یادداشت پرنیان صادقی

        
**چه عجیب است که انسان همیشه یکسان و تغییرناپذیر است؛
بد هیچ‌گاه جز بد نخواهد کرد و نیک نیز همیشه نیک خواهد ماند. این تفاوت میان نیک و بد در چیست؟ موروثی است یا نتیجه‌ی تربیت؟**

هر بار که یکی از تراژدی‌های یونان را می‌خوانم، فکر می‌کنم همین اثر زیباترین است؛ اما با خواندن نمایشنامه‌ی بعدی درمی‌یابم که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند.

در تراژدی‌های اوریپید، مرز باریکی میان عدالت و انتقام وجود دارد که استادانه به تصویر کشیده شده‌اند؛ فارغ از این‌که این عدالت‌خواهی درست یا نادرست باشد یا در پایان پیامدی مثبت یا منفی داشته باشد.
در چند نمایشنامه‌ی اخیر دیدیم هرجا بی‌عدالتی رخ داد و شخصیت‌ها در شرایط بحرانی قرار گرفتند، خود به اجرای عدالت برمی‌خیزند و در این مسیر ارزش‌های اخلاقی و انسانی دگرگون می‌شود؛ نمونه‌اش «الکترا»، «مده‌آ» و «اورستس».
آنچه در همه‌ی این آثار بیش از همه توجه مرا به خود جلب کرده است این پرسش‌هاست که آیا انتقام همیشه راهگشا است؟
 آیا زخم‌های روانی و اجتماعی با انتقام درمان می‌شوند؟
 ظرفیت انسان‌ها برای تحمل خشم،ظلم و بی‌عدالتی واقعاً تا کجاست؟

نکته‌ی برجسته‌ای که در آثار اوریپید دوست دارم این است که زنان در آن‌ها منفعل نیستند. در این تراژدی نیز، هکوب شخصیتی سخنور و استدلال‌گر دارد که با قدرت بیانش هم احساساتش را بیان می‌کند و هم با افکار و عقایدش بر دیگران اثر می‌گذارد، هرچند در انتها نتیجه‌ی مطلوبی به دست نمی‌آورد....