یادداشت

        دو مطلب درباره این کتاب هست؛ مطلبی درباره متن و مطلبی درباره ترجمه.

محتوای کتاب متن مکتوب سخنرانی‌ای از توماس مانه که در اوایل به قدرت رسیدن نازیسم و مهاجرتش به آمریکا ایراد شده. مان از مثل «جغد به یونان آوردن» (که معادل همون زیره به کرمون بردن خودمونه) شروع می‌کنه و میگه آمریکا کشوری دمکراتیکه و در این کشور از دموکراسی حرف زدن حکایت مثل بالاست و بعد از مقادیری حرف‌های چاپلوسانه (که شاید هم از سر اعتقاد باشه ولی به عنوان یه آلمانی میهن‌پرست ازش بعیده) میگه که حرف زدن من از دموکراسی برای آمریکا به مثابه تذکاری برای این کشوره چرا که امروز دموکراسی در اروپا به خطر افتاده و آمریکا هم از اروپا جدا نیست. سپس شروع می‌کنه یه سخنرانی طولانی درباره ظهور فاشیسم و تهدیدهای دموکراسی و ... که کاملا یه سخنرانی حوصله سربره و تقریبا نکته مهمی نداره.
مان هر چقدر نویسنده خوبی باشه، به همون نسبت اندیشمند بد و سطحی‌ایه. خاطرم هست تو خاطرات کاتیا مان اومده بود وقتی کتاب دیالکتیک روشنگری تازه چاپ شده بود و آدورنو از مان خواسته بود که مطلبی دربارش بنویسه، مان این وظیفه رو به عهده کس دیگه‌ای قرار میده چرا که معتقد بود از مطالب کتاب تقریبا هیچی نمی‌فهمه!
به همین دلیل که مان اندیشمند عمیقی نیست، متن سخنرانی هم فاقد هرگونه ظرافتیه و در اون به یکسری معروفات و مشهورات درباره فاشیسم و دموکراسی اکتفا شده.

اما ترجمه. مرحوم ندوشن این کتاب رو به عنوان پایان‌نامه ارشدش ترجمه کرده. چاپ اول برای سال ۱۳۲۸ هست و با توجه به توضیحات گویی حدود دو تا سه سال قبل شروع به ترجمه کرده. مترجم دغدغه‌ای درباره ترجمه داشته و اونم این بوده که تلاش کرده در زمانی که نیروهای متفقین درحال خروج از مملکت بودند و تازه داشته نسیم آزادی وزیدن میگرفته، با ترجمه متنی درباره دموکراسی از نویسنده‌ای بزرگ، کمکی به شتاب گرفتن فرایند دموکراتیک شدن کشور بکنه.
چاپ دوم برای سال ۱۳۶۹ و گویی مترجم در این دوران باز هم امید اندکی در قلبش زنده شده و برای همین به صرافت چاپ مجدد کتاب افتاده. این مطلب از دو مقدمه‌ای که مترجم برای چاپ اول و دوم کتاب نوشته قابل استنباطه.

بیشتر از این کتاب نه ارزش ادبی و نه ارزش علمی خاصی نداره.