یادداشت سعید بیگی

        نثر این کتاب (حلقۀ دوم انسان 250 ساله)، با اینکه از روی نوارهای سخنرانی ایشان پیاده شده، خوب و روان و خوش‌خوان است. در متن کتاب؛ زبان نوشتاری غلبه دارد تا زبان گفتاری و گاهی بعضی جملات، برای تَـنَـبُّـه و تـوجّـه‌دادن به خوانندگان و مخاطبان، تکرار شده‌اند. در پاورقی هر صفحه؛ آیه، روایت، شعر، معنی و ریشۀ واژۀ استفاده شده در متن همان صفحه یا نکات لازم دیگر، توضیح داده شده است.

* علت نام‌گذاری کتاب: نوشتۀ پشتِ جلدِ کتاب، به خوبی علت این نام‌گذاری را ـ از زبان نویسنده ـ توضیح می‌دهد:
«این فکر برای بنده در سال 1350 و در دوران محنت‌بارِ یک امتحان و ابتلای دشوار پیدا شد.
اگرچه قبل از آن به ائمه علیهم‌السلام به صورتِ مبارزان بزرگی که در راه اعتلای کلمۀ توحید و استقرار حکومت‌الهی فداکاری می‌کردند، توجه داشتم؛ اما نکته‌ای که در آن برهه ناگهان برای من روشن شد، این بود که زندگی این بزرگواران، علی‌رغم تفاوت ظاهری در مجموع یک حرکت مستمر و طولانی است؛ که از سال دهم، یازدهم هجرت شروع می‌شود و دویست‌وپنجاه سال ادامه پیدا می‌کند و به سال دویست‌وشصت ـ که سال شروع غیبت صغری است ـ در زندگی ائمه علیهم‌السلام خاتمه پیدا می‌کند. 28/4/1365»

* عناوین بخش‌های اصلی کتاب به این شرح است:
ـ اشاره 
ـ مقدمه 
ـ فصل اول : پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)
ـ فصل دوم : امامت
ـ فصل سوم : امیرالمؤمنین (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل چهارم : حضرت فاطمۀ زهرا (سلام‌الله‌علیها)
ـ فصل پنجم : امام حسن (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل ششم : امام حسین (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل هفتم : حرکت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) و سفیران کربلا
ـ فصل هشتم : شرایط اجتماعی و سیاسی پس از حادثۀ کربلا
ـ فصل نهم : امام سجاد (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل دهم : امام باقر (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل یازدهم : امام صادق (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل دوازدهم : امام کاظم (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل سیزدهم : امام رضا (سلام‌الله‌علیه)
ـ فصل چهاردهم : امام جواد، امام هادی و امام عسکری (سلام‌الله‌علیهم)
ـ فصل پانزدهم : غایت حرکت انسان 250 ساله
ـ فهرست تفصیلی
ـ منابع پاورقی

من کتاب‌های زیادی از نویسندگان مختلف، در بارۀ زندگی پیامبر خاتم حضرت محمد (ص) و ائمۀ معصومین (ع) خوانده‌ام و با وجود تفاوت‌های بسیار در نگارش آن کتاب‌ها؛ به این نکته رسیده‌ام که بیشتر آنان، تنها به ذکر رویدادها و حوادث مهم زندگی این بزرگان اکتفا نموده‌اند و حرف تازه‌ای ندارند که نسبت به کتاب‌های پیشین به ما بزنند.

اما این کتاب، نگاهی تازه و جالب‌توجه، به زندگی ائمۀ معصومین علیهم‌السلام دارد و همان‌گونه که خودِ نویسنده بیان نموده؛ گفتار، رفتار، حرکات و برنامه‌های تمام آن بزرگواران را در یک جهت و برای دستیابی به یک هدف مشخص، در طول 250 سال عمر پر برکت ائمه دیده و آن را شرح داده‌اند.

