یادداشت رضا هاشمی

        ضد آرمان‌خواهی!

رمان ١٩٨۴ از برترین و پرفروش‌ترین آثار ادبی قرن بیستم است.  این داستان با خلق یک فضای پادآرمان‌شهری، سعی می‌کند به نظام‌های سوسیالیستی انتقاد کند. دست‌کاری تاریخ و کنترل افکار عمومی به وسیله رسانه از نکات جالبی است که کتاب به آن پرداخته است. 

برای خواندن آثار نویسندگانی چون اورول، باید اطلاعات حداقلی از تاریخ و مکاتب سیاسی دنیای مدرن داشت؛ در غیر این صورت دچار اشتباه در تحلیل و برداشت شده و با تطبیق دادن‌های نابجا منحرف می‌شویم. 

آثار اورول که ظاهراً به صورت سفارشی بر ضد شوروی و سوسیالیسم نوشته شده است، حاوی نوعی ادبیات «ضد انقلابی» و «ضد آرمان‌خواهی» است‌. درون مایه اصلی داستان‌های وی شکست گروه‌هاییست که آرمانی (مثل عدالت و برابری) دارند و علیه وضع حاکم قیام می‌کنند و در نهایت شکست می‌خورند.

ریشه این نگرش را می‌توان در انقلاب‌های قرن ۲۰ میلادی در کشورهای اروپایی و آمریکایی دانست؛ زمانی که مدرنیته دچار بحران‌های اقتصادی و اجتماعی متعدد شده،  اعتماد مردم نسبت به نظام‌های سرمایه‌داری کم شده و تفکرات و مکاتب جدید مجال خودنمایی می‌یابند. در این فضاست که باید آثار نویسندگانی چون اورول تحلیل شود!


برشی از کتاب:
[... پارسونز همکار وینستون در وزارت حقیقت بود. او مردی چاق ولی فعال بود، حماقت خاصی داشت و البته کمی خرفت بود. یکی از کسانی که بدون هیچ سوالی خرحمالی می‌کرد و ثبات حزب بیشتر از اینکه وابسته به پلیس افکار باشد به چنین انسان‌هایی بستگی داشت...]