یادداشت سیده زینب موسوی

        نمی‌دونم فیلم مریخی (The Martian) رو دیدید یا نه.
من چند بار دیدمش :)
مریخی یه فیلم فضایی علمیه در مورد فرآیند نجات فضانوردی که تک و تنها تو‌ مریخ گیر کرده.

این فیلم در واقع براساس کتابی به همین نام از آقای اندی ویر ساخته شده، نویسندهٔ همین کتاب پروژهٔ هیل مری.
و واقعا شباهت‌های جالبی بین این دو تا هست (البته من کتاب مریخی رو نخوندم).

تو این کتاب ولی قضیه جدی‌تر از نجات یه تک‌انسانه.

اینجا نجات کل ساکنان کرهٔ زمین روی دوش یه فضانورد تنهاست که بعد از مدت‌ها تو یه سفینه از خواب بیدار شده و حتی اسمش رو به خاطر نمیاره... 
و این آدم، تو این سفینه، که به اندازهٔ چندین سال نوری با زمین فاصله داره، باید به تنهایی راه حلی برای جلوگیری از انقراض انسان‌ها پیدا کنه...
ولی آیا واقعا کسی قرار نیست به کمکش بیاد؟

🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅

من معمولا یه مقدار در برابر خوندن کتاب‌های علمی-تخیلی مقاومت می‌کنم! چون خیلی از کتاب‌های این سبک یه فضای قالب ناامیدانهٔ دارن. 
توضیح داستان این کتابم چندان برام جذاب نبود چون حس می‌کردم با یه کتاب تک‌شخصیته طرفم. 
ولی وقتی دیدم استوری‌گرف برای توصیف این کتاب از دستهٔ «طنز» و «امیدوارانه» استفاده کرده مشتاق شدم بخونمش!
و واقعا هم عالی بود 🥹

دلم می‌خواد کلی در مورد قسمت‌های قشنگ و احساسی و طنزآمیز کتاب داد سخن بدم ولی خب بسیار لودهنده‌ست! 
فقط بدونید که خیلی خوب بود 🥹🥹🥹

ضرب‌آهنگ کتاب هم متوسط رو به بالاست، البته حدود یک‌سوم پایانی دیگه سخت می‌شه کتاب رو زمین گذاشت. کلا نویسنده هی شما رو تا مرز ناامیدی می‌بره و برمی‌گردونه و داستان برای من پر از نکات غافلگیرکننده بود.

البته، با اینکه کلا خیلی این کتاب رو دوست داشتم به خاطر پایانش از نویسنده شاکی‌ام 😕
اشتباه نکنید البته :) پایان کتاب در واقع خیلی ناز و تودل‌برو بود 🥹 
منتها، من دلم می‌خواست یه مسائل دیگه‌ای هم گفته بشه که نشد. یعنی فکر کنید از ۲۰۰ صفحه قبل داشتم انتظار یه سری صحنه‌ها رو می‌کشیدم و وقتی نویسنده بدون پرداختن به این صحنه‌ها کتاب رو تموم کرد جدا خورد تو ذوقم! 

🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅

نکتهٔ دیگه اینکه کتاب پر از توصیفات و توضیحات علمیه که صادقانه بگم از خیلی‌هاش سر در نیاوردم. یه جاهایی هم به نظرم این تیکه‌ها زیاده از حد بودن (من مخصوصا تو فهم بخش‌های فضایی و حرکت سفینه و اینا مشکل داشتم).

ولی اونجاهایی که می‌فهمیدم جدا جذاب بود.
باعث شد دوباره به فکری که چند وقتی هست تو سرم چرخ می‌خوره برگردم، اینکه «ساینس» در واقع همین زیست و شیمی و فیزیکه و روانشناسی و حتی بخش‌های زیادی از علوم شناختی الکی خودشون رو به ساینس چسبوندن 😅 (می‌گم ساینس چون دقیقا معنای خاصی از روش‌های علمی تجربی مدنظرمه که واژه‌های «علم» یا «دانش» اون معنا رو منتقل نمی‌کنه). بماند.

🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅

حالا بریم سراغ ترجمه.

همون‌طور که گفتم طنز تو این کتاب خیلی پررنگ بود و این موضوع ترجمه رو سخت می‌کنه.
برای این کتاب تا جایی که دیدم دو تا ترجمه موجوده، یکی به اسم «پروژهٔ هیل مری» (کتابسرای تندیس) و اون یکی «مأموریت درود بر مریم» (نشر شگفت).
اولی حتی الکترونیکیش هم خیلی گرونه و دومی علاوه بر اینکه کلا خییییلی ارزون‌تره، تو طاقچهٔ بی‌نهایت هم هست.

اونقدری که ما با بچه‌ها مقایسه کردیم ترجمهٔ آقای شهرابی (همون تندیس)، تیکه‌های طنز رو تونسته بهتر دربیاره. 
البته اون یکی ترجمه هم تا جایی که دیدم خوبه. یعنی من اشتباه فاحشی توش ندیدم، به جز اینکه یه سری از تیکه‌های طنز رو خوب درنیاورده بود (البته حداقل یکی دو مورد تو ترجمهٔ آقای شهرابی هم همچین چیزی رو‌ می‌شد ببینی).

نکتهٔ دیگه تو ترجمهٔ آقای شهرابی تعداد زیاد پانویس‌هاست که راستش من باهاش موافق نیستم.
ببینید مگه خوانندهٔ معمولی انگلیسی‌زبان در مورد این چیزای علمی بیشتر از ماها می‌دونه؟ نه.
پس وقتی نویسنده خودش چیزی در این مورد نگفته لازم نیست مترجم پنج خط تو زیرنویس در مورد فلان اصطلاح علمی توضیح بده. حالا در حد یکی دو جمله بد نیست ولی این مقدار به نظرم واقعا زیادیه.

خلاصه اینکه، اگه می‌تونید همون ترجمهٔ تندیس رو بخونید و اگر نه ترجمهٔ نشر شگفت هم انتخاب بدی نیست.

🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅

در مجموع، این کتاب از اون علمی-تخیلی‌ها نیست که شما رو در مورد مسائل عمیق انسانی به فکر فرو ببره، ولی این تلاش ‌بی‌وقفه‌ای که برای حل مسئله به تصویر می‌کشه در کنار شخصیت‌های جذاب و دوست‌داشتنیش باعث می‌شه خوندنش یه تجربهٔ لذت‌بخش و به‌یادموندنی بشه، از دستش ندید :)