یادداشت مرضیه‌بانو

        کتاب "خودنمایی با اخلاق" نوشته برندن وارمکه و جاستین تُسی، به این می‌پردازد که چگونه سخن گفتن از اخلاق در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی گاهی وجهی خودنمایانه پیدا می‌کند؟ شیوه‌های این نوع خودنمایی چیست و چه هزینه‌هایی دارد؟ 

نویسندگان کتاب "برندن وارمکه" استاد فلسفه در دانشگاه ایالتی بولینگ گرین و "جاستین تُسی" استاد فلسفه در دانشگاه تگزاس تک هستند. 

کتاب ایده پردازانه و خلاقانه است و تلنگر بزرگی به هر مخاطبی که آن را می‌خواند تا بر سخنان و نوشته‌های خودش در شبکه‌های اجتماعی تامل کند. 

منظور از اخلاق در این کتاب، لزوما اخلاق مربوط به یک دین یا جامعه خاص نیست. مثال‌های سخن اخلاقی را می‌توان سخن از حقوق بشر، برابری و عدالت، حق ازادی بیان، حقوق حیوانات و ... دانست. 

این کتاب شبیه کتب علمی پرطمطراق نیست، نثر کتاب برای عموم مخاطبان تحصیلکرده قابل فهم است و لزومی ندارد حتما فلسفه خوانده باشید تا آن را بفهمید. به نظر می‌رسد که خود نویسندگان نیز به دنبال چنین مخاطبانی بوده‌اند. همچنین در این کتاب مثال‌های خوب، ملموس و کمک‌دهنده‌ای استفاده شده است. 

این کتاب ۸ فصل دارد که من خلاصه ای از انها هنگام مطالعه نوشتم و اینجا نیز برای دسترسی راحت‌تر ذکر می‌کنم.

در فصل اول، معنای سخن گفتن از اخلاق آمده و ذکر شده است که اگر غیر مسئولانه درباره اخلاق صحبت شود مضرات زیادی دارد.

در فصل دوم، کاربرد و استفاده از خودنمایی در طول تاریخ ذکر شده است. خودنمایی مساوی است با اظهار نظر خودنمایانه به اضافه میل به تایید شدن. این فرمول ساده خودنمایی است. خودنمایی می‌تواند هم عامدانه و هم ناعامدانه باشد. می‌توان هم راست گفت و هم خودنمایی کرد.

در فصل سوم پنج شیوه خودنمایی ذکر شده است که شامل همسو شدن، تشدید ادعای اخلاقی، بهتان زنی، ابراز هیجانات شدید و کوچک انگاری می‌شود. 

در فصل چهارم، هزینه‌های اجتماعی خودنمایی مطرح می‌شود.️ ادعای کتاب این است که خودنمایی با تحمیل هزینه‌هایی نقش مهمی در ناکارمدساختن گفتمان عمومی ایفا می‌کند. هزینه‌های خودنمایی عبارت‌اند از: "قطبی شدگی"، "بدگمانی" و "فرسودگیِ خشم". 
در ادامه همین فصل، نویسندگان، انواع قطبی شدگی ناشی از خودنمایی مانند قطبی شدگی عاطفی، سیاسی و گروهی را توضیح می‌دهند. قطبی شدگی ناشی از خودنمایی به این دلیل خطرناک است که افراد را به باورهای غلط می‌کشاند و آنها را به این باورها غره می‌کند. 
در ادامه فصل چهارم، سایر هزینه‌های اجتماعی خودنمایی یعنی بدگمانی و فرسودگی خشم مطرح می‌شود.
بدگمانی به این معنی است که خودنمایی آدمها را به هر کس که از اخلاق سخن بگويد بدگمان می‌کند.
استفاده از خشم می‌تواند به سه طریق جداگانه اما مرتبط باهم بر همه ما تاثیر منفی بگذارد که عبارت اند از: چوپان دروغگو،  فرسودگی خشم، کناره‌گیری میانه روها.
در پایان فصل چهار ، نویسندگان به برخی مزایای اجتماعی خودنمایی اشاره می‌کنند. 

در  فصل پنجم که عنوان آن، خودنمایی و احترام است، آمده: اگرچه سخن گفتن از اخلاق ابزار حفظ احترام انسانهاست اما خودنماها با سخن اخلاقی احترام دیگران را زیرپا می‌گذارند. آنها به سه شیوه این کار را می‌کنند:
الف. جلوه گری: بهره گیری از دیگران برای طراحی نمایشی که خصلت‌های اخلاقی خودنما به رخ دیگران کشیده شود. این جلوه گری ممکن است به آدم‌های بیگناه یا گناهکار لطمه بزند. اگر دومی باشد ما خودمان را راحت تر توجیه می‌‌کنیم (دفاع هری کثیف).
ب. فریب: خودنماها با جلب اعتمادی که سزاوارش نیستند موجب فریب افراد می‌شوند. 
ج. طفیلی گری free -riding: سوء استفاده از همکاری خالصانه دیگران یا سرپیچی از قوانین به واسطه سخن گفتن از اخلاق .