و این هدف چیزی نیست، جز تشکیل حکومت الهی بر پایۀ احکام قرآن و اسلام که ادامۀ همان حکومت رسول خدا (ص) باشد. این تلاش را تمام آن بزرگواران انجام دادند که منتج به تشکیل حکومت الهی و اسلامی شود و آمادۀ این کار بودند و چون امکان تشکیل نیافت؛ آنان آمادۀ بذل جان شریف‌شان در این راه و شهادت بودند. البته شرایطی هم که در بعضی اوقات این زمان طولانی، برای حکومت ائمه فراهم شد؛ بنا به دلایلی از دست رفت و به دست فرصت‌طلبانی ناجوانمرد به مسیر دیگری منحرف شد.
*** (دوستان برای روشن شدن دو بند (پاراگراف) بالا و ذکر هدف ائمه علیهم‌السلام، لطفاً پی‌نوشت و نظرات دوستان را هم بخوانید. با سپاس!)

روش نویسنده در تبیین این مطالب، بیان خلاصه‌ای از رویدادهای مهم زندگی ائمه و ذکر نکاتی در تایید برداشت ویژه و جالب و درست‌شان، از روایات نقل شده از ائمه و بررسی شرایط خاص هر امام بزرگوار و برخوردهای صورت گرفته با ایشان، توسط حکومت‌های ستمگر اموی و عباسی و توضیح لازم برای روشن شدن علت این برداشت متقن و زیبا است.

نویسنده در این کتاب کوشیده است ـ با توضیحات لازم و کافی و ارائۀ دلایل متقن از گفتار، رفتار، کُنِش و واکُنِش آن بزرگواران، در مراحل مختلف زندگی‌شان و برخورد با حکام جور ـ نادرستی تصاویری که ائمه را در برابر ستمگران و خلفای اموی و عباسی، ضعیف و حقیر نشان می دهند؛ روشن کند و این تلاش، ارزشمند و درخور تقدیر است. 

دقت نویسنده در نکات مهم بیان شده در کتاب‌های سیرۀ پیامبر و اهل‌بیت علیهم‌السلام، بخشی از این مسائل را که بر بسیاری از نویسندگان کتاب‌های سیره پوشیده مانده است، روشن و آشکار می‌نماید و انسان را به شگفتی و تحسین وامی‌دارد. 

این کتاب نگاهی تحلیلی به کل زندگی ائمۀ معصومین علیهم‌السلام است و شرح کامل رویدادهای زندگی ائمۀ معصومین (ع) نیست و برای مطالعۀ زندگی‌نامۀ این بزرگواران، باید به کتاب‌های دیگر مراجعه کرد.

نویسنده در این کتاب، زندگی ائمه را از منظر و دیدگاهی نو می‌نگرد و می‌کاود و تصویری تازه از این ستاره‌های درخشان آسمان دین، به ما ارائه می‌نماید که به‌راستی دیدنی است.

توصیۀ دوستانۀ من به کسانی که می‌خواهند، کتابی در رابطه با ائمه بنویسند؛ آن است که حتما این کتاب را هم به عنوان یک منبع مهم و ارزشمند و کاربردی، در کنار سایر منابع در نظر داشته باشند.

هم‌چنین تمام علاقه‌مندان به اهل‌بیت علیهم‌السلام را به خواندن این کتاب خواندنی و فوق‌العاده دعوت می‌کنم.


ـــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت: به نظرم تذکر این نکته ضروری باشد که هدف ائمه علیهم‌السلام فقط تشکیل حکومت نبوده است؛ بلکه در بعد سیاسی حیات ائمه (ع)؛ این مطلب یعنی تشکیل حکومت، یکی از ضروریات برای برپایی درست دین و احکام آن در جامعۀ اسلامی است.

در همین راستا؛ کارهایی که ائمه (ع) انجام دادند، بیشتر در این دو محور بود:

1. تبیین درست اسلام (در همۀ شئون و امور جامعۀ اسلامی) و تفسیر حقیقی قرآن و افشاگری تحریف‌ها و تحریف‌کننده‌ها.

2. تبیین مسئلۀ امامت یعنی زمامداری جامعۀ اسلامی و بیان شرایط امام: «عصمت - تقوی - علم - معنویت» و معرفی آن کسانی که دارای این شرایط و ویژگی‌ها هستند؛ یعنی خودشان.

و این نکات از مهم‌ترین مواردی است که حکومت‌های اموی و عباسی با آن مخالفت می‌کردند و آنقدر به ایشان سخت می‌گرفتند و در نهایت آن بزرگواران را به شهادت می‌رساندند.