدمه یا وضعیت اولیه توجه می‌کنیم، تنش (های) به‌وجود آمده و مجموعه کنش‌های صورت گرفته در ارتباط با آن را شناسایی می‌کنیم، تحولات ناگهانی را کشف می‌کنیم و درنهایت می‌بینیم چه‌طور این مجموعه به نتیجه‌ی نهایی، وقوع فاجعه یا رستن و رهایی می‌انجامد. در بررسی وضعیت اولیه می‌بینیم چه اطلاعاتی مستقیما یا تلویحا به ما داده می‌شود که بعدا در طول نمایش و وقوع تنش و شکلگیری کنش‌ها استفاده می‌شوند. در بررسی تنش عامل ایجاد تنش را شناسایی می‌کنیم، و اینکه چه نیروهایی در راستای رفع تنش و چه نیروهایی در راستای بقای آن می‌کوشند. در بررسی کنش‌ها به کنشگران و نقش‌هایشان در تحقق کنش‌ها توجه می‌کنیم. درنهایت نیز به اینکه فاجعه یا رستگاری چه‌قدر ناگزیر بوده‌ست توجه می‌کنیم. 
در بررسی شخصیت، ابتدا باید به بسترهایی که در آنها درباره‌ی شخصیت می‌توانیم مطالبی را کشف کنیم و سپس ابعاد مختلف وی از جمله ویژگی‌های فردی و اجتماعی و نام او توجه کنیم. به روابط شخصیت‌ها با هم می‌پردازیم و دو وجه شخصیتیشان را، یعنی نقش‌ها آنها در کنش (کنشگری) و تیپ شخصیتی‌شان ناظر به ژانر و دوره‌ی تاریخی را بررسی می‌کنیم. زبان و دیالوگ‌های شخصیت را به‌َعنوان مهمترین بسترهای کشف شخصیت باید به طور ویژه بررسی کرد. در این مرحله همچنین عناصر موثر در همذات پنداری را مورد نظر قرار میدهیم. 
زمان و مکان می‌توانند در روایت تاثیر گذارد باشند. حضور موثر جغرافیا و نمادهای میزانسن و فضا، زمان‌بندی و پخش کنش‌ها در زمان برای افزایش تنش، تعلیق و کشاندن تماشاگر باید بررسی شوند. توجه به روایتگری در زمان (انتخاب وقایع و چیدمان آنها) تاثیر روان‌شناختی – زیباشناختی دکور و میزانسن را می‌توان از متن نمایشی دریافت. 
تحلیل دیالوگ شاید مهمترین فعالیت در تحلیل متن نمایشی‌ست. اقسام دیالوگ (مونولوگ، پرولوگ، هم‌خوانی، خطاب به تماشاگر و...)، لحن و ادبیات دیالوگ، زیرمتن، موقعیت دیالوگ، نقش دیالوگ در کنش و تنش، ریتم دیالوگ‌ها موضوع مورد گفت و گو، همه از مواردی است که باید پرداختشان و بررسی‌شان کرد. ارتباط دیالوگ و شخصیت و درنهایت کشف صدا نویسنده در اثر هم همچنین. 
درنهایت اینکه باید درونمایه اثر و جنبه‌ی شاعرانه‌ی آن را، که پایندان ماندگاری متن است دریافت و شناخت.
      

11

(0/1000)

نظرات

عجب متن دقیق،روان و غنی‌ای بود.
واقعا دمت‌گرم.

0

اون "پایندان ماندگاری" هم عجب ترکیبِ کوک و خوبی بود.
اینا رو از کجا یادمیگیری؟ آدم فسرده خاطر می‌شه اصلا از سطح کلام! 😂
1

0

😅🙏🏻 

0