یادداشت نرگس خالقی

        دیلماج یعنی مترجم. 

کتاب ماجرای میرزا یوسف دیلماج است. ما کنار خسرو ناصری، محقق تاریخ نشسته‌ایم و زندگی‌نامه‌ی خودنوشت میرزا یوسف را می‌خوانیم. یک رمان تاریخی. 
میرزا از دوران ناصری تا انقلاب مشروطه زندگی پر فراز و نشیبی طی می‌کند. از قضا شخصیت دیلماج خیالی‌ست و نویسنده کاراکتر را با آسودگی بین بسیاری از حوادث مهم تاریخی آن زمان سیر می‌دهد. 
رمان قرار بوده که تحول و تغییر جامعه‌ی روشنفکر ایرانی را در قالب داستان نشان بدهد که تا حدودی موفق بوده‌ است. نویسنده بین رمان و تاریخ گیر افتاده و نه با یک رمان کامل طرف هستیم و نه یک حقیقت تاریخی. 
پرداخت ابتدایی داستان خوب بود و پرکشش. اما هرچقدر به پایان نزدیک می‌شود شتاب‌زدگی انتقال مفهوم نسبت به داستان بیشتر می‌شود و خواننده را کلافه می‌کند.
اگر به تاریخ و مهم‌تر از آن اولین مواجهه‌ی ایرانی‌ها با تمدن غرب علاقه دارید برای یکبار خواندن کتاب بدی نیست. اگر نه جذب‌تان نخواهد کرد.