در فصل ششم این سوال مطرح می‌شود که آیا فضیلتمندان هم خودنمایی می‌کنند؟
نویسندگان چند رویکرد را مطرح می‌کنند و به طور کلی نتیجه می‌گیرند که خودنمایی معمولا کار انسان‌های فضیلتمند نیست. برای فضیلتمند بودن باید کار پسندیده را با نیت پسندیده انجام دهید. 
به طور کلی انگیزه کارهای انسان‌ها به سه دسته تقسیم می‌شود؛  خودخواهانه، نوع دوستانه، وظیفه شناسانه. خودنماها معمولاً میل به دیده شدن دارند، میل به دیده شدن نه نوع دوستانه است و نه وظیفه شناسانه و به نظر خودخواهانه می‌رسد. پس اگر ملاک انگیزه‌ها باشد خودنمایی با انگیزه خودخواهانه است و این دلیل محکمی است بر اینکه افراد فضیلت‌مند از خودنمایی باید پرهیز کنند .
اما از دیدگاه پیامدگرایی فضیلت این موضوع از زاویه دیگری دیده می‌شود: آنها می‌گویند فضیلتمند بودن یعنی برخورداری از صفاتی که شما را به کاری سوق دهند که پیامدهای خوبی داشته باشند و اگر نخوت فرد را به اعمالی با پیامدهای خوب سوق دهد فضیلت محسوب می‌شود
در مجموع به نظر می‌رسد که نویسندگان چندان موافق رویکرد پیامدگرایی فضیلت نیستند و نخوت را حتی اگر به پیامدهای خوبی منجر شود اخلاقی نمی‌دانند. 

فصل هفتم درباره خودنمایی در سیاستمداران است.
سه مورد از هزینه‌های خودنمایی سیاسی در دموکراسی عبارت‌اند از:
۱.مشکل سازش ناپذیری: 
خودنمایی شرایطی را که می‌تواند به سازش دو گروه سیاسی مخالف بینجامد تضعیف می‌کند
۲. مشکل سیاست ابرازی:
وقتی سیاست به صحنه نمایش اخلاقی تبدیل شود سیاستمداران به دلایل غلطی دست به حمایت از سیاست‌ها می‌زنند نام این وضعیت مشکل سیاست ابرازی است. در واقع این مشکل زمانی خود را نشان می‌دهد که سیاستمداران و رای دهندگان تمرکزشان را بر چیزی معطوف کنند که سیاست‌ها ابراز می‌کنند نه بر تاثیری که می‌گذارند
۳. تناقض حل مشکلات اجتماعی:
وقتی سیاست به نمایش اخلاقی کشیده می‌شود سیاستمداران به خاطر نفس کنشگری (خودنمایی سیاسی) عمل می‌کنند نه حل مشکل. 
با وجود پیامدها، آیا خودنمایی سیاسی مزایایی هم دارد؟
در فصل چهارم گفته شد خودنمایی مردم را به همکاری وا می‌دارد و انگیزه کنش اجتماعی سازنده را فراهم می‌کند. مزیت دیگر خودنمایی سیاسی این است که به رای دهندگان اطلاعات مفید می‌دهد. 

فصل هشتم با این سوال مهم آغاز می‌شود: با خودنمایی چه باید کرد؟ 
نویسندگان معتقدند که خودنمایی را نمی‌توان کاملاً رفع کرد بلکه می‌توان به کاهش آن کمک کرد. سرزنش کردن و رسوا کردن افراد خودنما راهبرد مناسبی نیست. 
یکی از راهکارهای مناسب تغییر فردی است چرا که همه ما مرتکب خودنمایی یا وسوسه آن شده‌ایم برای کاهش خودنمایی خودمان و تغییر فردی، یکی از راهکارها این است که خودتان را در موقعیت‌هایی که وسوسه آمیز است کمتر قرار دهیم مثلاً  استفاده از شبکه‌های اجتماعی را کاهش دهیم یا سعی کنیم کسانی را که در بحث‌های سیاسی بی‌ملاحظه و افراط کار هستند دنبال نکنیم یا از منابع خبری بسیار افراطی که عصبانی‌مان می‌کنند دوری کنیم. راهکار دیگر این است که برای موفقیت خودتان برنامه‌ریزی کنید. وقتی که در اوج هیجانات هستید داشتن برنامه شخصی خودتان می‌تواند شما را از آن موقعیت که منجر به خودنمایی می‌شود دور کند. راهکار دیگر این است که میل خود را به تایید شدن به مسیر دیگری هدایت کنید مثلاً با خیریه‌ها همکاری کنید
به طور کلی تغییر رفتار خودمان امن‌ترین روش برای مبارزه با خودنمایی است اما راهکار دیگر تغییر اجتماعی است. بیکر سه گام برای تغییر اجتماعی ارائه می‌دهد که عبارتند از ۱. اصلاح باورها ۲. الگوی خوبی معرفی کنید ۳. خودنماها را تحریم کنید. منظور از تحریم، بی‌اعتنایی به خودنماها و دریغ کردن لایک و کامنت از آنهاست البته نویسندگان به رسوا کردن آنها با شواهد قانع کننده و بیان خطایی که مرتکب شده‌اند نیز اشاره کرده‌اند. 

عنوان کتاب به انگلیسی Grandstanding ؛ the use and abuse of moral talk است و سال ۲۰۲۰ در انتشارات دانشگاه آکسفورد چاپ شده و سال ۱۴۰۳ با ترجمه نسیم حسینی در انتشارات ترجمان به فارسی به چاپ رسیده است.